Monika Pogroszewska: Ministerstwo Finansów zakończyło cykl spotkań konsultacyjnych w sprawie KSeF. Czy wiadomo już kiedy ma wejść w życie obligatoryjny KSeF?
Janina Fornalik: Termin ma być podany – zgodnie z wcześniejszymi zapowiedziami - na przełomie kwietnia i maja 2024 r. po przeprowadzeniu audytu technicznego systemu. Podczas spotkań konsultacyjnych pojawiły się postulaty, by nie wprowadzać reformy z początkiem 2025 r., z uwagi na prace związane z zamknięciem roku. Lepszy były 1 kwietnia lub 1 lipca 2025 r. Na razie nie wiemy, czy tak będzie. Przedstawiciele Ministerstwa Finansów podkreślają jednocześnie, że wdrożenie KSeF - mimo przesunięcia terminu - jest nieuniknione. Mimo iż czasu jest więcej, nie warto zwlekać z pracami wdrożeniowymi na ostatnią chwilę.
Kiedy możemy spodziewać się projektu, w którym zostaną uwzględnione wyniki konsultacji? Czy będą to duże zmiany?
Według ministerstwa już w drugiej połowie marca zostaną zaprezentowane do konsultacji zmiany legislacyjne, czyli projekt nowelizacji ustawy o VAT oraz wszystkie założenia (specyfikacje) techniczne. Termin jest dość krótki, więc nie należy spodziewać się dużych zmian. Na pewno – jak deklaruje MF - nie będzie zmian w tzw. schemie faktury ustrukturyzowanej, ponieważ niektóre firmy dostosowały już swoje systemy.
Natomiast zmiany legislacyjne są konieczne chociażby ze względu na termin wejścia w życie reformy – obowiązujące przepisy wciąż zakładają, że KSeF ma wejść w życie 1 lipca br.
Czytaj również: Koniec konsultacji KSeF - już niedługo projekt zmian >>
Czy zmiany wejdą w życie w jednym terminie? Czy – tak jak zakładają obecne przepisy - dla podatników zwolnionych z VAT będzie to półroczne przesunięcie? A może jeszcze więcej etapów?
Na jednym ze spotkań konsultacyjnych było dyskutowane rozwiązanie polegające na etapowym obejmowaniu firm obowiązkowym KSeF, rozpoczynając od dużych firm, poprzez średnie, małe i podatników zwolnionych. Jednak zdania uczestników w tym temacie były podzielone. Za fazowością zdecydowanie opowiadali się przedstawiciele organizacji zrzeszających małe i średnie firmy. Znaczna część tych firm nie tylko nie rozpoczęła jeszcze przygotowań do KSeF, ale nawet nie posiada podstawowej wiedzy o nowym systemie fakturowania. Ponadto, podkreślano, że etapowość pozwoliłaby stopniowo zwiększać obciążenie systemu, co umożliwiłoby jego dopracowanie w pierwszym okresie funkcjonowania w formule obowiązkowej. Powoływano się na analogiczne fazowanie przy wprowadzaniu obowiązku wysyłki plików JPK.
Jednak istotną różnicą jest to, że w przypadku KSeF występują dwie strony zaangażowane w proces wysyłki i odbioru e-faktur. Stąd też etapowość wdrożenia KSeF spotkała się ze znaczącym sprzeciwem ze strony przedstawicieli dużych firm dokonujących masowej sprzedaży usług czy towarów, a także firm prowadzących sprzedaż detaliczną w placówkach stacjonarnych (np. na stacjach paliw). Dla tych podmiotów rozróżnienie procesów fakturowania w zależności od statusu nabywcy byłoby dużym praktycznym utrudnieniem we wdrażaniu KSeF. Podkreślano, że ustalenie statusu nabywcy w przypadku sprzedaży stacjonarnej (np. na stacji paliw) byłoby praktycznie niemożliwe. Pracownik firmy dokonujący zakupu często sam nie miałby wiedzy o tym, jaki jest status jego firmy.
Jakie wrażenia po konsultacjach mają przedstawiciele biznesu? Czy są zadowoleni z ich wyników?
Na razie trudno mówić o zadowoleniu. Mało było konkretnych odpowiedzi, często brakowało też woli wyjścia naprzeciw oczekiwaniom przedsiębiorców. Jednak będzie to można ocenić dopiero gdy poznamy projekt proponowanych zmian.
Wbrew postulatom przedsiębiorców nie zmieni się zasada, zgodnie z którą datą wystawienia faktury będzie data jej przesłania do KSeF. To problematyczne rozwiązanie ze względu na m.in. terminy płatności czy kursy walut. MF nie odstąpi też od wymogu podawania numeru KSeF lub identyfikatora zbiorczego w przelewach. To także problematyczne, ponieważ przy zbiorczych płatnościach sprzedawca będzie musiał sprawdzać w KSeF, za jakie faktury otrzymał płatność.
Ministerstwo zadeklarowało natomiast otwartość w zakresie prowadzenia szkoleń i wydawania objaśnień.
Co z fakturami konsumenckimi?
Podczas konsultacji pojawił się postulat, by przedsiębiorcy mieli możliwość dobrowolnego wystawiania faktur w KSeF również dla konsumentów. Byłoby to pozostawione do decyzji sprzedawcy. Przypomnijmy, że obowiązujące przepisy, które miały wejść w życie 1 lipca br., zakładały, że obowiązkowe będzie wystawianie faktur w KSeF dla podatników (B2B). Natomiast faktury dla konsumentów (B2C) mają być wystawianie poza KSeF, a ich wystawienie w systemie byłoby błędem.
Uważam, że przyjęcie rozwiązania kompromisowego, czyli pozostawienie tego do uznania sprzedawcy, byłoby korzystne dla wielu branż. Przykładem są zwłaszcza dostawcy masowych usług np. telekomunikacyjnych, którzy wszystkim klientom wystawiają faktury.
Jako duży problem zgłaszano także, że często trudno jest odróżnić podatnika od konsumenta. Czy znaleziono rozwiązanie?
Uczestnicy konsultacji postulowali, by przyjąć domniemanie, że nabywca posługujący się numerem NIP działa w charakterze podatnika. Jednak możliwość opcjonalnego wystawiania faktur w KSeF także konsumentom pomogłaby rozwiązać także ten problem. Sprzedawcy nie musieliby się zastanawiać, jak odróżnić podatnika (któremu trzeba wystawić fakturę w KSeF) od konsumenta (któremu trzeba wystawić fakturę poza KSef).
Co na to przedstawiciele MF?
Zadeklarowali, ze rozważą taką możliwość. Niewykluczone więc, że taka zmiana zostanie przyjęta.
Co ze stałym miejscem prowadzenia działalności gospodarczej?
Niestety MF nie przychyliło się do postulatów przedsiębiorców dotyczących rezygnacji z obowiązku korzystania z KSeF przez podmioty zagraniczne posiadające w Polsce stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej. Zgodnie z uchwalonymi przepisami podmioty zarejestrowane w Polsce do VAT, ale nie posiadające tu stałego miejsca prowadzenia działalności, nie muszą przystępować do KSeF. W praktyce powstają jednak wątpliwości, jak należy rozumieć ten termin. MF planuje wydać objaśnienia dotyczące stałego miejsca prowadzenia działalności, ale nie zmieni przepisów w tym zakresie. Problem w tym, że objaśnienia nie rozwiążą problemu, w jaki sposób wystawiać faktury na rzecz podmiotów zagranicznych i w jaki sposób te podmioty będą je odbierać.
Dla jednostek samorządu terytorialnego ważny był postulat, by obowiązkowe stało się wypełnienie pola „Podmiot 3”. W ten sposób łatwiej byłoby zidentyfikować faktury wystawione np. dla szkoły czy gminnego domu kultury. Czy tak się stanie?
Ministerstwo Finansów podnosiło, że to pole nie może być obowiązkowe, gdyż byłoby to sprzeczne z ustawą o VAT i dyrektywą VAT. Jego wypełnienie będzie więc zależało od dobrej woli podmiotu wystawiającego daną fakturę. Brak wskazania danej jednostki w polu „Podmiot 3” będzie dużym problemem praktycznym, gdyż będzie skutkował przypisaniem faktury według NIP gminy, co spowoduje dodatkową pracę w urzędzie gminy w celu jej alokowania do właściwej jednostki. Duże gminy mają nawet kilkaset takich jednostek wewnętrznych, a Warszawa około tysiąca.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
