Począwszy od 2021 r. rząd regulował kwestie podstawy wynagrodzenia sędziów, prokuratorów, ale też np. referendarzy (zawodów, których wynagrodzenie powiązane jest z prokuratorskim i sędziowskim) ustawą okołobudżetową. W pierwszym roku wytłumaczeniem była pandemia, potem zaczęło stawać się to regułą - do tego stopnia, że proponowano to ponownie w projekcie ustawy okołobudżetowej na 2024 r., ale ostatecznie się z tego wycofano (po pozwach prokuratorów i sędziów oraz wielokrotnych apelach Związku Zawodowego Prokuratorów i Pracowników Prokuratury RP oraz m.in. Stowarzyszenia Referendarzy Sądowych LEX IUSTA i Stowarzyszenia Sędziów Polskich Iustitia). W przypadku prokuratorów znowelizowano również ustawę okołobudżetową na 2023 r., a jeśli chodzi o sędziów - rezerwa na wyrównanie za ubiegły rok została uruchomiona po wyroku Trybunału Konstytucyjnego.
Czytaj: Wynagrodzenia sędziów za 2021-2022 r. - MS pozostawia je orzeczeniom sądów>>
Sposób wyliczania wynagrodzeń sędziów i prokuratorów kształtuje Prawo o ustroju sądów powszechnych i Prawo o prokuraturze. I tak, zgodnie z nimi, podstawą jego ustalenia ma być przeciętne wynagrodzenie w II kwartale roku poprzedniego, ogłaszane w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, na podstawie art. 20 pkt 2 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Problematyczny 2022 r.
Prokurator Prokuratury Rejonowej we Włocławku Grzegorz P., podobnie jak inni jego koledzy, wystąpił do sądu pracy z roszczeniem o wynagrodzenie za 2022 r. w związku z uchwaleniem ustawy okołobudżetowej, która wstrzymała waloryzację płac w wymiarze sprawiedliwości.
Wartość niewypłaconego wynagrodzenia powód oszacował na 14 tys. złotych. Argumentem prokuratora było przyjęcie, że ustawa o Prokuraturze ma pierwszeństwo przed ustawą incydentalną.
Sądy dwóch instancji przyznały powodowi rację i zasądziły na jego rzecz żądaną kwotę. Stwierdziły, że przepisy ustawy okołobudżetowej są niezgodne z Konstytucją, gdyż ustawa o Prokuraturze, mówiąca o wynagrodzeniach, jest korzystniejsza. Porównano przy tym wynagrodzenia prokuratorów z art. 123 ustawy o Prokuraturze do wynagrodzeń sędziów, co do których wypowiedział się Trybunał Konstytucyjny w 2012 roku ( w prawidłowym składzie - sygnatura K 1/12 i K 1/23).
Przedstawiciel pozwanej Prokuratury – radca prawny Tomasz Sawicki stwierdził, że zapadło już kilka tysięcy wyroków na rzecz prokuratorów. Linia orzecznicza jest utrwalona (pozwy były uwzględniane), tak też orzekły sądy w tej sprawie , zaś wyrok Sądu Rejonowego we Włocławku w sprawie Grzegorza P. był pierwszym takim w Polsce.
To czego brakowało to orzeczenia Sądu Najwyższego w zakresie wynagrodzeń prokuratorów i wyroki Trybunału Konstytucyjnego. - Obecnie i sprawy sędziów sądów administracyjnych są wycofywane z apelacji przez pozwane sądy – wskazał mec. Sawicki i dodał, że prokurator krajowy Dariusz Korneluk podjął decyzję o niewnoszeniu kasacji w sprawach wynagrodzeń, chyba, że wystąpił błąd albo sprawa się przedawniła.
Czytaj: ZZPiPP wycofuje wniosek do TK dotyczący prokuratorskich wynagrodzeń >>
Będzie wyrównanie wynagrodzeń prokuratorów za 2023 rok, wypłaty do końca grudnia>>
Wyrównania dla prokuratorów także za lata 2021-2022? Minister Bodnar widzi potrzebę uregulowania >>
Sędziowie SN też się procesują
Na wstępie rozprawy przewodniczący składu orzekającego sędzia dr Piotr Prusinowski oświadczył, że każdy z sędziów jest powodem w sprawie o wynagrodzenia za lata 2021-2022. - W ocenie każdego z członków składu w ich subiektywnym odczuciu ta sprawa nie jest powodem do złożenia wniosku o wyłączenie - powiedział.
Sąd Najwyższy 20 maja br. oddalił skargę kasacyjną Prokuratury od wyroku Sądu Okręgowego we Włocławku z 29 września 2023 r.
– Rozpoznawanie tego typu spraw wpisuje się w funkcję Sądu Najwyższego. Istotą problemu prawnego, który dotyka kwestii ustrojowych jest relacja zachodząca między władzą ustawodawczą a wykonawczą, obejmującą nie tylko prokuratorów i sędziów, ale i referendarzy. Jedyne obecnie toczące się sprawy o wynagrodzenia dotyczą sędziów Sądu Najwyższego. Ale żaden sędzia SN nie ma jeszcze prawomocnego wyroku – podkreślił przewodniczący.
Rozstrzygnięcie to dotyczy wszystkich prokuratorów - tu i teraz, a także – w przyszłości. Zwłaszcza, że ustawodawca próbuje zmieniać reguły gry i pewną kulturę prawną. Izba Pracy wskazała, że ustawa okołobudżetowa nie uchyliła ustawy Prawo o Prokuraturze. Te ustawy istnieją równolegle. Ale Sąd Najwyższy uznał, że Prawo o Prokuraturze ma pierwszeństwo.
Sąd Najwyższy zaznaczył, że wymiar sprawiedliwości powinien być niezależny od polityków. – W sytuacji, gdy ustawodawca za pomocą narzędzia, który do tego nie służy, w sposób całkowicie oderwany od jakiejkolwiek przyczynowości zaczyna w sposób epizodyczny i uznaniowy w zakresie określenia reguł zmieniać gwarancje wymiaru sprawiedliwości – pojawiają się wątpliwości.
Podobna sytuacja jak u sędziów
Podobieństwo między sytuacją prokuratorów i sędziów jest duże. Prawo o Prokuraturze w zakresie obowiązków i powinności, a także w zakresie ograniczeń prokuratorów jest swoistym odbiciem statusu sędziów. A zatem doprowadzenie do sytuacji, gdy okaże się, że sędziowie mają mieć inną sytuację, co do zasady jest możliwe, ale powinno być uzasadnione poważnymi argumentami. Jednak w tej sprawie tego nie widać.
Po wydaniu wyroku II instancji Trybunał Konstytucyjny orzekł, że to samo rozwiązanie wobec sędziów było niezgodne z Konstytucją.
- Co do zasady, w wypadku dwóch aktów prawnych regulujących tę samą kwestię wynagrodzenia, ma zastosowanie reguła chronologiczna lub merytoryczna. To upoważnia sądy do rozważenia czy nie zastosować reguły systemowej - powiedział sędzia sprawozdawca.
Do takiego stanowiska upoważnia też art. 10 Konstytucji mówiący, że każda władza jest autonomiczna. A modyfikacja art. 123 Prawa o Prokuraturze jest epizodyczna. Chodzi o niezależność prokuratorów – konkludował SN i podkreślił, że dla sądu istotny był wzorzec demokratycznego państwa prawa. - Nie mamy wątpliwości, że możliwe jest zastosowanie wyższej wartości, jaką jest niezależna prokuratura – zakończył sędzia Prusinowski.
Wyrok Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego z 20 maja 2025 r., sygnatura akt II PSKP 11/25.
Cena promocyjna: 124.5 zł
Cena regularna: 249 zł
Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 149.39 zł 
