Sądy Najwyższy zajął się m.in. pojęciem orzekania "co do kasacji" (sygnatura II KZ 55/23) zawartym w art. 40 par. 3 k.p.k., zgodnie z którym sędzia, który brał udział w wydaniu orzeczenia objętego wnioskiem o wznowienie, zaskarżonego w trybie kasacji lub objętego skargą nadzwyczajną, nie może orzekać co do tego wniosku, kasacji lub skargi. - Pojęcie orzekania "co do kasacji" odnosi się nie tylko do orzekania w przedmiocie merytorycznej zasadności kasacji, ale też do orzekania w kwestiach okołokasacyjnych, w tym takich, które "blokują" dostęp do tego nadzwyczajnego środka zaskarżenia. Takim orzekaniem "co do kasacji" jest orzekanie w przedmiocie przywrócenia terminu do złożenia wniosku o doręczenie wyroku sądu odwoławczego z uzasadnieniem - wskazał, przekazując sprawę do ponownego rozpatrzenia.
Czytaj: SN: Możliwe wznowienie postępowania po oddaleniu kasacji oraz zadanie pytania >>
O co chodziło w sprawie?
Sąd Okręgowy w Siedlcach wyrokiem z dnia 19 grudnia 2022 r. (sygn. akt II Ka 806/22), utrzymał w mocy wyrok Sądu Rejonowego w Garwolinie z dnia 29 września 2022 r., na mocy którego mężczyzna został skazany rok i 6 miesięcy pozbawienia wolności. Pismem datowanym na 5 czerwca 2023 r. jego obrońca wystąpił do Sądu Okręgowego w Siedlcach z wnioskiem o przywrócenie skazanemu terminu do złożenia wniosku o doręczenie wymienionego wyroku tego Sądu z uzasadnieniem ale sąd tego wniosku nie uwzględnił.
Czytaj też w LEX: Brzezowski Marcin, Bezwzględne przyczyny odwoławcze a prawo do obrony w postępowaniu karnym >
Obrońca wniósł na to zażalenie, wskazując na niezależne od skazanego zaniechanie poprzedniego obrońcy wyznaczonego z urzędu, który nie złożył wniosku o doręczenie orzeczenia Sądu II instancji z uzasadnieniem, wniósł o "uchylenie skarżonego postanowienia i uwzględnienie wniosku skazanego o przywrócenie terminu do złożenia wniosku o doręczenie wyroku Sądu Okręgowego w Siedlcach z dnia 19 grudnia 2022 r.
Sędzia wydała wyrok i rozpatrywała wniosek o przywrócenie terminu
Sąd Najwyższy ocenił, że zaskarżone postanowienie należało uchylić i przedmiotową sprawę przekazać do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Siedlcach. Dopatrzył się przy tym bezwzględnej przyczyny odwoławczej określonej w art. 439 (bezwzględne przyczyny odwoławcze) par. 1 pkt 1 k.p.k. w zw. z art. 40 par. 3 k.p.k.
- Przepis art. 40 par. 3 k.p.k. stanowi, że sędzia, który brał udział m.in. w wydaniu orzeczenia zaskarżonego w trybie kasacji, nie może orzekać co do tej kasacji. W orzecznictwie Sądu Najwyższego ukształtował się pogląd, że zawarte w art. 40 par. 3 k.p.k. pojęcie orzekania "co do kasacji" odnosi się nie tylko do orzekania w przedmiocie merytorycznej zasadności kasacji, ale też do orzekania w kwestiach okołokasacyjnych, w tym takich, które "blokują" dostęp do tego nadzwyczajnego środka zaskarżenia. Takim orzekaniem "co do kasacji" jest orzekanie w przedmiocie przywrócenia terminu do złożenia wniosku o doręczenie wyroku sądu odwoławczego z uzasadnieniem - uzasadnił.
Wyjaśnił również, że w tej sprawie sędzia tworzący jednoosobowy skład Sądu Okręgowego w Siedlcach, który wydał zaskarżone postanowienie o nieuwzględnieniu wniosku o przywrócenie skazanemu terminu do złożenia wniosku o doręczenie wyroku z uzasadnieniem, wcześniej przewodniczyła składowi orzekającemu, który wydał wyrok w sprawie.
Czytaj też w LEX: Klejnowska Monika, Podstawy prawne uchylenia orzeczenia w procesie karnym >
SN wraca do podstaw kasacji
W kolejnej sprawie, rozpatrywanej 3 listopada br. (sygn. IV KK 322/23) Sąd Najwyższy przypomina na podstawie czego można wywieść kasacje. W obszernym uzasadnieniu podkreśla, że treść art. 523 par. 1 k.p.k. w sposób bezsporny świadczy o tym, że podstawą kasacji mogą być wyłącznie uchybienia wymienione w art. 439 k.p.k. lub inne rażące naruszenie prawa, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na treść orzeczenia.
- Tym samym kasacji - w przeciwieństwie do zwykłych środków odwoławczych - nie można oprzeć o zarzut błędu w ustaleniach faktycznych. Kasacja nie może być również wniesiona wyłącznie z powodu niewspółmierności kary. O ile jednak, i to nawet niezasadnie, kwestionując w rzeczywistości w kasacji ustalenia faktyczne lub wymiar kary, skarżący uczyni to wskazując jako naruszone (rzekomo) przepisy prawa, konieczne staje się merytoryczne rozpoznanie tak sformułowanych zarzutów, o tyle sytuacja gdy kasację oparto wprost jedynie na zarzucie błędu w ustaleniach faktycznych lub też wniesiono ją wyłącznie z powodu niewspółmierności kary jest odmienna. Taka redakcja zarzutów kasacyjnych czyni nadzwyczajny środek zaskarżenia niedopuszczalnym - czytamy w uzasadnieniu.
Czytaj też w LEX: Klejnowska Monika, Zarzut odwoławczy jako wyznacznik granic rozpoznawania sprawy i orzekania w procesie karnym >
