Chodzi o obowiązujące od 1 sierpnia 2019 r. nowe zwolnienie w podatku dochodowym od osób fizycznych. Osoby do ukończenia 26. roku życia mogą zarobić bez podatku do 85 528 zł rocznie, czyli tyle, ile wynosi próg podatkowy dla reszty podatników. W tym roku limit zwolnienia jest proporcjonalnie niższy i wynosi  35 636,67 złotych. Co ważne, zwolnione z podatku są tylko dochody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy oraz umów zlecenia.     

Zobacz również: Dochody młodych już bez podatku >>

Beneficjenci ulgi - pytanie do MF

Zapytaliśmy Ministerstwo Finansów o to, do kogo konkretnie adresowane jest to rozwiązanie - czy tylko do rezydentów (czyli osób mieszkających w Polsce, posiadających tu centrum interesów osobistych lub gospodarczych i przebywających w kraju dłużej niż 183 dni w roku podatkowym, płacących podatki od całości uzyskiwanych dochodów/przychodów, bez względu na miejsce położenia ich źródeł), czy także do nierezydentów. Za takich, zgodnie z art. 3 ust. 2 ustawy o PIT, uważane są osoby, które nie mają na terytorium Polski miejsca zamieszkania. Osoby te płacą podatki w Polsce  tylko od dochodów (przychodów) tu osiąganych.

Czytaj w LEX: Zerowy PIT dla młodych - zasady oraz wyliczenie wynagrodzenia dla umowy o pracę i umowy zlecenia >

W odpowiedzi MF wyjaśniło, że nowe rozwiązanie obejmuje wszystkich podatników spełniających warunki określone w art. 21 ust. 1 pkt 148 ustawy PIT, tj. zarówno osoby podlegające w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu (rezydentów), jak i podatników, którzy mają w Polsce status nierezydenta (podlegają ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu). W praktyce oznacza to, że ze zwolnienia będą mogli korzystać nie tylko młodzi Polacy, ale także cudzoziemcy, i to nie tylko pochodzący z krajów Unii Europejskiej, ale i spoza niej.

 

Ulga ożywi rynek pracy…

Przemysław Pruszyński, doradca podatkowy, ekspert departamentu prawa gospodarczego Konfederacji Lewiatan nie obawia się negatywnych konsekwencji nowego zwolnienia podatkowego dla rynku pracy.

Zobacz procedurę w LEX: Zerowy PIT dla młodych podatników >

‒ Jeżeli brak PIT okazałby się dla ludzi młodych spoza Polski na tyle atrakcyjny, że jeszcze chętniej przyjeżdżaliby do nas do pracy, to byłaby to dobra informacja. Dziś w wielu branżach, zwłaszcza w sektorze produkcyjnym, pracodawcy narzekają na brak pracowników niższego szczebla, a dzięki młodym ludziom np. z Ukrainy, byłaby możliwość zaspokojenia tych potrzeb w większym stopniu ‒ mówi Pruszyński. Jego zdaniem, nie ma zagrożenia, że przyjedzie do Polski ze świata tylu pracowników, że pracodawcom będzie się opłacało zatrudnić młodszego i tańszego, bo bez doświadczenia i wykształcenia, niż starszego pracownika.

Sprawdź w LEX: Jak będzie wyglądało przykładowe wyliczenie wynagrodzenia ze stosunku pracy i wynagrodzenia z umowy zlecenia przy zastosowaniu zerowego PIT dla młodych? >

Jakub Bińkowski, sekretarz departamentu prawa i legislacji Związku Przedsiębiorców i Pracodawców zwraca z kolei uwagę, że jeżeli faktycznie nowa ulga podatkowa dotyczyć będzie również nierezydentów, to może to stanowić poważną zachętę do podejmowania pracy w naszym kraju przez osoby spoza UE, ale jak mówi ‒ to nie jest wada. Podkreśla, że Polska ma jeden z najniższych spośród krajów Wspólnoty wskaźników aktywności zawodowej osób w wieku 15-64 lata.

Sprawdź w LEX:

Pracodawcy mają problem z dostępem do wykwalifikowanych pracowników ‒ mówi Bińkowski. Ta „luka podażowa”, według niego, dotyczy nie tylko pracowników wykwalifikowanych: inżynierów, budowlańców, ale i osób wykonujących proste prace fizyczne. Brakuje nam też specjalistów. W samym tylko sektorze IT ‒ kilkudziesięciu tysięcy informatyków. Jakub Bińkowski nie wierzy jednak w to, że sama ulga w podatku dochodowym pomoże w rozwiązaniu problemów na rynku pracy. ‒ Konieczna jest reforma systemu przyznawania zezwoleń na pracę i prawa stałego pobytu, bo ta procedura obecnie nie sprzyja zatrudnianiu pracowników na stałe ‒ mówi.

 


Prawodawca ma ograniczoną swobodę w działaniu

Ustawodawca ma prawo kształtować zwolnienia w podatku dochodowym od osób fizycznych według własnego uznania, ale w korelacji z urzeczywistnieniem koncepcji sprawiedliwości podatkowej. Tym samym nie mógł on ograniczyć zwolnienia podatkowego tylko do rezydentów ‒ twierdzi Tobiasz Szczęsny, doradca podatkowy i starszy konsultant w Gekko Taxens.  Zauważa, że gdyby zwolnienie było adresowane wyłącznie do rezydentów, to mogłoby stanowić pewien przejaw dyskryminacji, bowiem trudno byłoby znaleźć racjonalny powód takiego działania. W szczególności, że do tej pory nierezydenci – po spełnieniu określonych warunków – mogli korzystać z preferencyjnych form opodatkowania (np. rozliczenie wspólnie z małżonkiem bądź jako osoba samotnie wychowująca dziecko). 

Sprawdź w LEX: Co się stanie, jeżeli podatnik złoży nieprawidłowe oświadczenie o zastosowanie zerowego PIT? >

… czy wypchnie z rynku starszych pracowników?

Zdaniem Przemysława Hinca, pracodawcy mogą jednak chcieć korzystać z możliwości zatrudniania młodszych i wykwalifikowanych pracowników spoza Polski kosztem starszych pracowników dostępnych na rynku krajowym, którzy nie będą tak atrakcyjni dla swoich pracodawców. ‒ Z tego, co mi wiadomo, na Ukrainie studia kończą dwudziestodwu-, dwudziestotrzylatkowie, a więc i dyplom inżyniera uzyskuje się w młodszym wieku, niż w Polsce. W porównaniu do naszego rynku pracy młodsze też osoby wchodzą na rynek z kwalifikacjami na poziomie średniego szczebla technicznego. Nie chce mi się wierzyć, że rząd o tym nie wiedział, projektując te rozwiązania podatkowe ‒ podkreśla Hinc.

Podobnego zdania jest Piotr Ostrowski, wiceprzewodniczący OPZZ, który przypomina, że związkowcom od początku nie podobał się pomysł obniżenia PIT dla młodych.

Sprawdź w LEX: Czy honoraria autorskie wypłacane pracownikom oraz świadczenia pozapłacowe wypłacane podatnikom do 26 lat objęte są zerowym PIT? >

- Uważamy, że kryterium wieku nie jest odpowiednie. Jedynym czynnikiem, który wpływa na zróżnicowanie opodatkowania powinien być dochód – wyższe opodatkowanie dla lepiej zarabiających, niższe dla osób o niskich dochodach. Niewłaściwe jest zatem różnicowanie podatników tylko ze względu na to, kiedy się urodzili - mówi. Wskazuje, że może to doprowadzić do sytuacji, w której pracodawcy będą zastępować np. starszych pracowników - młodymi cudzoziemcami. Najważniejszym kryterium stanie się wiek - dodaje ekspert, który uważa, że wprowadzenie tego typu rozwiązania byłoby dobre, ale kilka lat temu.
- Dziś sytuacja ludzi młodych na rynku pracy jest dużo lepsza, niż kilka lat temu, choć nadal dużo większym problemem jest "uśmieciowienie" umów. Pamiętajmy, że na początku lat dwutysięcznych młode osoby miały problem z wejściem na rynek i być może wtedy takie rozwiązania miałoby jakiś sens - podsumowuje Ostrowski.

Sprawdź w LEX:

Co ciekawe, ani dołączona do projektu Ministerstwa Finansów ocena skutków regulacji (tzw. OSR), ani opinia Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej - nie zawierały analizy dotyczącej wpływu na rynek pracy ogółem. MF skoncentrowało się  na przewidywanych skutkach, ale tylko pod kątem osób młodych, do których adresowane jest zwolnienie podatkowe.  Zapytaliśmy resort pracy o to, czy analizował wpływ zwolnienia pod kątem „wypychania” z rynku osób po skończeniu 26. roku życia. W odpowiedzi poinformowano nas, że w opinii ministerstwa, mając na uwadze obecną sytuację na rynku pracy - wysoki popyt na pracę, niedobory kandydatów do pracy - zjawisko wypychania z zatrudnienia osób młodych po przekroczeniu 26 roku życia nie powinno wystąpić. Regulacja pozwoli bowiem osobom młodym na nabycie doświadczenia zawodowego oraz rozwój kompetencji, co powinno ułatwić im odnalezienie się na rynku pracy także po osiągnięciu 27 roku życia. MRPiPS nie odniosło się natomiast w ogóle do pytania o to, czy istnieje realne zagrożenie napływu pracowników z zagranicy, którzy też spowodują „wypychanie” Polaków z rynku pracy.