Jakie koszty można odliczyć przy poszczególnych umowach? 

Umowa zlecenie

Umowa zlecenie polega na zobowiązaniu się wykonującego zlecenie do określonych w umowie czynności na rzecz zleceniodawcy. Zleceniodawca zobowiązany jest wypłacić zleceniobiorcy wynagrodzenie, jednorazowo lub w cyklu miesięcznym. Umowa zlecenie zawiera niektóre elementy umowy o pracę - m.in. minimalna stawka godzinowa za pracę, składki na ubezpieczenia społeczne. Jeśli natomiast chodzi o ustalenie wartości kosztów uzyskania przychodów, to zleceniobiorca może obniżyć podstawę opodatkowania o 20 lub 50 proc. koszty uzyskania przychodu. Trzecią możliwością wykazywania KUP z tytułu przychodów osiągniętych w ramach umowy zlecenia jest wykazywanie faktycznie poniesionych kosztów, które służyły realizacji zlecenia.

W praktyce najczęściej zastosowanie mają standardowe, czyli 20 proc. koszty uzyskania przychodów. Podstawą ich wyliczenia jest przychód po odjęciu składek na ubezpieczenia emerytalne, chorobowe i wypadkowe. Jeśli w ramach wykonywania umowy zlecenie powstaje utwór, a zleceniobiorca oddaje prawa autorskie do utworu na rzecz zleceniodawcy, wtedy podatnik ma prawo do uwzględnienia w rozliczeniu 50 proc. kosztów uzyskania przychodu. By jednak było to możliwe, w umowie zlecenie musi być określone, jaka część wynagrodzenia obejmuje czynności autorskie, a jaka jest związana z pozostałym działaniem, które nie wykorzystuje praw autorskich. Oprócz tego wykonawca zlecenia, poza wynagrodzeniem za zlecenie, może też otrzymywać inne kwoty, wobec których także zastosowanie będzie miał pułap 50 proc. kosztów uzyskania przychodów. Jeśli przedmiotem umowy zlecenie jest wykonanie utworu, powinno być to wyraźnie zaznaczone w treści umowy. Utworem jest dobro niematerialne, podlegające ochronie praw autorskich i prawach pokrewnych. Po wykonaniu zlecenia musi nastąpić przeniesienie praw na zleceniodawcę do wykorzystywania efektów zlecenia. 

Co istotne w umowie zlecenie musi być zawarta klauzula, która zawiera tego typu postanowienia. Omawiając prawo podatników do zastosowania 50 proc. KUP warto dodać na koniec, że:

  • do korzystania z kosztów autorskich uprawnione są określone grupy zawodów,
  • maksymalna wartość KUP to 120 000 zł rocznie ze wszelkich umów, które są objęte 50 proc. kosztami uzyskania przychodów. Każda nadwyżka ponad tę kwotę nie jest objęta żadnymi kosztami, nawet jeśli nadwyżka była związana z przychodami autorskimi.

Warto również pamiętać, że jeśli umowa zlecenie jest zawierana z nierezydentem podatkowym lub wartość wynagrodzenia za zlecenie nie przekracza 200 zł, to w takich przypadkach nie stosuje się kosztów uzyskania przychodu.

Czytaj również: ​Jakie koszty uzyskania przychodów można odliczyć w działalności gospodarczej

Umowa o dzieło

W przypadku umowy o dzieło zasady ustalania kosztów uzyskania przychodów są takie same jak w przypadku umowy zlecenia. Umowa o dzieło polega na zobowiązaniu się wykonawcy do wykonania określonego „dzieła”, zarówno materialnego, jak i niematerialnego. Wykonawcy należy się określone w umowie wynagrodzenie za dzieło. W odróżnieniu do umowy zlecenia w przypadku umowy o dzieło nie ma obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne. Ważnym kryterium, które odróżnia umowę o dzieło od umowy zlecenie jest konkretny i indywidualny charakter dzieła, które jest jednorazowe – nie występuje powtarzalność dzieła/świadczenia/czynności. Oczywiście także w przypadku wykonywania dzieła jedną z najważniejszych pozycji wyliczania podatku jest kwota kosztów uzyskania przychodów. To właśnie w pierwszej kolejności przychód z umowy jest obniżany o koszty podatkowe. Mogą one wynosić:

  • 20 proc. przychodu,
  • 50 proc.  przychodu,
  • a w przypadku poniesienia kosztów uzyskania przychodu, które rzeczywiście przekraczają powyższe limity procentowe, płatnik może zastosować koszty procentowe (20 prpc. lub 50 proc.), a podatnik następnie je samodzielnie podwyższyć.

Warunki ich ujmowania są takie same jak w przypadku umowy zlecenia.

Koszty faktycznie poniesione

Ostatnią możliwością wykazywania KUP z tytułu umowy zlecenia czy umowy o dzieło jest ich wykazanie w wartościach faktycznie poniesionych. W takim przypadku podatnik jest uprawniony do samodzielnego określenia kosztów uzyskania przychodu, jeśli uzna, że są one wyższe niż te ryczałtowe. Co istotne płatnik (zleceniodawca) nie uwzględnia rzeczywistych kosztów, lecz nalicza koszty ryczałtowe. To podatnik (zleceniobiorca) samodzielnie ustala wartość tych kosztów, które faktycznie poniósł w danym roku podatkowym i wykazuje je jako koszty uzyskania przychodów z tytułu umowy. Tego typu wydatki poniesione przez zleceniobiorcę, które są niezbędne do wykonania zlecenia, powinny być odpowiednio dokumentowane. Jeśli faktura dokumentująca faktycznie poniesiony koszt nie została zapłacona w momencie rozliczenia kosztów uzyskania przychodów, nie może być podstawą do rozliczenia kosztów. Dokumentami, które świadczą o poniesionych wydatkach mogących stanowić koszty uzyskania przychodu są:

  • rachunki,
  • faktury,
  • umowy,
  • dowody zabezpieczenia źródła przychodów.

 

Meritum Podatki 2024 ebook

Aleksander Kaźmierski

Sprawdź  

Koszty uzyskania przychodów - umowa o pracę

Natomiast całkowicie inaczej wygląda kwestia ustalania KUP z tytułu wynagrodzenia wypłacanego z tytułu zawartej z pracownikiem umowy o pracę (a dokładniej z tytułu stosunku pracy, stosunku służbowego, spółdzielczego stosunku pracy oraz pracy nakładczej). Ich wysokość zależy od miejsca zamieszkania pracownika oraz ilości umów o pracę, które podpisał pracownik.

I tak jeśli podatnik uzyskuje przychody z tytułu jednej umowy, a miejscem stałego lub czasowego zamieszkania podatnika jest ta sama miejscowość, w której znajduje się zakład pracy, miesięczne koszty uzyskania przychodów wynoszą 250 zł, jednak ich roczna wysokość nie może przekroczyć kwoty 3000 zł. Przychody uzyskane z tytułu więcej niż jednej umowy, gdy miejscem stałego lub czasowego zamieszkania podatnika jest ta sama miejscowość, w której znajduje się zakład pracy mogą zostać pomniejszone o kwotę 250 zł. W tym jednak przypadku ich roczna wysokość nie może przekroczyć kwoty 4500 zł (łącznie z wszystkich umów). Inaczej wygląda sytuacja w przypadku miejsca zamieszkania w innej miejscowości niż zakład pracy. W takiej sytuacji, gdy podatnik uzyskuje przychody z tytułu jednej umowy, a miejscem stałego lub czasowego zamieszkania podatnika jest miejscowość inna niż ta, w której znajduje się zakład pracy i podatnik nie uzyskuje dodatku za rozłąkę, miesięczne KUP wynoszą 300 zł, jednak ich roczna wysokość nie może przekroczyć kwoty 3600 zł. Natomiast gdy podatnik uzyskuje przychody z tytułu więcej niż jednej umowy, a miejscem stałego lub czasowego zamieszkania podatnika jest inna miejscowość niż ta, w której znajduje się zakład pracy i podatnik nie uzyskuje dodatku za rozłąkę, miesięczne KUP nie mogą przekroczyć kwoty 300 zł, jednak ich wartość roczna nie może przekroczyć kwoty 5400 zł (łącznie z wszystkich umów).

Podwyższone koszty uzyskania przychodu będą mogły mieć zastosowanie, jeżeli pracownik:

  • mieszka poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy,
  • nie otrzymuje dodatku za rozłąkę,
  • złoży oświadczenie na cele stosowania podwyższonych kosztów uzyskania przychodu.

Obecnie oświadczenie o podwyższonych kosztach uzyskania przychodów można wypełnić na nowym wzorze druku PIT-2.

W przypadku, gdy wydatki z tytułu dojazdów do miejsca pracy przewyższają określony kwotowo limit kosztów uzyskania przychodów pracownika, istnieje możliwość rozliczenia pełnej kwoty faktycznie poniesionych wydatków na dojazd do pracy. W zeznaniu rocznym koszty uzyskania przychodów ze stosunku pracy w wysokości wydatków faktycznie poniesionych można przyjąć wyłącznie, gdy:

  • są one wyższe od wskazanych zryczałtowanych rocznych kosztów uzyskania przychodów,
  • podatnik dojeżdżał do zakładu pracy środkiem transportu autobusowego, kolejowego, promowego lub komunikacji miejskiej,
  • poniesione koszty dojazdów są udokumentowane imiennymi biletami okresowymi.

Rozliczenie faktycznie poniesionych wydatków na dojazdy do pracy jest niemożliwe, jeżeli pracownik otrzymuje zwrot kosztów, z wyjątkiem gdy zwrócone koszty zostały zaliczone do przychodów podlegających opodatkowaniu.

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.