Problem z „urzędówkami” narasta od dłuższego czasu. Sytuacji nie zmieniło zrównanie w połowie 2024 r. stawek za świadczenie pomocy prawnej z urzędu z minimalnymi stawkami dla adwokatów i radców z wyboru, ani podniesienie od stycznia br. najniższych stawek w 11 kategoriach spraw. Podczas zgromadzenia warszawskiej izby prof. Bodnar zapewniał, że w III kwartale tego roku powinno być gotowe rozporządzenie zwiększające stawki o 50 lub 100 procent w kolejnych 15 kategoriach spraw (wcześniej zapowiadano, że chodzi m.in. o sprawy o wpis w księdze wieczystej, o ubezwłasnowolnienie czy dotyczące władzy rodzicielskiej). Dodał, że rozważana jest również ustawa, która ureguluje te kwestie systemowo.

Mimo to, zgromadzenie przyjęło uchwałę dotyczącą protestu.

Czytaj: Trzech kandydatów na dziekana, ponad 30 projektów uchwał - zgromadzenie izby warszawskiej>>

Nie ma kołaczy... bez godnej płacy

Przypomnijmy, że pierwsza tego typu uchwała, przyjęta w kwietniu, zobowiązywała dziekana ORA w Częstochowie do „zaniechania na okres 30 dni wyznaczania i przekazywania do sądów powszechnych zarządzeń o wyznaczeniu pełnomocnika z urzędu oraz kandydata na kuratora w postępowaniu cywilnym i karnym”.

Zgodnie z procedurami, właściwa okręgowa izba adwokacka i okręgowa izba radców prawnych prowadzą listy adwokatów/radców prawnych wykonujących zawód. Listy te zawierają również informacje o pełnomocnikach, którzy mogą świadczyć pomoc prawną z urzędu. Niektóre rady przeprowadzają ankiety, w których można zadeklarować gotowość lub jej brak do świadczenia takiej pomocy oraz określić preferowane kategorie spraw. Wyznaczenia pełnomocnika dokonuje:

  • w sprawach administracyjnych – ORA/OIRP na wniosek sądu administracyjnego,
  • w sprawach cywilnych – właściwa ORA/OIRP,
  • w sprawach karnych, karno-skarbowych i wykroczeniowych – prezes sądu właściwego dla rozpoznania sprawy.

W tamtej uchwale zgromadzenie częstochowsko-piotrkowskie wezwało ministra sprawiedliwości do podjęcia prac nad reformą wynagrodzeń za pomoc prawną z urzędu, z kwotą bazową odniesioną do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw. Następnie, na początku maja, Zgromadzenie Izby Adwokackiej w Zielonej Górze zobowiązało swoją radę do analogicznego 30-dniowego zaniechania wyznaczania pełnomocników i kuratorów.

Czytaj: Dr Gajowniczek-Pruszyńska: Samorząd powinien odpowiadać na potrzeby swoich członków>>

Agata Rewerska: Sprawy gospodarcze szansą na zwiększenie konkurencyjności adwokatów>>

Będzie protest w całym kraju?

Projekty uchwał w tej sprawie przygotowali adwokat Robert Pogorzelski, dziekan dr Katarzyna Gajowniczek-Pruszyńska oraz adwokat Michał Fertak. Po konsultacjach przyjęto dwie uchwały.

Zgodnie z pierwszą, warszawska ORA ma zostać zobowiązana do:

  • powołania stałej komisji przy Okręgowej Radzie Adwokackiej, której zadaniem będzie m.in. opracowanie projektu zmian legislacyjnych dotyczących ustanawiania pełnomocników, obrońców z urzędu, kuratorów, reprezentantów dziecka oraz ich wynagradzania;
  • opracowania zmian w funkcjonowaniu systemu nieodpłatnej pomocy prawnej, tak aby był on efektywny i właściwie finansowany.
  • Komisja ma współpracować z Naczelną Radą Adwokacką, samorządami prawniczymi oraz ośrodkami akademickimi.

Zgromadzenie wzywa również ministra sprawiedliwości do:

  • uchylenia Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 9 marca 2018 r. w sprawie wynagrodzenia i zwrotu wydatków kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej oraz wydania nowego rozporządzenia, w którym wynagrodzenie kuratora będzie równe wynagrodzeniu adwokata za pomoc prawną z urzędu;
  • zmiany art. 517j par. 1 k.p.k. poprzez dodanie, że dyżury obrończe w postępowaniu przyspieszonym są odpłatne, oraz wydania rozporządzenia określającego wysokość wynagrodzenia za te dyżury – nie niższą niż iloczyn minimalnej stawki godzinowej i liczby godzin dyżuru.

Ogólnopolski protest

Zgromadzenie zobowiązało Radę do realizacji ogólnopolskiej akcji protestacyjnej, w porozumieniu z NRA i samorządem radców prawnych. Protest ma polegać na:

  • wstrzymaniu na co najmniej 30 dni wyznaczania pełnomocników z urzędu w sprawach cywilnych i sądowoadministracyjnych (z wyłączeniem spraw z ustawy o ochronie zdrowia psychicznego, konwencji haskiej oraz spraw o zgodę na zabieg leczniczy);
  • wstrzymaniu przekazywania sądom list obrońców w sprawach karnych, kuratorów, reprezentantów dziecka oraz adwokatów dyżurujących w trybie przyspieszonym.

Zgromadzenie apeluje również do członków Izby o powstrzymanie się od świadczenia pomocy prawnej z urzędu w postępowaniach sądowych (z wyłączeniami jak wyżej) oraz w punktach nieodpłatnej pomocy prawnej. NRA ma zabezpieczyć środki na pokrycie ewentualnych kar porządkowych nałożonych na adwokatów, którzy odmówią udziału w czynnościach w ramach protestu.

 

Adwokaci chcą nowego modelu „urzędówek”

Druga uchwała wzywa ministra sprawiedliwości do zmiany zasad ustalania wynagrodzenia za pomoc prawną z urzędu. Wynagrodzenie to miałoby być określane procentowo w odniesieniu do minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w danym roku. Zgodnie z uchwałą:

„Wynagrodzenie to nie powinno być w żadnym wypadku niższe niż 60% ww. wskaźnika – w nieprzekraczalnym terminie do końca dnia 31 grudnia 2025 r.”

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.