Resort finansów tłumaczy, że znowelizowana ustawa ma zapewnić wdrożenie przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/880 z 17 kwietnia 2019 roku w sprawie wprowadzania i przywozu dóbr kultury (Dz. Urz. UE. L 151 z 7 czerwca 2019 roku, str. 1).
Rozporządzenie to określa warunki wprowadzania i przywozu dóbr kultury do Unii Europejskiej w celu ochrony dziedzictwa kulturowego ludzkości oraz zapobiegania nielegalnemu handlowi dobrami kultury, w szczególności w przypadku gdy taki nielegalny handel mógłby przyczynić się do finansowania terroryzmu.
Zobacz również: Uwaga na "pamiątki z podróży" - Polska wprowadza kary za nielegalny wwóz dóbr kultury >>
Nowe zasady prawne, nowe uprawnienia skarbówki
Ministerstwo Finansów zwraca uwagę, że wprowadzanie na terytorium UE dóbr kultury, które zostały wyprowadzone z terytorium kraju, w którym powstały lub zostały odkryte, z naruszeniem przepisów ustawowych i wykonawczych tego kraju jest zabronione (tzw. zasada ogólnego zakazu). W przypadku złamania zakazu dotyczącego przywozu takich dóbr, będzie groziła grzywna, kara ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Jednocześnie możliwe będzie orzeczenie przez sąd przepadku dóbr kultury, które pochodzą z tego przestępstwa, na mocy wprowadzonego do ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami art. 108a.
Rozszerzone uprawnienia KAS
Nowe rozwiązania prawne wprowadzają także zmianę w ustawie z 16 listopada 2016 roku o Krajowej Administracji Skarbowej rozszerzając zawarte w art. 33 tej ustawy kompetencje naczelników urzędów celno-skarbowych o rozpoznawanie, wykrywanie i zwalczanie przestępstw przywozu do UE dóbr kultury nielegalnie wywiezionych z kraju ich pochodzenia. Jak podkreśla MF, przed zmianą przepisów naczelnicy urzędów celno-skarbowych posiadali jedynie kompetencje do rozpoznawania, wykrywania i zwalczania przestępstwa dotyczącego m. in. wywozu zabytku za granicę bez stosownego pozwolenia Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu.
Działania KAS w obszarze ochrony dóbr kultury
Z informacji udostępnionych przez MF wynika, że w latach 2017-2021 Krajowa Administracja Skarbowa prowadziła 51 spraw dotyczących przemytu przedmiotów zabytkowych i kolekcjonerskich do Polski. W większości przypadków były to zabytki archeologiczne ujawnione przy próbie przemytu przez wschodnią granicę UE. Obiekty były w sposób profesjonalny ukrywane w celu uniknięcia kontroli celnej i uiszczenia należności celno-podatkowych. Do najciekawszych sposobów ukrycia należały: wnętrze laptopa (po wyjęciu płyty głównej) w którym schowano 442 monety i pamiątkowy medal oraz bak paliwa, w którym ukryto zapakowaną w woreczki foliowe unikatową biżuterię kobiecą z epoki brązu i wczesnego średniowiecza.
W 2020 r. KAS udaremniła przemyt do Polski 966 przedmiotów zabytkowych. Zatrzymano też nielegalny wywóz cennych archiwaliów, w tym dokumentów Służby Bezpieczeństwa.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
