W opiniowaniu są już cztery rozporządzenia dotyczące zwiększenia opłat za czynności i stawek za urzędówki dla adwokatów i radców prawnych w 15 kategoriach spraw. Podwyżki miałyby obowiązywać od 1 stycznia 2026 r. i byłyby zróżnicowane: o 100 proc. m.in. w sprawach o pozbawienie, ograniczenie, zawieszenie lub przywrócenie władzy rodzicielskiej, odebranie dziecka, wpis w księdze wieczystej czy zabezpieczenie spadku, oraz o 50 proc. w dochodzeniach, śledztwach oraz w sprawach dotyczących odroczenia lub przerwy w odbywaniu kary.

To kolejny etap – w połowie 2024 r. zrównano stawki za pomoc prawną z urzędu z minimalnymi stawkami dla pełnomocników z wyboru (kształtowanymi przez rozporządzenie dotyczące opłat za czynności), a od stycznia 2025 r. podniesiono najniższe stawki w 11 kategoriach spraw. Warto przypomnieć, że kilka zgromadzeń izb adwokackich przyjęło uchwały zobowiązujące dziekanów do czasowego (na co najmniej 30 lub 60 dni) wstrzymania wyznaczania pełnomocników z urzędu oraz kuratorów w postępowaniach cywilnych i karnych. W sobotę taką uchwałę przyjęło zgromadzenie łódzkie, a tydzień wcześniej warszawscy adwokaci zobowiązali swoją ORA do organizacji ogólnopolskiego protestu. Z kolei prezes KRRP Włodzimierz Chróścik zwrócił się do 394 prezesów sądów powszechnych i administracyjnych oraz do stowarzyszeń sędziowskich z apelem o szersze stosowanie mechanizmu przewidzianego w par. 4 rozporządzenia ministra sprawiedliwości dotyczącego stawek za pomoc prawną świadczoną z urzędu przez radcę prawnego. Chodzi o możliwość przyznania wynagrodzenia w wysokości przekraczającej nawet 600 proc. stawki podstawowej.

Czytaj: Prezes Chróścik apeluje do prezesów sądów w sprawie „urzędówek”>>

 

W jakich sprawach wzrost stawek?

Wzrost o 100 proc. w 10 kategoriach spraw:

  • sprawy o pozbawienie, ograniczenie, zawieszenie lub przywrócenie władzy rodzicielskiej oraz odebranie dziecka – z 240 zł do 480 zł;
  • sprawy o wpis w księdze wieczystej lub złożenie dokumentu do zbioru dokumentów – z 240 zł do 480 zł;
  • sprawy o zabezpieczenie spadku, spis inwentarza, odrzucenie spadku, ogłoszenie testamentu, zarząd spadku nieobjętego, wyjawienie przedmiotów spadkowych – z 120 zł do 240 zł;
  • sprawy o wyjawienie majątku – z 120 zł do 240 zł;
  • sprawy o zwolnienie spod zajęcia rzeczy i praw zabezpieczonych w postępowaniu karnym – z 120 zł do 240 zł;
  • sprawy o zwrot korzyści uzyskanych kosztem Skarbu Państwa – z 120 zł do 240 zł;
  • sprawy o przyznanie prawa pomocy w postępowaniu prowadzonym w innym państwie UE – z 300 zł do 600 zł;
  • sprawy o ubezwłasnowolnienie – z 480 zł do 960 zł;
  • sprawy o warunkowe przedterminowe zwolnienie lub jego odwołanie – z 240 zł do 480 zł;
  • czynności związane z wykonywaniem kary ograniczenia wolności oraz środków zabezpieczających – z 240 zł do 480 zł.

Wzrost o 50 proc. w 5 kategoriach spraw:

  • sprawy objęte dochodzeniem – z 360 zł do 540 zł;
  • sprawy objęte śledztwem – z 600 zł do 900 zł;
  • czynności wyjaśniające w postępowaniu o wykroczenia – z 180 zł do 270 zł;
  • postępowanie przed sądem rejonowym w sprawach o wykroczenia – z 360 zł do 540 zł;
  • sprawy o odroczenie lub przerwę w wykonywaniu kary – z 360 zł do 540 zł.

 

MS zapomina o sprawach osób niesłusznie skazanych? 

Sąd Okręgowy w Krakowie w ramach komentarza do proponowanych zmian zwrócił uwagę na – jak napisał – niezrozumiałe pominięcie spraw o odszkodowanie za niesłuszne skazanie lub ukaranie, aresztowanie lub zatrzymanie, w tym spraw wynikających z przepisów o uznanie za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego.

– Stawka za prowadzenie tych spraw to 240 zł. Wskazana stawka podstawowa nie spełnia wymogu adekwatności do koniecznego nakładu pracy pełnomocnika, nawet gdy nie odbiega on od przeciętnego, a charakter sprawy nie odznaczał się szczególnym stopniem skomplikowania pod względem prawnym czy faktycznym. Stawka w tych sprawach jest oderwana od rzeczywistości i rażąco niesprawiedliwa w porównaniu do stawek obowiązujących w innych sprawach, choćby w sprawach o ułaskawienie, o warunkowe przedterminowe zwolnienie, o odroczenie lub przerwę w wykonywaniu kary – dodaje.

Sąd zaznaczył również, że w tych ostatnich sprawach zwykle odbywa się jedno posiedzenie, a praca pełnomocnika sprowadza się do przygotowania nieskomplikowanego i powtarzalnego dla wielu spraw wniosku. – Tymczasem w sprawach o odszkodowanie (zwłaszcza na podstawie przepisów „ustawy lutowej”) odbywa się zazwyczaj kilka rozpraw, przygotowanie wniosku wymaga każdorazowo opisania innych i niepowtarzalnych okoliczności oraz reagowania w trakcie procesu na konieczność przedstawiania wymaganych przez sąd dowodów (dokumentów), do których często niełatwo dotrzeć z uwagi na upływ czasu. W wypadku tych spraw stało się już regułą zasądzenie przez sądy opłaty za czynności pełnomocnika w wysokości cztero- lub sześciokrotności stawki podstawowej jako realne wynagrodzenie za pomoc prawną udzieloną przez profesjonalnego pełnomocnika – podsumowuje.

 

Przy środkach zabezpieczających za dużo?

Z kolei przewodnicząca II Wydziału Karnego Sądu Okręgowego w Częstochowie zwróciła uwagę na podniesienie stawek w sprawach za czynności związane z wykonywaniem środków zabezpieczających o 100 proc. – z 240 zł do 480 zł.

– Zważywszy, że w tych sprawach udział obrońcy jest obowiązkowy, stanowi to duże obciążenie dla budżetu Skarbu Państwa, natomiast decyzje w tym przedmiocie w przeważającej części opierają się wyłącznie na dokumentacji z leczenia oraz opiniach biegłych dopuszczanych z urzędu przez sąd, tak więc co do zasady nie wymagają zwiększonego nakładu pracy ze strony obrońcy – podsumowuje.
 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.