Krzysztof Koślicki: Od czego rozpoczął się spór o opodatkowanie silosów?

Daniel Panek: W pewnym uproszczeniu spór rozpoczął się od problemów z określeniem co dla potrzeb podatku od nieruchomości należy uznać za budynek, a co za budowlę.

Budynkiem dla potrzeb tego podatku są takie obiekty, które posiadają łącznie cztery cechy charakterystyczne – są wydzielone z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych, są trwale związane z gruntem, posiadają fundamenty i dach. Budowlami są natomiast – mówiąc w dużym uproszczeniu – obiekty wprost wymienione w Prawie budowlanym jako budowle. Jedną z takich budowli są zbiorniki, w tym również silosy.

Podatnicy stanęli zatem przed dylematem, jak potraktować np. silosy na cukier czy silosy na cement, które na pierwszy rzut oka posiadają wszystkie cechy budynku, z drugiej strony jednak są budowlą (zbiornikiem) wprost wymienioną w Prawie budowlanym. Część podatników doszła do przekonania, że silos należałoby jednak opodatkować jako budynek, co najczęściej skutkowało niższym podatkiem. Nie wszystkie samorządy zgodziły się z podejściem podatników i to skutkowało sporem.

Zobacz również:
Sądy administracyjne próbują uporządkować opodatkowanie zbiorników >>
Zbiornik dla podatku od nieruchomości może być budowlą, ale tylko wyjątkowo >>

 

A czy uchwała NSA z 29 września 2021 r. III FPS 1/21 rozstrzygnęła wątpliwości dotyczące opodatkowania silosów?

Rozstrzygnęła wiele z nich, a także szereg kwestii pośrednio jedynie związanych z opodatkowaniem silosów, ale oczywiście nie wszystkie. Nie sposób zresztą, aby NSA rozstrzygnął wszystkie wątpliwości jedną uchwałą – silosy mogą mieć przecież bardzo zróżnicowaną konstrukcję, a to ona jest kluczowa dla ich opodatkowania.

Sprawdź więcej: Omówienie do uchwały NSA z dnia 29 września 2021 r., III FPS 1/21 >>>

W mojej ocenie nie taki był zresztą cel pytania postawionego przed rozszerzonym składem NSA – miało ono rozstrzygnąć wspomniany wcześniej dylemat czy obiekt, który w Prawie budowlanym jest wprost wskazany jako budowla może być budynkiem, jeżeli posiada wszystkie cechy budynku. Innymi słowy – NSA miał sformułować pewne założenia kierunkowe, które następnie składy orzekające w poszczególnych sprawach mogłyby wykorzystać przy ocenianiu indywidualnych sporów o opodatkowanie konkretnych silosów (i nie tylko) o konkretnej charakterystyce technicznej.

Czytaj w LEX: Opodatkowanie transformatorów podatkiem od nieruchomości >>

 

Opodatkowanie budowli podatkiem od nieruchomości

Krzysztof Koślicki

Sprawdź  

Jakie są zatem wspomniane „założenia kierunkowe”? Na co uwagę powinni zwracać podatnicy i samorządy?

Przede wszystkim – uchwałę trzeba odczytywać całościowo, zapoznanie się jedynie z jej sentencją może wprowadzać w błąd. Z sentencji wynika, że aby obiekt posiadający jednocześnie cechy budowli i budynku mógł zostać uznany za budynek, jego „wyróżniającą cechą” musi być powierzchnia użytkowa. Wydawałoby się więc, że to co podatnicy i samorządy powinny uwzględniać w sporach o opodatkowanie silosów to czy dany silos wyróżnia (charakteryzuje) cecha w postaci powierzchni użytkowej. Uzasadnienie uchwały pokazuje, że jest więcej czynników istotnych dla opodatkowania tego rodzaju obiektów, takich jak m.in. zweryfikowanie czy:

  • dany obiekt spełnia definicję „obiektu budowlanego” (został wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych),
  • można go uznać za „zbiornik” w rozumieniu wynikającym z uchwały,
  • posiada wyróżniający parametr w postaci pojemności, a nie powierzchni użytkowej.

Nie jest to oczywiście wyczerpująca lista wskazówek zawartych w uchwale, ale pokazuje jak wiele kwestii jest istotnych dla opodatkowania silosów – i nie tylko ich.

Czytaj w LEX: Zbiornik LPG to budowla, która podlega opodatkowaniu >>>

 

Uchwała nie rozstrzygnęła jednak wszystkich wątpliwości związanych z opodatkowaniem silosów - sformułowała jedynie „założenia kierunkowe”. Czy te założenia zostały skonkretyzowane w kolejnych orzeczeniach NSA?

To co uchwała pozostawiła do rozstrzygnięcia składom sędziowskim rozpoznającym poszczególne sprawy to kwestia tego jak ocenić czy cechą wyróżniającą silosów jest ich powierzchnia użytkowa.

 

 

Nie chodzi bowiem o to, czy dany obiekt posiada powierzchnię użytkową, czy nie. W wielu przypadkach można twierdzić, że coś taką powierzchnię posiada bo da się ją zmierzyć. Przykładowo, znając średnicę okrągłego zbiornika i grubość jego ścian jesteśmy w stanie wyliczyć powierzchnię użytkową. Nie oznacza to jednak, że powierzchnia użytkowa jest cechą wyróżniającą zbiornika tj. że to ta powierzchnia jest decydująca z punktu widzenia celu, przeznaczenia danego obiektu czy też jego konstrukcji.

Sprawdź też: Koślicki Krzysztof "Opodatkowanie budowli podatkiem od nieruchomości" >>>

W wyroku z 8 grudnia 2021 r. (sygn. akt III FSK 4492/21) NSA zwrócił uwagę na fakt, że wypełnienie kubatury obiektu w 70 proc. przechowywanym materiałem świadczy o tym, że cechą wyróżniającą jest jego pojemność, a nie powierzchnia użytkowa. W wyrokach z 26 stycznia 2021 r. sygn. akt III FSK 1091/21 NSA wskazał natomiast, że powierzchnia użytkowa nie będzie cechą wyróżniającą obiektu w przypadku, gdy:

  • nie da się jej ustalić lub jest nieuchwytna
  • jest ona znikoma z perspektywy relacji tego wyróżnika do innych parametrów technicznych obiektu (np. wysokości, kubatury, braku kondygnacji itp.) i nieistotna z uwagi na zadania gospodarcze, jakie ma i może spełniać.

Sądy wskazały także, że to jaka cecha (powierzchnia użytkowa czy pojemność) wyróżnia dany obiekt może być oceniany w oparciu np. o dokumentację projektową czy pozwolenie na budowę / użytkowanie obiektu. Innymi słowy – upraszczając – z dokumentacji projektowej / budowlanej wynika co do zasady po co dany obiekt był projektowany / wznoszony i czy dla realizacji tego celu istotna jest jego pojemność czy powierzchnia użytkowa.

 

Czy sądy korzystają z wytycznych zawartych w uchwale tylko w sprawach silosów?

Uchwała stosowana jest przez sądy szeroko i stała się w zasadzie swoistym fundamentem wykładni przepisów dotyczących podatku od nieruchomości.

Jak wspominałem wcześniej, przy okazji uchwały NSA rozstrzygnął szereg zagadnień pośrednio związanych z silosami, ale mających charakter uniwersalny. W uchwale odnajdziemy m.in. doprecyzowanie tego jak rozumieć każdą z 4 cech budynku (czym jest np. dach czy fundament), jakie znaczenie dla podatku od nieruchomości mają przepisy Prawa budowlanego i ich – dość słynna – nowelizacja obowiązująca od 28 czerwca 2015 r., jak rozumieć pojęcie „zbiornik” i wiele innych kwestii.  

Dzięki temu uchwała stosowana jest przy rozstrzyganiu wielu sporów m.in. dotyczących opodatkowania różnego rodzaju zbiorników nieposiadających cech budynku (np. zbiorników na paliwo, produkty przemysłu mleczarskiego etc.), ramp kolejowych, hal namiotowych, kontenerów, wiat i w wielu innych sprawach.  

Innymi słowy, każdy organ podatkowy i w zasadzie każdy podatnik posiadający infrastrukturę przemysłową powinien znać uchwałę.

Daniel Panek, menadżer w Crido Taxand S.A.

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.