Spór o zapłatę dotyczył pozwanego małoletniego, który jest właścicielem mieszkania. Lokal otrzymał od swojej babki 20 czerwca 2017 r. jako darowiznę.
Sąd ustalił, że właściciele lokali znajdujących się w tym budynku stanowią wspólnotę mieszkaniową i są zobowiązani do uiszczania comiesięcznych należności wynikających z opłat na fundusz remontowy oraz z tytułu kosztów zarządu.
Zadłużenie lokalu
Pozwany był zadłużony wobec wspólnoty z tytułu kosztów zarządu nieruchomością wspólną na dzień 31 marca 2021 r. na 7943 zł oraz skapitalizowanych odsetek z tego tytułu.
Do pozwu dołączono uchwałę wspólnoty mieszkaniowej, w której udzielono pełnomocnictwa do prowadzenia postępowania sądowego i egzekucyjnego w stosunku do przedstawicielki ustawowej małoletniego właściciela lokalu. Powód w pozwie jako przedstawicieli ustawowych pozwanego wskazał swego ojca oraz matkę. Tymczasem ojciec nie żył już w chwili wniesienia pozwu (zmarł 5 listopada 2018 r.), natomiast matka została na mocy postanowienia sądu rejonowego z kwietnia 2021 r. pozbawiona władzy rodzicielskiej nad synem.
Nakaz zapłaty wystawiony
Postanowieniem Sądu Rejonowego 21 maja 2021 r. ustanowiono opiekunów prawnych pozwanego. Sąd Rejonowy w Wałbrzychu nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym nakazał pozwanemu, aby zapłacił stronie powodowej kwotę 14 554 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, liczone od dnia 1 września 2021 r. do dnia zapłaty, a także kwotę 3167 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.
Przeznaczona dla pozwanego przesyłka sądowa, zawierająca odpis pozwu wraz z załącznikami oraz odpis nakazu zapłaty wraz ze stosownymi pouczeniami, zostały odebrane 9 listopada 2021 r. przez matkę pozwanego. W związku z tym nakaz zapłaty został uznany za prawomocny 24 listopada 2021 r. W dniu 24 stycznia 2022 r. wydany w sprawie nakaz zapłaty został zaopatrzony w klauzulę wykonalności.
Zobacz w LEX: W kwestii dopuszczalności uchylenia nakazu zapłaty jako tytułu zabezpieczenia > >
Uchylenie nakazu zapłaty
Postanowieniem z 11 października 2022 r. referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym w Wałbrzychu uchylił postanowienie stwierdzające uprawomocnienie nakazu zapłaty. A także postanowił uchylić postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności nakazowi zapłaty wydanemu 24 listopada 2021 r.
W uzasadnieniu postanowienia wskazano, że odpis nakazu zapłaty nie został skutecznie doręczony pozwanemu, bowiem przesyłka nie została doręczona opiekunowi prawnemu pozwanego. Nakaz zapłaty nie uzyskał zatem waloru prawomocności i tym samym nie mógł stanowić podstawy do nadania mu klauzuli wykonalności.
Sąd Rejonowy w Wałbrzychu 14 października 2022 r. doręczył pozwanemu korespondencję zawierającą nakaz zapłaty wraz z pozwem. Jednak opiekunowie prawni pozwanego zwrócili się o ustanowienie dla niego pełnomocnika z urzędu i sąd to uczynił.
Pismem z 2 grudnia 2022 r. pełnomocnik złożył sprzeciw od wydanego nakazu zapłaty wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu do złożenia sprzeciwu. A swój udział w toczącym się postępowaniu zgłosił również prokurator rejonowy, a następnie złożył sprzeciw od nakazu zapłaty.
Sąd Rejonowy w Wałbrzychu postanowieniem z 1 marca 2023 r. oddalił wniosek pozwanego o przywrócenie terminu oraz odrzucił sprzeciw od nakazu zapłaty. Natomiast postanowieniem z 28 kwietnia 2023 r. odrzucił sprzeciw od nakazu zapłaty złożony przez prokuratora rejonowego.
W uzasadnieniu podniesiono, że z uwagi na niezaskarżenie nakazu zapłaty przez pozwanego w ustawowym, dwutygodniowym terminie oraz następnie nieuwzględnienie przez sąd wniosku złożonego przez pełnomocnika pozwanego o przywrócenie terminu, nakaz zapłaty jest prawomocny. Sąd uznał, że zgłoszenie przez prokuratora udziału w sprawie uznać należało za spóźnione oraz bezskuteczne i dlatego też późniejszy sprzeciw prokuratora podlegał odrzuceniu.
Sprawdź również w LEX: Nakaz zapłaty dla weksli konsumenckich po nowelizacji > >
Skarga nadzwyczajna od nakazu zapłaty
W tej sytuacji prokurator generalny wniósł skargę nadzwyczajną od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym. Zarzucił orzeczeniu naruszenie:
- zasady zaufania do państwa oraz zasady bezpieczeństwa prawnego,
- zasady praworządności, sprawiedliwości proceduralnej, a także
- prawa do rzetelnej procedury chronionego w art. 45 Konstytucji i ochrony konsumenta, jako strony słabszej strukturalnie w stosunkach prywatnoprawnych z przedsiębiorcą chronionego w art. 76 Konstytucji, poprzez wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym, pomimo że powód nie posiadał umocowania do działania w sprawie przeciwko małoletniemu pozwanemu i w związku z czym postępowanie dotknięte jest nieważnością,
- praw majątkowych dziecka,
- prawa procesowego.
Jego zdaniem, Sąd Rejonowy w Wałbrzychu rozpoznał sprawę w niewłaściwym trybie, a mianowicie w postępowaniu upominawczym. Przyjął bowiem, że w sprawie zachodzą podstawy do wydania nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym, a przytoczone w pozwie okoliczności nie budzą wątpliwości.
Nieważność postępowania
Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych SN uznała, że skarga prokuratora jest zasadna.
Sąd Najwyższy wskazał, że sąd powszechny całkowicie pominął brak umocowania powoda, które chociaż może zostać konwalidowany przez stronę, jednak musi to nastąpić przed uprawomocnieniem się orzeczenia, pod sankcją nieważności postępowania. Tymczasem w chwili uprawomocnienia się zaskarżonego nakazu zapłaty strona powodowa nie była należycie umocowana, zaś późniejsza zmiana zakresu pełnomocnictwa pozwalająca prowadzić postępowania przeciwko małoletniemu pozwanemu, nie mogła wpłynąć na ocenę ważności zaskarżonego nakazu zapłaty.
Sąd Najwyższy stwierdził, że zarzucone naruszenia były nie tylko oczywiste, ale i rażące. Sąd Rejonowy był bowiem z urzędu zobowiązany do zbadania należytego umocowania strony obejmującego swym zakresem podejmowane działania procesowe.
Analogicznie oceniono też wydanie zaskarżonego nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym – bez skierowania sprawy do postępowania zwykłego i zbadania okoliczności sprawy – zwłaszcza że, uwzględniając tylko osobę pozwanego (małoletniego) oraz okoliczności, w jakich doszło do powstania zadłużenia, wydanie nakazu zapłaty było nieuprawnione.
Czytaj również w LEX: Stwierdzenie wykonalności europejskiego nakazu zapłaty wydanego w Polsce > >
Cena promocyjna: 152.09 zł
Cena regularna: 169 zł
Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 169 zł