Ojciec ma zasądzoną opiekę naprzemienną realizowaną w systemie dwutygodniowym nad dwojgiem swoich dzieci. Świadczenie wychowawcze natomiast przyznane jest mu w całości i pobiera go tylko on na oboje dzieci. W okresie kiedy dzieci przebywały u ojca, wykonywał on władzę rodzicielską samodzielnie, czyli przez połowę roku 2022. Podatnik powziął wątpliwość, czy jako ojciec sprawujący opiekę naprzemienną, ale w całości pobierający świadczenie wychowawcze, może on skorzystać z ulgi dla osób samotnie wychowujących dzieci Ojciec uważa, że w opisanej sytuacji ma on prawo do skorzystania z ulgi dla osób samotnie wychowujących dzieci.

Czytaj w LEX: Naprzemienna opieka rodziców nad dzieckiem a preferencyjne rozliczanie PIT osoby samotnie wychowującej dziecko - linia orzecznicza >>>

Jest tylko jeden proces wychowawczy

W interpretacji z 17 lutego br. dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej nie przyznał racji podatnikowi (nr 0112-KDIL2-1.4011.3.2023.2.DJ). Dyrektor KIS przypomniał, że w art. 6 ust. 4f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawodawca doprecyzował, że preferencyjne opodatkowanie nie ma zastosowania do osoby, która wychowuje wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym dziecko, w tym również gdy dziecko jest pod opieką naprzemienną, w związku z którą obydwojgu rodzicom zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci.

Zatem osoba, która wspólnie z drugim rodzicem wychowuje dziecko nie może skorzystać z rozliczenia w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko.

Zobacz omówienie orzeczeń w LEX:

 

Skoro więc ojciec sprawował opiekę naprzemienną nad dziećmi, to nie może on skorzystać z preferencyjnego opodatkowania dochodów przewidzianego dla osób samotnie wychowujących dzieci. Nie zmienia tego fakt, że świadczenie wychowawcze przyznane jest ojcu w całości i pobiera go tylko on na oboje dzieci.

Zdaniem dyrektora KIS, nie sposób bowiem uznać, że w sytuacji, gdy ojciec i matka dzieci posiadają pełną władzę rodzicielską – zachodzą dwa odrębne procesy wychowania, tj. osobny samotny proces przeprowadza ojciec, gdy dziecko u niego zamieszkuje, a zupełnie inny proces wychowywania zachodzi, podczas gdy dziecko przebywa z matką. Wychowania dziecka nie da się „podzielić”, bowiem jest to ciągły i długotrwały rozwój, na który w tym przypadku składa się wspólna praca obojga rodziców.

Dyrektor wskazał, że jako ojciec sprawujący opiekę naprzemienną w stosunku do małoletnich dzieci, mimo pobierania świadczenia wychowawczego w całości na te dzieci, nie może on rozliczyć swoich dochodów na zasadach określonych w art. 6 ust. 4c ustawy o PIT.

Zobacz również:
Prawo do ulgi prorodzinnej w PIT można zbyt łatwo stracić >>
Dziecko może zarobić więcej, rodzic nie straci prawa do ulgi prorodzinnej >>

Niekorzystna zmiana przepisów

- Interpretacja kontynuuje niekorzystną linię interpretacyjną odnoszącą się do opieki naprzemiennej a także jest konsekwencją niekorzystnej zmiany przepisów i dodania do ustawy o PIT art. 6 ust. 4f, w którym ustawodawca wskazał, że preferencyjne opodatkowanie nie ma zastosowania do osoby, która wychowuje wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym co najmniej jedno dziecko, w tym również gdy dziecko jest pod opieką naprzemienną, w związku z którą obydwojgu rodzicom zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci – ocenia Agnieszka Fijałkowska-Wocial, doradca podatkowy w Kancelarii LTCA Zarzycki, Niebudek, Kubicz.

Jej zdaniem, zmiana przepisów jest konsekwencją przegranych przez fiskusa sporów.

- W poprzednim stanie prawnym NSA wielokrotnie orzekał, że ponieważ przepisy nie stawiają wymogu, aby dany rodzic był osobą samotnie wychowującą dzieci przez cały rok podatkowy możliwe jest uznanie za osoby samotnie wychowujące dzieci każdego z rodziców, którzy wychowują dzieci w systemie naprzemiennym oraz, że kryterium samotnego wychowywania dziecka jest spełnione również wtedy, gdy rozwiedziony rodzic wychowuje dziecko naprzemiennie z drugim rodzicem, tj. w odosobnieniu od drugiego rodzica dziecka oraz bez jego udziału wykonuje czynności stanowiące proces wychowania w innym miejscu i czasie niż drugi rodzic (np. wyroki NSA z 6 maja 2021 r., sygn. II FSK 412/19; z 14 lipca 2021 r., sygn. II FSK 3790/18; z 20 kwietnia 2022 r., sygn. II FSK 2030/19) – wskazuje Agnieszka Fijałkowska-Wocial.

Czytaj też: Orzeczenie sądu o sprawowaniu opieki naprzemiennej, jako podstawa do wypłaty świadczenia wychowawczego na rzecz rodzica sprawującego taką opiekę - linia orzecznicza w LEX >>>

 

Piecza naprzemienna a władza rodzicielska rodziców żyjących w rozłączeniu

Katarzyna Kamińska

Sprawdź  

Możliwe spory podatników z organami skarbowymi

Jej zdaniem, należy się spodziewać, że ustawa w obecnym brzmieniu również będzie przedmiotem sporów między podatnikami a organami skarbowymi.

- Ustawa nie zawiera definicji wspólnego wychowania dziecka z drugim rodzicem lub opiekunem prawnym. Tym samym obawy może budzić stwierdzenie dyrektora KIS zawarte w interpretacji, że prawo do omawianej preferencji podatkowej przysługuje jedynie w przypadku sprawowania samodzielnie ciągłej opieki, „bez jakiegokolwiek udziału drugiego rodzica w procesie wychowawczym”. Stanowisko to może wskazywać, że nawet minimalny udział drugiego rodzica w procesie wychowawczym wykluczy wspólne rozliczenie z dzieckiem – podkreśla Agnieszka Fijałkowska-Wocial.

Ekspertka zauważą, że mogą powstać pytania, czy jeśli drugi z rodziców kontaktuje się z dzieckiem raz w miesiącu wyłącznie telefonicznie, zabierze dziecko od czasu do czasu na wycieczkę do kina czy na plac zabaw, to spowoduje to automatycznie utratę prawa do tej preferencji.

Czytaj w LEX: Osoba samotnie wychowująca dziecko a rozliczenie roczne PIT >>>

 

Dziecko może mieć znacznie wyższe dochody

- Należy zauważyć, że w poprzednim stanie prawnym, obowiązującym w rozliczeniach za rok 2021, przepisy nie precyzowały, jak należy rozumieć osobę samotnie wychowującą dziecko. W wielu wypadkach wystarczało jedynie oświadczenie rodzica z kim dziecko na stałe zamieszkuje. Właśnie ten rodzic korzystał z ulgi jako samotnie wychowujący – podkreśla Michał Cielibała, doradca podatkowy, prezes zarządu Biura Rachunkowego Biurex, twórca Akademii Podatkowej TaxMania.

Czytaj w LEX: Ulga na dzieci na przykładach >>

Ekspert wyjaśnia, że ustawodawca doprecyzował, że ulga dla samotnie wychowujących przysługuje w pełnej kwocie jedynie dla tego rodzica, który zajmuje się dzieckiem przez cały rok podatkowy.

- W latach podatkowych następujących po roku 2022 wzrosła ponad pięciokrotnie wysokość dochodów, jakie może osiągać dziecko osoby samotnie je wychowującej, aby rodzic mógł skorzystać z preferencyjnego rozliczenia. Kwota ta obecnie uzależniona jest od wysokości renty socjalnej i stanowi jej dwunastokrotność (tj. 16 061,28 zł rocznie) – zauważa Michał Cielibała.

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.