Darowizny w rodzinie cały czas są źródłem wielu wątpliwości. Nie wiadomo, kiedy można skorzystać ze zwolnienia z podatku. Najnowszym przykładem jest pismo dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 23 grudnia 2020 r., nr 0111-KDIB2-2.4015.94.2020.1.MM. Dotyczyło ono darowizny pieniędzy przekazanej z majątku wspólnego zamężnej siostry.
Zdaniem skarbówki, w przypadku darowizny od siostry środków pieniężnych objętych wspólnością małżeńską dokonanej na podstawie umowy darowizny, na którą szwagier wyraża pisemną zgodę, przysługuje całkowite zwolnienie z podatku od spadków i darowizn. Będzie tak nawet wtedy, gdy środki te zostaną przekazane ze wspólnego rachunku bankowego szwagra i siostry na rachunek bankowy.
Zobacz również: Skutki podatkowe nabycia spadku po ciotecznej babci >>
Opodatkowanie i zwolnienie z podatku darowizn pieniężnych
Co do zasady darowizna podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Wysokość podatku od spadków i darowizn ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca. Zaliczenie do jednej z trzech grup podatkowych odbywa się w zależności od jego stopnia pokrewieństwa albo powinowactwa z osobą, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe. Ustawa przewiduje również możliwość zwolnienia od podatku darowizny przekazanej przez małżonka, zstępnych (dzieci, wnuki, prawnuki), wstępnych (rodzice, dziadkowie), pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę.
Zobacz również:
Prywatny majątek ma zostać w rodzinie - darowizna korzystna podatkowo >>
Przepisy o podatku od spadków i darowizn najeżone pułapkami >>
Darowizna pieniędzy od zamężnej siostry może być zwolniona z podatku >>
Obowiązek zgłoszenia darowizny
Jednak w tym przypadku obdarowany w celu uzyskania możliwości skorzystania z tego zwolnienia musi:
- zgłosić nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie sześciu miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego, oraz
- udokumentować ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym, w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę 9637 zł.
Zgłoszenie o nabyciu rzeczy i praw majątkowych powinno być dokonane na formularzu SD-Z2.
W przypadku niespełnienia ww. warunków, nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej.
Oczywiście obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy:
- wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, nie przekracza kwoty 9637 zł lub
- nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego albo w tej formie zostało złożone oświadczenie woli jednej ze stron.
Pamiętać należy również i o tym, że skorzystanie z omawianego zwolnienia będzie możliwe wtedy, gdy w chwili nabycia nabywca posiadał obywatelstwo polskie lub obywatelstwo jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub miał miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub na terytorium takiego państwa (art. 4 ust. 4 ww. ustawy).
Darowizna pieniędzy od zamężnej siostry po zgodzie męża
W najnowszej interpretacji organ podatkowy stwierdził, że w kontekście opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn przedmiotowej darowizny, zgoda szwagra będzie neutralna podatkowo (w żaden sposób zgoda ta nie spowoduje, iż mąż siostry stanie się stroną umowy darowizny zawartej między siostrami). Z treści przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, wynika bowiem, że zgoda małżonka jest niezbędna dla stwierdzenia ważności jednostronnej czynności drugiego małżonka, w przypadku gdy jej przedmiotem są składniki objęte wspólnością majątkową. Z faktu tego nie można jednak wywodzić, że wyrażając taką zgodę drugi z małżonków również staje się stroną umowy darowizny. Zatem w omawianym przypadku darczyńcą będzie tylko siostra.
Mąż siostry nie jest darczyńcą
Podsumowując, dyrektor KIS potwierdził, że jeżeli istotnie umowa darowizny środków pieniężnych zostanie zawarta wyłącznie pomiędzy obdarowaną a jej siostrą za zgodą jej męża (mąż siostry nie będzie stroną darującą) to mimo, że środki będą pochodzić z majątku wspólnego siostry i jej męża - darowizna ta będzie w całości zwolniona od opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn przy spełnieniu ww. warunków (m.in. zgłoszenie do naczelnika urzędu skarbowego - w ustawowym terminie). Nie ma przy tym znaczenia, że środki zostaną przekazane ze wspólnego rachunku bankowego szwagra i jej siostry.
Na koniec warto dodać, że stanowisko to jest potwierdzone wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego (wyrok z dnia 17.10.2013 r., sygn. II FSK 2915/11). Zgodnie z nim jeśli czynność prawna dokonana została przez jednego z małżonków, to pomimo faktu, że przedmiot czynności objęty jest ustawową wspólnością małżeńską, stroną takiej czynności jest tylko ten małżonek, który w niej uczestniczył. Zatem przykładowo obdarowana otrzymująca od swojej córki środki pieniężne stanowiące jej majątek objęty ustawową wspólnością majątkową małżeńską, może skorzystać ze zwolnienia od podatku od spadków i darowizn. Fakt, że środki zostaną przekazane ze wspólnego konta bankowego darczyńcy i jej małżonka, nie wpływa negatywnie na zastosowanie zwolnienia podatkowego. Oznacza to, że jeśli czynność prawna dokonana została przez jednego z małżonków, to pomimo faktu, że przedmiot czynności objęty jest ustawową wspólnością małżeńską, stroną takiej czynności jest tylko ten małżonek, który w niej uczestniczył. Fakt, że środki zostaną przekazane ze wspólnego konta bankowego darczyńcy i jej małżonka, nie wpływa negatywnie na zastosowanie zwolnienia podatkowego.
Zatem bez wpływu na zasadność korzystania z ww. zwolnienia podatkowego pozostaje fakt, że darowana kwota środków pieniężnych pochodzi z majątku wspólnego darczyńcy i jego małżonka. Stanowisko takie już od dość dawna prezentowane jest przez organy podatkowe (zob. interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 9 czerwca 2015 r., IBPB-2-1/4515-6/15/MD).
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
