- Nowe regulacje są zasadne w kontekście uszczelniania systemu podatkowego. Problemy zaczynają się jednak w sytuacji, gdy paragon z wydrukowanym NIP nabywcy opiewa na kwotę równą lub niższą 450 zł brutto. Część sprzedawców uważa, że taki paragon stanowi fakturę uproszczoną i odmawia wystawienia do niego zwykłej faktury. Takie stanowisko obecnie prezentuje także Krajowa Informacja Skarbowa. Moim zdaniem jest to nieuprawnione – zwraca uwagę Izabela Rutkowska, doradca podatkowy, wspólnik w kancelarii Savior Legal&Tax.

Numer kolejny na fakturze uproszczonej

Ekspertka tłumaczy, że faktura uproszczona powinna zawierać  kolejny numer nadany w ramach jednej lub więcej serii, który w sposób jednoznaczny identyfikuje fakturę. Jest to wymóg zawarty w art. 106e ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT. Zgodnie bowiem z przepisami dotyczącymi faktur uproszczonych, w przypadku gdy kwota należności ogółem nie przekracza kwoty 450 zł albo kwoty 100 euro, jeżeli kwota ta określona jest w euro - danych określonych w ust. 1 pkt 3 dotyczących nabywcy i danych określonych w ust. 1 pkt 8, 9 i 11-14, pod warunkiem że zawiera dane pozwalające określić dla poszczególnych stawek podatku kwotę podatku. Tym samym, wśród danych, które mogą zostać pominięte na takiej fakturze nie ma ust. 1 pkt 2, który dotyczy numeru faktury. Oznacza to, że taki numer musi się na fakturze uproszczonej znajdować.

- Tak więc paragon, na którym co prawda jest numer NIP nabywcy, ale nie ma na nim numeru, który w sposób jednoznaczny identyfikuje fakturę, nie jest fakturą uproszczoną. Takim numerem nie może być bowiem numer paragonu fiskalnego – podkreśla Izabela Rutkowska.

Zobacz również: Korzystne zmiany w VAT pod znakiem zapytania >>

Stanowisko MF pełne wątpliwości

- Moim zdaniem stanowisko prezentowane przez Ministerstwo Finansów, zgodnie z którym paragon fiskalny z NIP jest fakturą uproszczoną, jest celowościowo słuszne. Przyjęcie takiego poglądu służyłoby ograniczeniu obowiązków formalnych po stronie podatników bez istotnego ryzyka nadużyć, skoro w praktyce paragon z NIP zawiera praktycznie wszystkie istotne dane wymagane dla faktury uproszczonej. Jednak stanowisko to może rzeczywiście budzić pewne wątpliwości wobec dotychczasowej praktyki i brzmienia przepisów, które jednak odrębnie regulują kwestie faktur (w tym faktur uproszczonych) i paragonów. Co ważne, możliwość umieszczania numeru NIP nabywcy na paragonie na żądanie nabywcy istnieje przecież już od kilku lat i pierwotnie w zamyśle Ministra Finansów miała służyć właśnie uznawaniu takiego paragonu za fakturę uproszczoną – podkreśla Piotr Leonarski, doradca podatkowy, starszy prawnik w kancelarii Zięba & Partners.

 

Przepisy trzeba doprecyzować

Optymalnym rozwiązaniem wątpliwości w tym zakresie, wobec wątpliwości, byłoby zatem doprecyzowanie przepisów ustawowych w tym zakresie, potwierdzające, że paragon z numerem NIP może być uznany za fakturę uproszczoną lub co najmniej potwierdzenie korzystnej wykładni przez Ministerstwo Finansów interpretacją ogólną. Istotnie ograniczyłoby to ryzyko dla podatników w zakresie sankcji za brak wystawienia faktury i zakwestionowania prawa do odliczenia podatku naliczonego z takich faktur.

Sprawdź w LEX: Jakie konsekwencje będzie miało przyjęcie zapłaty w formie gotówki powyżej 15 tys. zł od podatnika VAT? >

Nowe przepisy są wadliwe

Zdzisław Modzelewski, doradca podatkowy, wspólnik GWW, zwraca uwagę, że cel stworzenia nowych przepisów jest oczywisty, ale pojawia się pytanie: po co podatnicy składają JPK_VAT, skoro MF nie jest w stanie na podstawie tych danych wyłapać faktur, które były wystawiane do paragonów, a szczególnie w tych przypadkach, gdy paragonem posłużyła się osoba inna niż rzeczywisty nabywca. Może nie dałoby się wyłapać 100 proc. takich przypadków, ale obecne rozwiązanie też nie chroni w pełni, a dodatkowo wskazuje na poważne braki legislacyjne, wprowadza chaos dla sprzedawców i nabywców oraz naraża ich na dodatkowe koszty (np. związane z zakupem kas fiskalnych z opcją nabijania NIP albo z brakiem możliwości odliczenia VAT, który im się należy, gdyż o minutę za późno poinformowali o tym, że chcą fakturę).

Czytaj w LEX: Mały podatnik - ewidencja operacji w księgach rachunkowych >

- Oczywiście, pojawia się wiele innych problemów związanych z wystawieniem faktur do paragonów z NIP. Jednym z nich jest wątpliwość czy paragon z NIP wystawiony na kwotę brutto nie większą niż 450 zł jest tzw. fakturą uproszczoną. Moim zdaniem, jak najbardziej jest to faktura w rozumieniu krajowych, jak i unijnych przepisów.  Oczywiście, o tym czy sprzedawca wystawi fakturę „uproszczoną”, czy też taką „zwykłą” decyduje sprzedawca. Jednak pojawiały się wyroki sądowe, z których wynikało, że może o tym decydować nabywca. Trudno je jednak uznać za prawidłowe w świetle zarówno krajowych, jak i unijnych regulacji – zauważa Zdzisław Modzelewski. Ekspert tłumaczy, że faktura musi zawierać kolejny numer nadany w ramach jednej lub więcej serii, który w sposób jednoznaczny identyfikuje fakturę, a jakoby numer paragonu nie może by takim numerem. Podkreśla jednak, że przepisy nie wskazują, jakimi cechami ma się charakteryzować ten numer. To nie musi być numeracja, do której jesteśmy na co dzień przyzwyczajeni typu: 1, 2, 3, … itd. To może być np. taka numeracja: 2, 3, 5, 7, 11, 13 … itd., czyli kolejne liczby pierwsze. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby te numery były dowolne, w pewnym sensie nawet losowe, o ile tylko nie będą się one powtarzały.

Sprawdź w LEX: Czy sprzedający ma obowiązek weryfikować numer NIP kupującego i czy może wystawić fakturę mimo, że w dostępnych ewidencjach podmiot nie figuruje? >

Każda faktura musi być identyfikowana tym numerem i nie mogą wystąpić u tego samego podatnika dwie różne faktury z tym samym numerem. - Wobec tego, gdyby okazało się, że sprzedawca ma dwie różne kasy, które wystawiają paragony z taką sumą numeracją, to wówczas mogłoby się okazać, że sprzedawca narusza przepisy o fakturowaniu, gdyż wystawia różne faktury (uproszczone) z tym samym numerem – zauważa ekspert. Jednak nawet gdyby taka sytuacja wystąpiła, to wówczas dalej brak jest podstaw do uznania, iż nie jest to faktura w rozumieniu VAT.