Prof. Małgorzata Gersdorf dostrzegła rozbieżności dotyczące wymaganego składu sądu w sytuacji, gdy roszczenia o odszkodowanie z tytułu wadliwie dokonanego przez pracodawcę wypowiedzenia zmieniającego - dochodzone są przez pracownika od pracodawcy na podstawie art. 415 k.p.c. (w związku z art. 300 k.p.), a nie na podstawie przepisów kodeksu pracy.
Jeden sędzia z dwoma ławnikami?
Wobec tego I prezes skierowała zagadnienie prawne do powiększonego składu, pytając: czy w sprawie o roszczenia z tytułu nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem rozwiązania stosunku pracy dochodzone przez pracownika od pracodawcy na podstawie art. 415 k.p.c. orzeka tylko jeden sędzia, czy też sędzia z dwoma ławnikami?
Czytaj też: Sędziowie SN pytają, czy mogą orzekać z sędzią wskazanym przez nową KRS
Procedura cywilna zakłada, że uchylając lub zmieniając wyrok, sąd na wniosek skarżącego w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie orzeka o zwrocie spełnionego lub wyegzekwowanego świadczenia lub o przywróceniu stanu poprzedniego. Nie wyłącza to możliwości dochodzenia w osobnym procesie, także od Skarbu Państwa, naprawienia szkody poniesionej wskutek wydania lub wykonania wyroku.
W orzecznictwie ujawniły się takie oto stanowiska:
- sprawy o odszkodowanie z tytułu wadliwie dokonanego przez pracodawcę wypowiedzenia zmieniającego powinny być rozpoznawane w składzie dwóch ławników
- pozostałe sprawy pracownicze rozpoznaje sąd w składzie jednoosobowym.
A zatem sąd rozpoznaje w składzie ławniczym sprawę tylko o odszkodowanie przewidziane w kodeksie pracy (art. 45 i 58 k.p.). Natomiast sprawę co do roszczenia o inne odszkodowania (zwłaszcza oparte na podstawie kodeksu cywilnego o odszkodowanie przewyższające limity określone w przepisach kodeksu pracy), w którym pracownik zarzuca, że wypowiedzenie lub rozwiązanie stosunku pracy było nieuzasadnione bądź naruszało przepisy - sąd rozpoznaje w składzie jednego sędziego.
Szerszy skład?
W opozycji do tego stanowiska znajduje się natomiast wyrok Sądu Najwyższego z 4 października 2018 r. (III PK 92/17). Sąd orzekł w tym wyroku, że sprawy o roszczenia z tytułu nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem rozwiązania stosunku pracy dochodzone przez pracownika od pracodawcy na podstawie art. 415 k.c. podlegają rozpoznaniu przez sąd pracy w składzie ławniczym.
Tymczasem, sprawy z zakresu pracy o uzupełniające roszczenia odszkodowawcze dochodzone przez pracownika od pracodawcy na podstawie przepisów kodeksu cywilnego należą zwykle do co najmniej równie skomplikowanych prawniczo kwestii wymagających takiego samego lub większego wysiłku jurysdykcyjnego.
Pracownicza i prawniczo złożona natura spornych roszczeń przemawia zatem za ich rozpoznaniem przez sądy pracy w powiększonym ("mocniejszym") składzie ławniczym.
Odpowiedź na to pytanie poznamy we wrześniu.
Sygnatura akt III PZP 5/19
