Inspektorzy nadzoru budowlanego skontrolowali budowę budynku mieszkalnego jednorodzinnego z garażem. Ustalili, że inwestor podwyższył teren działki i wymurował mur oporowy. Organ pierwszej instancji wszczął postępowanie i nakazał wstrzymanie robót, które były prowadzone z istotnymi odstępstwami od zatwierdzonego projektu budowlanego. Inwestor wniósł zażalenie, ale organ drugiej instancji utrzymał sporne rozstrzygnięcie w mocy. Dlatego też skierowano skargę do sądu administracyjnego.

Czytaj taże: NSA: Odstępstwo od wskaźnika wielkości zabudowy nie łamie prawa >>>

Pytanie o istotne odstąpienie od projektu

Sprawą zajął się Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku, który wskazał, że dla rozpoznawanej skargi zasadnicze znaczenia ma odpowiedź na pytanie, czy organy słusznie uznały, że podwyższenie terenu działki i wymurowanie muru oporowego stanowi istotne odstąpienie od zatwierdzonego projektu budowlanego, więc zastosowały art. 50 ust. 1 pkt 4 ustawy Prawo budowlane (upb). Przepis ten stanowi, że w przypadkach innych niż określone w art. 48 upb albo w art. 49b upb, organ wstrzymuje prowadzenie wykonywanych robót, które istotnie odbiegają od ustaleń i warunków określonych w pozwoleniu na budowę, projekcie budowlanym lub w przepisach. WSA podkreślił, że w orzecznictwie przyjmuje się, że przepis ten dotyczy wyłącznie legalnie prowadzonej budowy.

 


Musi być tożsamość obiektów

Sąd wskazał, że o odstąpieniu od warunków i ustaleń projektu budowlanego oraz pozwolenia na budowę można mówić tylko, gdy zachodzi tożsamość obiektu oznaczonego w decyzji i obiektu, którego odstępstwa dotyczą. Natomiast nie jest nim wybudowanie całkiem innego obiektu, choćby jego przeznaczenie było podobne lub nawet identyczne. Oznacza to, że zastosowanie procedury "istotnego odstąpienia od zatwierdzonego projektu budowlanego" jest dopuszczalne tylko w przypadku tożsamości obiektu. Tymczasem wydane w rozpoznawanej sprawie pozwolenie i zatwierdzony projekt nie obejmowały robót budowlanych polegających na "niwelacji terenu" ani budowy muru oporowego.

Odstępstwa trzeba zakwalifikować

Jeżeli chodzi o podwyższenie rzędnych terenu to w orzecznictwie przyjmuje się, że każde odstępstwo w zakresie rzędnych jest istotnym odstępstwem od projektu budowlanego. Tymczasem nie wyjaśniono w jakim rozmiarze inwestor je przekroczył poprzez niwelację terenu. Zachowanie to świadczyło o naruszeniu przez organy zasady prawdy obiektywnej (art. 7 KPA), zasady swobodnej oceny dowodów (art. 80 KPA) oraz art. 77 § 1 i art. 107 § 3 KPA. Sąd wskazał, że stwierdzenie podwyższenia terenu działki powinno być ustalone w oparciu o rzędne terenu przed rozpoczęciem robót budowlanych, a następnie w oparciu o pomiary i ocenę zmiany ukształtowania rzędnych. Ustalenie zakresu odstępstw jest bowiem niezbędne dla stwierdzenia czy mogą być one potraktowane jako istotne, czy może stanowią samowole budowlaną w postaci wykonania budowli ziemnej.

Natomiast w kontekście muru oporowego, WSA ocenił, że skoro inwestor nie posiadał pozwolenia na jego budowę, to organy powinny zastosować art. 48 upb i prowadzić postępowanie w sprawie samowoli budowlanej. Mając powyższe na uwadze, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku uchylił zaskarżone i poprzedzające je postanowienie.

Wyrok WSA w Białymstoku z 28 czerwca 2019 r., sygn. akt II SA/Bk 250/19