Ministerstwo Finansów regularnie już podejmuje działania, mające na celu wprowadzenie nowych mechanizmów zmierzających do dalszego uszczelniania systemu podatkowego. Wprowadzane nowe narzędzia to rozszerzone lub całkiem nowe obowiązki informacyjne. Kolejno wdrażane narzędzia dostarczają lub mają dostarczać informacji od podatników, w formie niejako „skondensowanej”, prostej do przetworzenia i analizy przez Ministerstwo Finansów. Wiążą się one jednak z dodatkowym nakładem pracy ze strony pracowników przedsiębiorstw, głównie służb księgowych.
Czytaj w LEX: Wpływ zmian w przepisach podatkowych na współpracę z klientem w biurze rachunkowym >
Zobacz również: Księgowi: MF tak upraszcza przepisy, że mamy coraz więcej pracy >>
Nowy JPK to więcej szczegółowych informacji
- Ogromną zmianą było zastąpienie deklaracji VAT-7 i VAT-7K przez przesyłanie nowego przekształconego pliku JPK_VAT. Zmiana wydawałoby się korzystna dla każdego księgowego. Jednak do końca tak nie było – tłumaczy Sylwia Loręcka, główny księgowy w firmie Podatki i Rachunkowość Rusek Sp. z o.o.
Zobacz w LEX: Korekta nowego JPK_VAT (JPK_V7M/JPK_V7K) - szkolenie online >
Zniesienie obowiązku składania deklaracji VAT zostało zastąpione obowiązkiem składania pliku w wersji ustrukturyzowanej, ale z rozszerzonym obowiązkiem informacyjnym. Dodatkowemu oznaczeniu podlegają wybrane transakcje sprzedaży i zakupu. W nowym JPK_VAT pojawiły się nowe oznaczenia liczbowe i literowe.
Zobacz procedurę w LEX: Oznaczenia transakcji w nowym JPK_VAT (GTU) >
Raportowanie MDR i cen transferowych bardziej szczegółowe
Kolejnym przykładem dodatkowych obowiązków, z którymi księgowy spotkał się przy okazji wprowadzania nowej instytucji na gruncie polskiego prawa podatkowego, raportowania schematów podatkowych (MDR), jest uzyskanie przez niego miana podmiotu wspomagającego. Jak tłumaczy Sylwia Loręcka, w pewnych okolicznościach podmiot wspomagający może być objęty obowiązkami informacyjnymi w zakresie schematów podatkowych, począwszy od konieczności pisemnego występowania do promotora lub korzystającego w celu uzyskania odpowiednich oświadczeń, składania dodatkowych powiadomień do szefa KAS, po złożenie informacji o schematach podatkowych.
Zobacz procedurę w LEX: Sposób przekazywania informacji o schematach podatkowych >
Gruntownym zmianom uległy również przepisy dotyczące dokumentacji podatkowej cen transferowych. Pojawiło się nowe kryterium decydujące o powstaniu obowiązku sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych przez podmiot powiązany (przekroczenie progu wartości transakcji kontrolowanej o charakterze jednorodnym). Nowe definicje, nowe progi wartościowe to kolejne aspekty, na które uwagę musi zwrócić księgowy i kolejny obowiązek informacyjny.
Zobacz procedurę w LEX: Obowiązek sporządzania lokalnej dokumentacji cen transferowych >
Każda zmiana to nowe obowiązki księgowych
Także dr hab. Robert Suwaj, prof. Politechniki Warszawskiej potwierdza, że każda większa zmiana prawa podatkowego wymusza nowe obowiązki na podatnikach a przekłada się to wykonawczo na księgowość. - To swego rodzaju paradoks, bo teoretycznie idziemy w kierunku informatyzacji w działaniu czy komunikacji, więc realizacja nowych zadań powinna być potencjalnie łatwiejsza a nie trudniejsza – podkreśla. Niemniej kwestie weryfikacji podatników VAT, kontrola białej listy, usuwanie z kosztów faktur nieopłaconych, a także raportowanie powiązania kontrahentów bezpośrednio w plikach JPK, to cała masa codziennej pracy podatnika. Do tego dochodzą zmiany techniczne.
Czytaj w LEX: Jak przejść z papierowego do nowoczesnego biura rachunkowego - nowe technologie w biurze rachunkowym >
Należytą staranność kiedyś badał fiskus, teraz podatnicy
W ostatnich latach faktycznie obserwować można zmianę w podejściu organów skarbowych do kontroli podatkowych. Zmiana polega na ograniczeniu liczby tradycyjnych kontroli badających mniej lub bardziej losowo wybranych podatników, na rzecz kontroli „celowanych”, przeprowadzanych w podmiotach typowanych na podstawie analizy przekazanych przez podatników danych. Mniej a skuteczniej, oto nowa dewiza.
Zobacz w LEX: Compliance w biurze rachunkowym - szkolenie online >
- Ale zmiana podejścia widoczna jest nie tylko w liczbie przekazywanych raportów. Warto także zwrócić uwagę na przeniesienie na płatników i podatników obowiązku badania kontrahentów w ramach koncepcji należytej staranności (wcześniej w VAT, od niedawna także w podatku u źródła) – zauważa Izabela Ścierska-Kulma, doradca podatkowy, starszy menadżer w Enodo Advisors. Jej zdaniem, oba kierunki działań są wyrazem szerszej tendencji do przenoszenia akcentu z realizowanej przez aparat skarbowy kontroli na samokontrolę podatników (funkcję podatkową i podatkowy compliance wewnątrz organizacji).
Złe prawo i częste zmiany utrudniają pracę księgowym
Ekspertka podkreśla, że te działania wydają się niezbędne z perspektywy efektywności organów skarbowych. - Negatywnie należy jednak ocenić sposób ich wdrożenia. Problemem jest ilość i tempo wprowadzania nowych rozwiązań, częste zmiany zasad i treści formularzy. Nie pomagają także liczne niejasności i sprzeczności, które pojawiają się nie tylko przy analizie przepisów, ale także samej treści dokumentów, które trzeba elektronicznie wypełnić. MF stara się wątpliwości podatników wyjaśniać, ale często nakłada swoimi objaśnieniami dodatkowych obowiązków lub generuje dodatkowe wątpliwości – wskazuje Izabela Ścierska-Kulma.
Zobacz w LEX: Komunikacja z klientem w kancelarii doradztwa podatkowego i w biurze rachunkowym - szkolenie online >
Przykładem może tu być chociażby kwestia należytej staranności w podatku u źródła. - Wszystko to wpływa bardzo mocno na pracę księgowych, na ich zaangażowane czasowe i stres. Wewnętrzne zespoły księgowe i podatkowe nie rosną przecież w takim tempie by dostosować się do ilości zmian. Firmy często nie akceptują dodatkowych kosztów. Chcąc wypełnić dobrze wszystkie obowiązki księgowi pracują więc bardzo dużo, często w ogromnym napięciu wynikającym z niepewności. A wtedy łatwiej o błąd, którego z kolei się boją, bo na każdym kroku straszy się ich odpowiedzialnością i konsekwencjami – wskazuje ekspertka.
Czytaj w LEX: Obowiązki dokumentacyjne związane z poborem podatku u źródła >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
