Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców wnioskiem z dnia 6 grudnia 2022 r. wystąpił do Naczelnego Sądu Administracyjnego o podjęcie uchwały mającej na celu wyjaśnienie przepisów prawnych, których stosowanie wywołało rozbieżności w orzecznictwie sądów administracyjnych, tj. czy art. 165b par. 1 ustawy ordynacja podatkowa w zakresie, w jakim dotyczy terminu wszczęcia postępowania, znajduje odpowiednie zastosowanie w postępowaniu w przedmiocie nałożenia kary pieniężnej na podstawie ustawy z dnia 9 marca 2017 r. o systemie monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów oraz obrotu paliwami opałowymi (ustawa SENT) oraz art. 26 ust. 5 ustawy SENT oraz art. 94 ust. 1 pkt 1 ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej.

Zobacz procedurę w LEX: Kontrola przewozu towarów >

 

Sześć miesięcy od kontroli na wszczęcie postępowania

Rzecznik we wniosku wskazywał, że istotne jest to, że art. 26 ust. 5 ustawy o SENT stanowi, iż w zakresie nieuregulowanym w ustawie do kar pieniężnych stosuje się odpowiednio przepisy ustawy - ordynacja podatkowa. A zdaniem Rzecznika kwestia wszczęcia postępowania nie jest uregulowana w ustawie o SENT. Natomiast wskazany art. 165b par. 1 ustawy – ordynacja podatkowa stanowi, że w przypadku ujawnienia przez kontrolę podatkową nieprawidłowości co do wywiązywania się przez kontrolowanego z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego oraz niezłożenia przez podatnika deklaracji lub niedokonania przez niego korekty deklaracji w całości uwzględniającej ujawnione nieprawidłowości, organ podatkowy wszczyna postępowanie podatkowe w sprawie, która była przedmiotem kontroli podatkowej, nie później niż w terminie sześć miesięcy od zakończenia kontroli.

 

Dwa poglądy w orzecznictwie

Rzecznik MŚP we wniosku o podjęcie uchwały powołał się na dwie linie orzecznicze i wskazał orzeczenia je potwierdzające. W pierwszej z nich NSA przyjął pogląd, iż wskazany przepis ustawy ordynacja podatkowa ma zastosowanie, w drugiej, że jednak nie. Pierwszy pogląd zaprezentował NSA m.in. w wyrokach II GSK 1953/21, II GSK 1124/21 i II GSK 1196/21. Natomiast drugi pogląd został zaprezentowany przez NSA np. w wyrokach II GSK 895/21, II GSK 1203/21, II GSK 100/22 i II GSK 111/22. Prezentując pierwszy pogląd NSA wskazywał, że kontrole na podstawie ustawy o SENT są kontrolami KAS i mimo, że art. 165b par. 1 ustawy-Ordynacja podatkowa nie znajduje zastosowania wprost, ale brak jest regulacji mówiącej o tym żeby go nie stosować.

Natomiast zgodnie z drugim poglądem NSA wskazywał, że przepisy ustawy o SENT wyczerpują normatywne podstawy dotyczące wszczęcia postępowania w sprawie i możliwość stosowania omawianego przepisu ustawy – ordynacja podatkowa jest wyłączona.

Czytaj w LEX: Charkiewicz Mariusz, Odstąpienie od nałożenia kary pieniężnej za nieprawidłowości w zgłoszeniu SENT w świetle orzecznictwa sądów administracyjnych >

 

Odmowa podjęcia uchwały

Naczelny Sąd Administracyjny postanowieniem z dnia 3 lipca 2023 r. (sygn. akt II GPS 1/23) odmówił podjęcia uchwały.

NSA stwierdził, że wniosek nie spełnia przedmiotowych warunków, które wymagane są do podjęcia przez NSA uchwały abstrakcyjnej. Istnieje konieczność, aby były realne, trwałe i aktualne rozbieżności.

- Rację ma Rzecznik, że istniały w orzecznictwie dwie rozbieżne linie orzecznicze odnośnie do możliwości odpowiedniego stosowania art. 165b par. 1 Ordynacji podatkowej w zakresie, w jakim dotyczy terminu wszczęcia postępowania w przedmiocie nałożenia kar na podstawie ustawy SENT. Uszło jednak uwadze Rzecznika, iż od ponad roku wskazana rozbieżność nie istnieje. Poglądy NSA w tej kwestii niewątpliwie ewaluowały – wyjaśniała sędzia sprawozdawca NSA.

Dodała, że w konsekwencji rozbieżności tych nie można uznać za trwałą, utrzymującą się i aktualną. Ostatnie orzeczenie aprobujące pierwszy wskazany przez Rzecznika pogląd zostało wydane w marcu 2022 r. (II GSK 35/22).

Sąd w siedmioosobowym składzie stwierdził, że kluczową kwestią jest to, że po tej dacie, czyli od ponad roku została ukształtowana w sposób jednolity i trwały linia orzecznicza, zgodnie z poglądem, który wskazał Rzecznik jako tzw. drugą linią orzeczniczą. NSA przyjął w tych orzeczeniach, że art. 165b par.1 ustawy Ordynacja podatkowa nie znajduje odpowiedniego zastosowania w postępowaniu w przedmiocie nałożenia kary pieniężnej za naruszenie przepisów ustawy SENT.

- Reprezentatywny dla tej aktualnie dominującej linii orzeczniczej NSA jest pogląd zamieszczony w uzasadnieniu wyroku NSA z 18 listopada 2021 r. (II GSK 1265/21). Ten pogląd został powtórzony w wielu wyrokach NSA, wskazanych przez Rzecznika w jego wniosku oraz innych wyrokach, które nie zostały wskazane przez wnioskodawcę – wyjaśniała sędzia sprawozdawca.

NSA podkreślił, że linia orzecznicza NSA w tej kwestii jest zatem dominująca, realna i aktualna oraz stabilna i wskazuje na tendencje umacniania się składów orzekających w tych poglądach prawnych na sporne zagadnienie, które jest przedmiotem wniosku Rzecznika.

- Stwierdzić trzeba, że właśnie z tych powodów odmowa podjęcia uchwały jest uzasadniona, gdyż powołane we wniosku Rzecznika przepisy prawa nie wywołują aktualnie realnych i utrzymujących się rozbieżności w orzecznictwie NSA. Nie ma więc podstaw do uruchamiania trybu uchwałodawczego – podsumowała sędzia sprawozdawca NSA.

 

Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Karna - Nr 2/2023

Sprawdź  

Monitorowanie towarów wrażliwych

Przypomnijmy, że wprowadzony w marcu 2017 r. system SENT objął specyficzną grupę produktów tzw. towary wrażliwe, które najczęściej są przedmiotem nieprawidłowości i nadużyć. Podlegają one więc ścisłej kontroli, obowiązkowi rejestracji i możliwości monitorowania w trakcie transportu. Rejestracja odbywa się poprzez system SENT- System Elektronicznego Nadzoru Transportu, utworzony specjalnie na potrzeby rejestracji przewożonych towarów wrażliwych. Obowiązkowi rejestracji (a tym samym monitorowaniu) podlegają określone ustawą towary m.in. susz tytoniowy, paliwa silnikowe, odpady.

Czytaj w LEX: Transport odpadów w systemie SENT >

Od 21 kwietnia 2023 r. systemem SENT jest objęty przewóz zboża, jaj, mięsa drobiowego i produktów pszczelich. Dodajmy, że tylko w pierwszym kwartale 2022 r. KAS zrealizowała ponad 8 tys. kontroli w systemie KAS.

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.