W wyniku przeprowadzonej kontroli przewozu 4 tys. litrów produktów paliwowych ustalono, że w zgłoszeniu SENT podano dane, które były niezgodne ze stanem faktycznym. Jako miejsce załadunku wskazano inną miejscowość niż ta, która widniała na dokumencie przewozowym materiałów niebezpiecznych. Przewoźnik wyjaśnił, że doszło do pomyłki i po jej stwierdzeniu skorygował zgłoszenie SENT. Naczelnik urzędu celno-skarbowego nałożył jednak 10 tys. zł kary pieniężnej. Dyrektor izby administracji skarbowej utrzymał tę decyzję w mocy. Następnie sprawą zajął się Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach, ale oddalił skargę. W świetle powyższego, przewoźnik złożył skargę kasacyjną.
WSA wąsko interpretował interes publiczny
Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, że kwestią sporną w niniejszej sprawie była wykładnia pojęcia interesu publicznego z art. 24 ust. 3 ustawy o systemie monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów oraz obrotu paliwami opałowymi (ustawa SENT), jako przesłanki odstąpienia od nałożenia kary pieniężnej. Przepis ten stanowi, że w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podmiotu wysyłającego, podmiotu odbierającego, podmiotu nabywającego albo przewoźnika lub interesem publicznym, organ może na wniosek lub z urzędu odstąpić od nałożenia kary pieniężnej. WSA uznał, że pojęcie interesu publicznego trzeba interpretować w sposób zawężający i uwzględniając przede wszystkim interes Skarbu Państwa. Odwołał się przy tym jedynie do konstytucyjnych zasad takich jak powszechny obowiązek ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych. Ocenił bowiem, że pojęcie to powinno być oceniane z uwzględnieniem wartości wspólnych dla całego społeczeństwa, takich jak sprawiedliwość, bezpieczeństwo i zaufanie do organów państwa. Dlatego też WSA uznał, że z punktu widzenia interesu publicznego, niedopuszczalne jest przerzucanie odpowiedzialności finansowej wysyłającego na budżet, a więc pośrednio na wszystkich obywateli.
Zobacz procedury w LEX:
Przewóz towarów z terytorium kraju w wykonaniu wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów >
Przewóz towarów z terytorium innego państwa na terytorium innego państwa >
Ustawodawca nie chciał karać tych, którzy działają legalnie
NSA zgodził się, że należy wziąć pod uwagę wskazane okoliczności, ale zwrócił też uwagę na cel, jaki przyświecał ustawodawcy we wprowadzeniu ustawy SENT. Z uzasadnienia do jej projektu wynika bowiem, że ma ona chronić legalny handel towarami uznanymi w wyniku przeprowadzonych analiz przez krajowego prawodawcę za wrażliwe, ułatwić walkę z szarą strefą oraz ograniczyć poziom uszczupleń w kluczowych dla budżetu państwa podatkach, a także zwiększyć skuteczność kontroli w obszarach obarczonych istotnym ryzykiem naruszenia obowiązujących przepisów. Celem tej ustawy nie jest zaś zwiększanie dochodów budżetu państwa z tytułu kar nakładanych na podmioty działające w sposób legalny, ale dopuszczających się uchybień formalnych czy też oczywistych omyłek. Ponadto NSA uznał, że argumentacja WSA prowadziłaby do ograniczenia lub wykluczenia stosowania instytucji odstąpienia.
Zobacz procedurę w LEX: Nakładanie kar pieniężnych w systemie monitorowania drogowego przewozu towarów >
Przepisy ustawy SENT nie dają organowi możliwości miarkowania kar lub ich zmieniania w zależności od uznania administracyjnego. Jednakże znajduje ono zastosowanie przy ocenie zaistnienia przesłanek do odstąpienia od wymierzenia kary pieniężnej. NSA wskazał, że instytucja ta jest wyrazem tendencji ustawodawcy do łagodzenia odpowiedzialności administracyjnoprawnej. Podkreślił jednocześnie, że o potrzebie odstąpienia od nałożenia kary pieniężnej mogą przesądzać różne okoliczności, a więc także przyczyny, z jakich doszło do naruszenia prawa. Nie można także pominąć towarzyszących temu zdarzeń oraz postawy przewoźnika w trackie i po przeprowadzeniu kontroli.
Czytaj także: Niższa akcyza od marca 2020 roku nie obniży cen paliwa >>>
Karanie nie leży w interesie publicznym
NSA ocenił, że przy ocenie czy za odstąpieniem od nałożenia kary pieniężnej przemawia interes publiczny, należy także uwzględnić czy podmiot odpowiedzialny za naruszenie prowadził działalność zgodną z prawem i czy w związku z tym naruszeniem doszło do uchybienia w zapłacie należnych podatków. W interesie publicznym nie leży bowiem nakładanie kar pieniężnych na podmioty, które działając zgodnie z prawem dokonały jedynie nieistotnych omyłek czy błędów w zgłoszeniu SENT. Ponadto takie działanie nie sprzyja budowaniu zaufania obywateli do organów administracji publicznej i mogłoby być przejawem nadmiernego legalizmu. Nie było bowiem uzasadnienia w nałożeniu na działającego legalnie przewoźnika kary tylko dlatego, że dopuścił się on uchybień formalnych, które nie stanowiły realnego zagrożenia interesów Skarbu Państwa i zostały usunięte w całości lub w znacznej części w toku kontroli (zob. np. wyrok WSA w Krakowie z 11 września 2019 r., sygn. akt III SA/Kr 450/19). Mając powyższe na uwadze, Naczelny Sąd Administracyjny uchylił zaskarżony wyrok oraz decyzje organów obu instancji.
Wyrok NSA z 18 maja 2020 r., sygn. akt II GSK 220/20
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
