Sąd Apelacyjny w Gdańsku rozpoznając apelację w sprawie gospodarczej powziął wątpliwość, którą przedstawił Izbie Cywilnej Sądu Najwyższego: Czy w sytuacji w której przepis art. 15zzs1 ust. 1 pkt 4 ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 , która weszła w życia dnia 3 lipca 2021 r., zaczyna obowiązywać w toku postępowania apelacyjnego?  Jeśli tak, to trzech sędziów ją rozpoznaje?  Czy należy na nowo wyłonić skład sądu w zakresie dwójki sędziów na drodze losowania?

Czytaj: SN odpowie czy kolegialność w sądzie nie ma już znaczenia>>
 

Kodeks postępowania cywilnego uwzględniający przepisy covidowe zaczął obowiązywać 3 lipca 2021. Od tej daty art. 15 zzs 1 ust. 1 pkt 4 stanowi: W okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 oraz w ciągu roku od odwołania ostatniego z nich, w sprawach rozpoznawanych według przepisów kpc w pierwszej i drugiej instancji sąd rozpoznaje sprawy w składzie jednego sędziego; prezes sądu może zarządzić rozpoznanie sprawy w składzie trzech sędziów, jeżeli uzna to za wskazane ze względu na szczególną zawiłość lub precedensowy charakter sprawy.

Zgodnie z  art. 6 ust. 2 ustawy zmieniającej, sprawy które przed dniem wejścia w życie ustawy sąd rozpoznawał w składzie innym niż jednego sędziego, w dalszym ciągu prowadzone są przez tego sędziego, któremu sprawa została przydzielona jako referentowi, do zakończenia sprawy w danej instancji. Ustawa wchodziła w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia (art. 7 ustawy zmieniającej).

 

 

Decyzja prezesa sądu

W świetle treści przytoczonych przepisów jest jasne, że wskutek zmiany art. 15zzs 1 ust. 1 pkt 4 ustawy z 2 marca 2020 r., co nastąpiło 3 lipca 2021 r., po tym dniu doszło do zmiany składu sądu, przy czym możliwość ich utrzymania uzależniona jest od decyzji prezesa sądu. Zdaniem SA, badając skutki zmiany przepisu, należy rozważyć prawo do sądu, zasady ustrojowej niezmienności składu sądu oraz zasady procesowej kolegialności składu sądu w postępowaniu odwoławczym.

Czytaj: Covid zmienia składy w sprawach cywilnych - jednoosobowe co do zasady, "trójki"... wyjątkowo>>

 

Składy trójkowe nie są właściwe?

Odwołując się do redakcji tego przepisu Sąd Apelacyjny stwierdził, że dopuszczalne jest przyjęcie, iż z momentem wejścia w życie ustawy nowelizującej dotychczasowe składy „trójkowe” przestały być „składem sądu” w rozumieniu ustawy, a sądem rozpoznającym daną sprawę stał się wyłącznie sędzia referent.
Ponadto sąd drugiej instancji zauważył, że z literalnego brzmienia przywołanej regulacji nie wnika wprost, że zarządzenie prezesa sądu w sprawie rozpoznania danej sprawy przez skład trzyosobowy daje możliwość, aby taki skład wylosowany przed wejściem w życie znowelizowanej ustawy był właściwy do rozpoznania sprawy.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego, pojawia się wobec tego pytanie, w jaki sposób winien być wyłoniony skład trzyosobowy do rozpoznania sprawy w sytuacji wydania przez prezesa sądu przedmiotowego zarządzenia. Po dokonaniu szczegółowej analizy zagadnienia Sąd drugiej instancji wskazał, że możliwe jest przyjęcie dwóch rozwiązań.

Dwa możliwe rozwiązania

  1. Pierwsze stanowisko przemawia za tym, aby w sytuacji, gdy trzyosobowy skład sądu został wylosowany przed wejściem w życie znowelizowanej ustawy, po wydaniu zarządzenia prezesa sądu, pozostał on właściwy do rozpoznania sprawy zgodnie z dyspozycją wynikającą z art. 47b p.u.s.p.
    Za tym stanowiskiem przemawia wyrażona w przywołanej ustawie zasada niezmienności składu, a także względy racjonalności, szybkości oraz sprawności postępowania. Racjonalne jest bowiem, aby w sprawach, w których już raz był ukształtowany skład trzyosobowy, po ponownym ustanowieniu takiego składu jako właściwego na mocy zarządzenia prezesa sądu, ten sam skład osobowy sędziów mógł sprawę rozpoznać.
  2. Drugie stanowisko, które ma na względzie brzmienie art. 6 ust. 2 znowelizowanej ustawy, przemawia za tym, aby w zaistniałej sytuacji wyłonić na nowo skład sądu w zakresie dwójki sędziów (poza sędzią referentem) po wydaniu przez prezesa sądu zarządzenia o rozpoznaniu sprawy w składzie trzyosobowym, w drodze losowego przydziału spraw (art. 47a p.u.s.p.). Za takim rozwiązaniem, które akceptuje sąd przedstawiający zagadnienie prawne, przemawia literalne brzmienie znowelizowanych przepisów i ich wykładnia, a zwłaszcza brak w tych przepisach wyraźnego wskazania, jak wyznaczać skład trzyosobowy po wydaniu przez prezesa sądu zarządzenia, o którym mowa w art. 15zzs1 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 2 marca 2020 r.  

 

 

Referent ten sam, pozostali - wylosowani

Sąd Najwyższy 26 maja 2022 r. podjął uchwałę, zgodnie z którą ​jeżeli na podstawie art. 15zzs1 ust. 1 pkt 4 ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych prezes sądu zarządził rozpoznanie apelacji w składzie trzech sędziów, sprawa powinna zostać rozpoznana przez skład sądu złożony z dotychczasowego sędziego referenta. A pozostali sędziowie powinni zostać przydzieleni losowo zgodnie z art. 47a Prawa o ustroju sądów powszechnych.

Nawet gdy w sprawie uprzednio wyznaczony był skład trzyosobowy, który przestał być składem właściwym do rozpoznania sprawy na podstawie art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 28 maja 2021 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw.

Sygnatura akt II CZP 82/21, poprzednio III CZP 86/22, uchwała z 26 maja 2022 r.

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.