Najnowsze doświadczenia doradców podatkowych nie pozostawiają złudzeń. Fiskus kontroluje podmioty powiązane. Prowadzone postępowania dotyczą przede wszystkim płatności pasywnych. Chodzi tu m.in. o dywidendy (najczęściej kontrolowane są rozliczenia z firmami z Luksemburga), odsetki i należności licencyjne. Kontrolujący sprawdzają m.in. prawo do korzystania ze zwolnień podatkowych z art. 21 ust. 3 oraz art. 22 ust. 4 ustawy o CIT.
Usługi niematerialne na celowniku skarbówki
W ostatnim czasie szczególnym zainteresowaniem fiskusa cieszą się też usługi niematerialne. Jak twierdzi Joanna Zawiejska-Rataj, partner associate w Deloitte, prowadzone postępowania dotyczą przede wszystkim dwóch aspektów. Chodzi o weryfikację, czy dana usługa jest faktycznie świadczona. Fiskus sprawdza także, jakie korzyści czerpie podatnik z danych usług.
Okazuje się, że najczęściej weryfikowane są usług zarządcze. Organy podatkowe domagają się przedstawienia dowodów wykonania usług w zakresie, w jakim zostały zaliczone do kosztów podatkowych. Konieczne jest w takiej sytuacji przedstawienie kontrolującym korespondencji z kontrahentem, prezentacji, raportów, potwierdzenia odbycia spotkań i telekonferencji itp.. Weryfikowane jest także to, czy dany rodzaj usług nie jest nabywany kilkukrotnie. Dotyczy to szczególnie podmiotów z większych grup kapitałowych, gdzie usługi doradczo-zarządcze są świadczone (fakturowane) z kilku źródeł.
Przed zarzutami fiskusa można się jednak bronić
Joanna Zawiejska-Rataj wskazuje możliwe kroki zabezpieczające pozycję podatkową polskich podatników. Przede wszystkim jest to inwentaryzacja nabywanych usług niematerialnych i identyfikacja tych, dla których na bieżąco nie są gromadzone dowody ich świadczenia. Jej zdaniem, warto też wprowadzić system bieżącego gromadzenia dowodów faktycznego wykonania nabywanych usług. Pomocna może tu być próba automatyzacji tego procesu, określenie zakresu dowodów, które będą archiwizowane itp.
Ceny transferowe przedmiotem kontroli
Dużym zainteresowaniem kontrolujących cieszą się także ceny transferowe. Z tego m.in. powodu zagadnienie to staje się coraz bardziej problematyczne dla polskich podatników – zwłaszcza, że skarbówka dysponuje ogromną ilością danych o podatnikach. - Zarządzanie cenami transferowymi nie może ograniczać się do przygotowania raz w roku dokumentacji cen transferowych – podkreśla Mariusz Każuch, partner associate w Deloitte.
Zobacz również: Skarbówka chętnie kontroluje ceny transferowe i podmioty powiązane >>
Jego zdaniem, konieczne jest właściwe zarządzanie cenami transferowymi przez podatnika. Chodzi tu przede wszystkim o weryfikację dokonywanych transakcji i całokształtu związanych z nimi okoliczności biznesowych (m.in. wszystkich składowych transakcji, roli odgrywanych w nich przez podatnika i podmioty powiązane, angażowanych aktywów, ponoszonych ryzyk, itp.).
Jak podkreśla Monika Palmowska, partner w Zespole ds. Cen Transferowych w KPMG w Polsce, ceny transferowe w obecnym roku ponownie przysporzą podatnikom problemów. Jej zdaniem, na pewno najwięcej trudności sprawi rozszerzenie obowiązku sporządzania dokumentacji cen transferowych do transakcji dokonywanych z niepowiązanymi kontrahentami, którzy dokonują jakichkolwiek rozliczeń z podmiotami z raju podatkowego. Towarzyszy mu nałożenie na podatników bliżej niesprecyzowanego obowiązku dochowania należytej staranności. Kuriozalnie, całość zmian organy uzasadniają działaniem dla dobra uczciwych podatników.
APA na pomoc podatnikom
Jak podkreśla Mariusz Każuch, kluczowe pod względem wartości lub istotności transakcje warto zabezpieczyć za pomocą uprzedniego porozumienia cenowego (APA).
APA jest rodzajem porozumienia, uzyskiwanego w drodze porozumienia pomiędzy podatnikiem a właściwymi organami podatkowymi, wiążącego dla organów podatkowych i wydawanego w formie decyzji. Jest wydawana na pięć lat z możliwością przedłużenia. - APA może stanowić bardzo efektywne narzędzie zarządzenia ryzykiem w zakresie cen transferowych – twierdzi Mariusz Każuch.
Uwzględnia bowiem całokształt okoliczności ekonomicznych i biznesowych objętych nią transakcji, chroni przed agresywnym lub niemającym uzasadnienia merytorycznego podejściem bądź stanowiskiem kontrolujących, w tym próbami recharakteryzacji bądź pominięcia transakcji. Potwierdza istnienie substancji biznesowej, a także pozwala zabezpieczyć osobistą odpowiedzialność członków zarządu podatnika. Wreszcie, ogranicza obowiązki dokumentacyjne. Można bowiem nie przygotowywać dokumentacji TP oraz TPR dla transakcji pokrytych APA.
Kontrole w czasie epidemii będą szczególne
Eksperci Deloitte podkreślają, że w związku z pandemią COVID-19, kluczowe obszary, które mogą budzić spory i wątpliwości za lata od 2020 w górę obejmą:
- wykazywanie strat oraz kosztów nadzwyczajnych – zwłaszcza u podmiotów o profilu rutynowym/ograniczonych ryzykach,
- analizy porównawcze, w tym m.in. dobór podmiotów i okresów do próby, oraz stosowanie korekt,
- ujmowanie w transakcjach grupowych rządowych programów pomocowych, w tym ich wpływ na analizy porównawcze,
- stosowanie uprzednio zawartych APA w zmienionym przez pandemię otoczeniu gospodarczy.
Istotna rola compliance
Z uwagi na zainteresowanie fiskusa rozliczeniami firm powiązanych, rośnie w nich znaczenie compliance i konieczność stworzenia procedur ochronnych.
Zdaniem Joanny Zawiejskiej-Rataj, im bardziej rozwinięta i skomplikowana jest struktura organizacyjna danego podmiotu, tym bardziej rośnie znaczenie wewnętrznych procedur, które porządkują sposób funkcjonowania podmiotu, w szczególności w zakresie prawidłowości rozliczeń podatkowych oraz procesowania zapytań formułowanych przez organy w ramach różnych procedur. Jest to tym bardziej istotne, że brak wypełnienia obowiązków w terminie może prowadzić do ryzyka nałożenia odpowiedzialności karnej skarbowej. Ta z kolei nabiera w ostatnim czasie coraz większego znaczenia, w szczególności w świetle zaobserwowanej praktyki organów podatkowych, które coraz częściej analizują zidentyfikowane w trakcie kontroli nieprawidłowości pod kątem odpowiedzialności karnej skarbowej. Dla ograniczenia tej odpowiedzialności, ochrony spółki oraz sprawnego i prawidłowego reagowania na działania organów istotne jest posiadanie przez spółkę efektywnych procedur/procesów wewnętrznych w zakresie rozliczeń podatkowych oraz ich prawidłowe funkcjonowanie.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
