Chodzi o projekt nowelizacji Kodeksu postępowania karnego, Kodeksu karnego wykonawczego i ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych. Jego założenia przedstawił w środę wiceminister sprawiedliwości Marcin Romanowski. Pakiet zawiera 21 zmian.
- Kompleksowy projekt zmian w procedurze karnej, a także innych ustaw, który ma na celu wprowadzenie kompleksowych zmian powodujących, że proces karny, w którym pokrzywdzonym lub świadkami są dzieci, będzie dla tych dzieci rzeczywiście przyjazny. Zapewni poczucie bezpieczeństwa dla dzieci oraz ich najbliższych - zapewnił.
Profesjonalne wsparcie prawne, zmiany w pouczeniach
W ocenie wiceministra wśród trzech najważniejszych propozycji jest zapewnienie profesjonalnego prawnika dla dzieci pokrzywdzonych przestępstwami na tle seksualnym. - Ważne jest to, żeby od samego początku, już na etapie postępowania przygotowawczego, niezależnie od stanu majątkowego, dziecko pokrzywdzone przestępstwami na tle seksualnym miało pełnomocnika z urzędu, opłacanego przez państwo, który będzie wsłuchiwał się w jego potrzeby i będzie reprezentował jego prawa - wskazał. Dodał, że będą to radcowie i adwokaci doświadczeni w sprawach krzywdzonych dzieci.
Czytaj: Dzieci bardziej chronione podczas przesłuchań - są nowe zasady>>
Projekt zakłada też, zmiany w przepisach dotyczących pouczeń. - Pouczenia to ciągle biało-czarna na kartka zadrukowana gęsto tekstem, 3,5 strony. To zmieniamy. Wprowadzimy obrazkowe pouczenia dla dzieci, w formie grafik. Tak, aby dziecko wiedziało, dlaczego zeznaje, po co zeznaje i jakie prawa mu przysługują - wskazał.
Przyjazne pokoje do częstszego stosowania
Wiceminister poinformował także, że przygotowywane zmiany mają poszerzyć zakres stosowania tzw. przyjaznych pokojów przesłuchań. Zwrócił uwagę, że obecnie tyko w przypadku najcięższych przestępstw istnieje podstawa do przesłuchania dziecka w bezpiecznym pokoju przesłuchań i tylko do ukończenia przez dziecka 15. roku życia. - Przedłużamy ten czas. Do 18. roku życia każde dziecko w przypadku najcięższych przestępstw będzie przesłuchiwane w bezpiecznym pokoju przesłuchań z udziałem psychologa - zaznaczył.
Kolejne ważne zmiany
Przypomnijmy 5 października 2020 r. weszło w życie nowe rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości dotyczące przyjaznych warunków przesłuchiwania szczególnych świadków przestępstw. Zmieniło się m.in. podejście do pokrzywdzonego dziecka, choćby przez to, że przy planowaniu pory i czasu przesłuchania mają być uwzględniane jego potrzeby. Doprecyzowano też warunki, jakie powinny spełniać pokoje przesłuchań.
Wprowadzono m.in. nowości w zakresie odbierania zeznań od świadków. I tak:
- jednoznacznie i jasno wskazano oraz podkreślono, że planowane pora i czas przesłuchania dziecka poniżej 15 roku życia uwzględniają potrzeby osoby najmłodszej wynikające z jego wieku, potrzeby nawiązania z nim kontaktu przez biegłego psychologa przed przystąpieniem do przesłuchania oraz potrzebę ewentualnych przerw w prowadzonej czynności;
- określono też m.in., że biegły psycholog jest zobowiązany nie tylko do przeprowadzenia, jak było dotychczas, wstępnej rozmowy ze świadkiem w celu obniżenia jego poziomu lęku i niepokoju przed rozpoczęciem przesłuchania ale także jest zobowiązany do nawiązania ze świadkiem kontaktu oraz ustalenia jego indywidualnych potrzeb.
Kolejna ważna kwestia to zapisanie miejsca przeprowadzenia takiej rozmowy – w pokoju przesłuchań. Przeredagowany został przepis odnoszący się do obecności podczas przesłuchania, w pokoju przesłuchań, przedstawiciela ustawowego albo osoby pełnoletniej wskazanej przez pokrzywdzonego.
Czytaj:
Maria Keller-Hamela: Przesłuchanie dziecka wymaga wiedzy i sędziego i biegłego>>
Przesłuchania dzieci - brakuje biegłych i szkoleń dla sędziów>>
Wprowadzono też nowe wytyczne dotyczące tzw. Przyjaznych Pokoi Przesłuchań. Rozporządzenie odnosi się m.in. do wielkości pokoju przesłuchań oraz pokoju technicznego. Pokoje te mają - jak wynika z przepisów - umożliwić swobodne przebywanie w nim osób uprawnionych do udziału w czynności procesowej. Co więcej pokój przesłuchań znajdujący się w budynku sądu, prokuratury lub policji ma posiadać odrębne wejście lub zlokalizowany ma być w taki sposób, aby dojście do niego nie prowadziło przez części budynku, gdzie przebywają oskarżeni, zatrzymani lub pokrzywdzeni innymi czynami.
