Początek 2023 r. stał pod znakiem wejścia w życie ustawy implementującej do polskiego porządku prawnego przepisy unijnej dyrektywy nr 2019/2161 (tzw. dyrektywa Omnibus). Wśród licznych zmian legislacyjnych, nakierowanych przede wszystkim na ochronę interesów konsumentów, szczególnie istotne znaczenie ma wprowadzenie obowiązku informowania o najniższej cenie towaru lub usługi w okresie poprzedzającym promocję.

Czytaj: Nowe prawo - przy promocji podaj poprzednią cenę towaru>>

Obowiązek informowania o najniższej cenie

Regulacja ma swoje źródło w znowelizowanym art. 4 ustawy z 9 maja 2014 r. o informowaniu o cenach towarów i usług. Przepis ten w ust. 2 zobowiązuje podmiot informujący o obniżeniu ceny do uwidocznienia obok tej informacji również informacji o najniższej cenie przecenionego towaru lub usług w okresie 30 dni przed wprowadzeniem obniżki.

Zobacz w LEX nagranie szkolenia: Dyrektywa Omnibus, cyfrowa i towarowa czyli zmiany w ochronie konsumenta >

Ustawodawca przewidział także przypadek, w którym dany towar lub dana usługa są oferowane do sprzedaży w okresie krótszym niż 30 dni. Wówczas informacja o najniższej cenie powinna obejmować najniższą cenę towaru lub usługi, która obowiązywała w okresie od dnia rozpoczęcia oferowania tego towaru lub tej usługi do sprzedaży do dnia wprowadzenia obniżki (art. 4 ust. 3 ustawy o informowaniu o cenach towarów i usług). Natomiast w przypadku towarów, które ulegają szybkiemu zepsuciu lub mają krótki termin przydatności, obok informacji o obniżonej cenie uwidacznia się informację o cenie sprzed pierwszego zastosowania obniżki. Opisane warunki stosuje się odpowiednio do reklamy towaru lub usługi wraz z ceną.

Równolegle z ustawą z 1 grudnia 2022 r. o zmianie ustawy o prawach konsumenta oraz niektórych innych ustaw, weszło w życie nowe rozporządzenie Ministra Rozwoju i Technologii z 19 grudnia 2022 r. w sprawie uwidaczniania cen towarów i usług, które określa sposób uwidaczniania cen, w tym informacji o obniżonej cenie. W zakresie informacji o obniżonej cenie towaru wprowadza ono wymóg jej uwidocznienia na danym towarze, bezpośrednio przy towarze lub w bliskości towaru, którego dotyczy cena, cena jednostkowa lub informacja o obniżonej cenie, w miejscu ogólnodostępnym i dobrze widocznym dla konsumentów. Natomiast w przypadku obniżenia ceny usługi, informację o obniżonej cenie uwidacznia się obok ceny i ceny jednostkowej usługi.

Czytaj też: Koralewski Michał, Rękojmia i gwarancja konsumencka >

 

Wątpliwości interpretacyjne

Celem nowych regulacji jest zwiększenie ochrony konsumentów, poprzez zapewnienie im wiedzy co do tego, czy obniżka ceny rzeczywiście ma charakter promocyjny, a nie pozorny. Część rynku podnosi jednak zastrzeżenia do słuszności takiego podejścia, wskazując w szczególności na to, że w przypadku niektórych produktów zmiany cen są częste i uzależnione od czynników zewnętrznych, w związku z czym fakt, iż cena po obniżce nie jest niższa od najniższej ceny w okresie ostatnich 30 dni, nie musi oznaczać, iż promocja ma charakter fikcyjny.

Niezależnie jednak od tego rodzaju zastrzeżeń, nowe regulacje wzbudzają również pewne wątpliwości interpretacyjne. Przede wszystkim Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów stoi na stanowisku, że cena stanowiąca cenę odniesienia (zwykle przekreślona), powinna być najniższą ceną z ostatnich 30 dni. Choć takie podejście jest być może uzasadnione celem przepisów, to jednak nie ma ono oparcia w ich treści.

Wątpliwości budzi również sposób prezentacji najniższej ceny z ostatnich 30 dni. Przepisy wspomnianego rozporządzenia z 19.12.2022 r. nie zawierają szczegółowych wytycznych w tym zakresie. UOKiK zwraca jednak uwagę, że informacja taka nie może być podana dużo mniejszą czcionką niż obniżona cena albo przy użyciu nieczytelnego koloru lub niskiego kontrastu.

Czytaj też: Zmiany w regulacjach dotyczących ochrony konsumentów ze szczególnym uwzględnieniem przepisów implementujących dyrektywę Omnibus >

 

Możliwe sankcje

Niezastosowanie się do obowiązków określonych w art. 4 ustawy jest zagrożone karami pieniężnymi nakładanymi przez inspektorów Inspekcji Handlowej. Kara może wynieść do 20 000 zł, zaś w przypadku, gdy naruszenie miało miejsce co najmniej trzykrotnie w okresie 12 miesięcy, licząc od dnia, w którym stwierdzono naruszenie tych obowiązków po raz pierwszy, jest to 40 000 zł.

Wysokość kary zależy od szeregu dyrektyw jej wymiaru, których katalog w ramach nowelizacji został rozszerzony i doprecyzowany. Przy wymiarze kary uwzględnia się:

Jak informuje Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, stosowanie się przez przedsiębiorców do nowych regulacji jest już monitorowane i trwają pierwsze kontrole.

Autor: Grzegorz Keler, doktor nauk prawnych, adwokat, Associate w Kancelarii SPCG

Czytaj też: Dyrektywa Omnibus - pytania i odpowiedzi >