W myśl ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, pracownik otrzymujący przychód jest zobowiązany do płacenia na rzecz państwa podatku dochodowego, którego płatnikiem jest pracodawca.
Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 8 lipca 2014 r. wskazał, że za przychód pracownika mogą być uznane świadczenia, które:
- zostały spełnione za zgodą pracownika (skorzystał z nich w pełni dobrowolnie),
- zostały spełnione w jego interesie i przyniosły mu korzyść w postaci powiększenie aktywów lub uniknięcie wydatków, które musiałby ponieść,
- korzyść ta jest wymierna i przypisana indywidualnemu pracownikowi (nie jest dostępna w sposób ogólny dla wszystkich podmiotów).
Nieodpłatne świadczenia to przychód?
W związku z powyższym w orzecznictwie przyjęto zasadę, że nieodpłatne świadczenia na rzecz pracownika, takie jak przykładowo bezpłatne zakwaterowanie, są uznawane za jego przychód, co skutkuje koniecznością odprowadzania wyższych zaliczek na podatek dochodowy przez płatnika. Jednak w ostatnim czasie orzecznictwo sadowe „przyniosło” wątpliwości, czy każda taka sytuacja jest przychodem pracownika?
Na przestrzeni ostatnich dwóch lat wojewódzkie sądy administracyjne orzekały zarówno na korzyść jak i niekorzyść pracowników, stosując - jak się wydaje, zasadę zaczerpniętą z rozważań na gruncie VAT. Argumentem koronnym, wpływającym na decyzje sądów było rozważanie, czy bezpłatne udostępnienie pracownikom mieszkania jest korzyścią dla pracodawcy, czy pracownika?
Czytaj w LEX: Zwolnienia świadczeń otrzymywanych przez pracowników w podatku dochodowym od osób fizycznych >
Dyskusyjne wyroki sądów
Nie można zaprzeczyć, że wyroki, które orzekają na korzyść pracownika są dyskusyjne. Wynika to z faktu, że są one pozytywne jedynie dla wybranych grup pracowniczych oraz opierają się na założeniu, że zakwaterowanie zapewnione przez pracodawcę nie jest korzyścią dla pracownika, a dla pracodawcy. Uznaje się, że bezpłatne zakwaterowanie pracownika, który zostanie oddelegowany przez pracodawcę do wykonywania swoich obowiązków, np. za granicą przez określony czas stanowi dla niego korzyść i jest przychodem. Jednak kiedy pod lupę weźmiemy grupę pracowników zakwaterowanych w tym samym miejscu widzimy, że w ich przypadku nie wypracowano jeszcze jednolitej linii orzeczniczej.
Zobacz również: Obiad za nadgodziny to nie przychód pracownika >>
W tym miejscu nasuwa się pytanie, czym różni się zakwaterowanie pracownika oddelegowanego, od pracownika przyjeżdżającego do pracy w Polsce? Sądy rozstrzygając na korzyść pracowników wskazują na warunki w jakich mieszkają pracownicy przyjeżdżający do Polski, jak również na to, że pracownicy nie mają oni żadnego wpływu na miejsce zakwaterowania, jego poziom czy wybór współlokatorów. Wszystko to pozostaje w kwestii pracodawcy. To on decyduje kto, z kim i gdzie mieszka. Jednak tak przedstawiony argument również można odnieść do sytuacji pracownika oddelegowanego. Czy zawsze ma on wpływ na warunki mieszkaniowe, które zapewni mu pracodawca?
Zakwaterowanie to korzyść pracownika?
Niezaprzeczalnym jest, że wszyscy zatrudnieni, którzy otrzymują zakwaterowanie od pracodawcy, godząc się na nie, przyjmują je dobrowolnie oraz na własną korzyść. Zarówno pracownik przyjeżdżający do Polski, jak i oddelegowany, mają prawo nie wyrazić zgody, na kwatery oferowane przez pracodawcę. Wtedy sami muszą ponieść koszt wynajmu. Tylko wtedy oczekiwaliby wyższego wynagrodzenia w celu pokrycia kosztów wynajmu.
Czytaj w LEX: Podróże służbowe pracowników mobilnych >
Inną kwestią jest to, jak korzystne stanowisko sądów może przełożyć się na ocenę innych nieodpłatnych świadczeń na rzecz pracownika, np. przekazanie pracownikowi samochodu, konkretnej marki o konkretnym kolorze, aby mógł dojeżdżać do pracy. Tutaj odpowiedź wydaje się być oczywista.
Krzysztof Koniewski, partner w kancelarii TLA Smoczyński, Koniewski
Zobacz więcej: Fiskus próbuje zarabiać na mieszkaniach pracowniczych >>
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
