Jak wynika z piątej edycji raportu „Podatkowy Rollercoaster, czyli codzienność księgowych i doradców podatkowych”, przygotowanego przez redakcje LEX i Prawo.pl, dla podatników wciąż bardzo duże znaczenie mają wyjaśnienia i odpowiedzi udzielone w ich indywidualnych sprawach przez administrację skarbową. Pełną wersję raportu można pobrać tutaj.
Zgodnie z raportem, tylko za I półrocze 2023 r. Krajowa Informacja Skarbowa udzieliła blisko 1,4 mln informacji podatkowych w różnych formach, w tym:
- 1 207 838 rozmów telefonicznych,
- 66 898 e-mali,
- 61 938 czatów,
- 11 832 interpretacji indywidualnych,
- 1 089 Wiążących Informacji Stawkowych (WIS).
- W czasach niepewności podatnicy szukają bezpieczeństwa, czyli oficjalnego „kwitu” urzędowego, który da im święty spokój. Poszukiwania są intensywne, o czym świadczą dane. Pewne jest jedynie to, że 19 lipca 2023 r. w bazie Eureka były setki tysięcy dokumentów, które można, by określić jako szeroko rozumiane materiały interpretacyjne - komentuje dr hab. Wojciech Morawski, prof. UMK.
Według dr Jacka Matarewicza, adwokata, doradcy podatkowego, partnera w Kancelarii Ożóg Tomczykowski, interpretacje i wiążące informacje stawkowe są niezbędnym elementem prowadzenia biznesu.
Zobacz procedurę w LEX: Uzyskanie wiążącej informacji stawkowej >
- W przypadku wątpliwości co do stosowania określonych przepisów wystąpienie o te informacje świadczy o dochowaniu przez przedsiębiorcę procedur należytej staranności. Niepokojąca jest jednak liczba innych rozstrzygnięć, w tym odmów wydania interpretacji i postanowień o pozostawieniu wniosku bez rozpatrzenia. Być może przyczyną są nieprawidłowo napisane wnioski, jednak wydaje się, że w większym stopniu wynika to z nadmiernie sformalizowanych procedur. Tymczasem w podatkach kluczowe jest rozstrzygniecie merytoryczne - mówi dr Jacek Matarewicz.
Zobacz procedurę w LEX: Wystąpienie o indywidualną interpretację podatkową >
Czytaj również: Zmian podatkowych nieco mniej, ale rośnie liczba kontroli >>
28 proc. wniosków o interpretację bez efektu
Zgodnie z raportem w I półroczu 2023 r. zostało złożonych 15 264 wniosków o wydanie interpretacji indywidualnej, a wydanych zostało 11 832 interpretacji.
Co istotne, wydane interpretacje stanowią 72 proc. wszystkich rozstrzygnięć wydawanych w sprawach interpretacji indywidualnych.
W I półroczu 2023 r. wydano 4477 innych rozstrzygnięć niż interpretacje (28 proc.), z czego największą liczbę stanowiły:
- 2728 (17 proc. wszystkich rozstrzygnięć) postanowienia o pozostawieniu bez rozpatrzenia,
- 1259 (8 proc.) rozstrzygnięcia wydawane w związku z ograniczeniami proceduralnymi wynikającymi z ordynacji podatkowej, np. odmowa wydawania interpretacji z uwagi na zakres WIS czy znajdującą zastosowanie w sprawie interpretację ogólną,
- 490 (3 proc. ) postanowienia o umorzeniu postępowania wydane na skutek wycofania wniosku przez wnioskodawcę.
Zobacz procedurę: Zakres ochrony indywidualnej interpretacji podatkowej >
- Uwagę zwraca też fakt, że niektórzy podatnicy wycofują wnioski o interpretację po tym, jak KIS wystąpi o ich uzupełnienie. Niestety nadal częstą praktyką pozostaje wydawanie interpretacji warunkowych, które nie zapewniają podatnikom ochrony. Dotyczy to sytuacji, w których KIS prosił lub prosi podatnika np. o podanie symbolu PKWiU albo określenie, czy prowadzi działalność badawczo-rozwojową. Tymczasem podatnicy po to występują o interpretację, by otrzymać odpowiedź, czy właściwie kwalifikują prowadzoną działalność według symbolu PKWiU albo jako działalność B+R. Jeśli podatnik sam dokona takich klasyfikacji, otrzyma interpretację z klauzulą, że jest ona wiążąca, o ile jego wskazanie jest prawidłowe - mówi dr Jacek Matarewicz.
Dodaje, że jeśli w trakcie kontroli okaże się, że podatnik popełnił błąd, warunkowa interpretacja nie zabezpieczy go przed sankcjami karnoskarbowymi ani zapłatą podatku z odsetkami. Z tego punktu widzenia, doradcy podatkowi często nie odpowiadają na wezwania organu do uzupełnienia stanu faktycznego lub opisu zdarzenia przyszłego, gdzie organ kwalifikuje te okoliczności jako opis sytuacji, którego ma dokonać sam podatnik (wnioskodawca).
Czytaj w LEX: Wniosek o wydanie wiążącej interpretacji podatkowej na przykładach >
- W efekcie dochodzi do wydania postanowienia o pozostawieniu wniosku o interpretację bez rozpatrzenia, a te często są przedmiotem kontroli sądów administracyjnych. Być może jest to także przyczyną wycofania części wniosków. Końcowa i rzeczowa ocena zasadności tych rozstrzygnięć, w których nie doszło do wydania interpretacji, wymagałaby szczegółowej analizy każdego takiego przypadku – wyjaśnia dr Matarewicz.
Zobacz procedurę: Tryb zmiany indywidualnej interpretacji podatkowej >
Podobnie wyglądają statystyki dotyczące Wiążących Informacji Stawkowych (WIS). WIS stanowią 71 proc. wszystkich rozstrzygnięć wydawanych w sprawach WIS.
W I półroczu 2023 r. wydano 444 innych rozstrzygnięć niż WIS, z czego największą liczbę stanowiły:
- postanowienia o pozostawieniu bez rozpatrzenia – 240 (16 proc. wszystkich rozstrzygnięć) oraz
- decyzje o umorzeniu postępowania wydane na skutek wycofania wniosku przez wnioskodawcę – 122 (8 proc. wszystkich rozstrzygnięć).
Zobacz procedurę w LEX: Podmioty uprawnione do występowania o wiążącą informację stawkową >
Nieco mniej w wniosków niż w poprzednim roku
Z raportu wynika też, że w I półroczu 2023 r. podatnicy złożyli mniej wniosków o interpretację, niż w analogicznym okresie 2022 r. Poprzednie edycje raportu pokazują, że od 1 stycznia do 30 czerwca 2022 r. zostało złożonych 16 572 wniosków o wydanie interpretacji. W tym okresie zostało wydanych 12 627 interpretacji. Był to wzrost o prawie 2 tys. w stosunku do liczby interpretacji wydanych w I półroczu 2021 r.
Wejście w życie w 2022 r. zmian wynikających z Polskiego Ładu sprawiło, że podatnicy częściej pytali wówczas o podatek dochodowy od osób fizycznych. W I półroczu 2022 r. udział wniosków z zakresu PIT wzrósł z poziomu 43 proc. w I połowie 2021 r. do 50 proc. a ich liczba wzrosła o 1456.
W I półroczu 2023 r. w zapytaniach wnioskodawców dominują dwa podatki: podatek dochodowy od osób fizycznych (44 proc.) i VAT (37 proc.). Reszta podatków cieszy się marginalnym zainteresowaniem.
Sprawdź w LEX: Spółka uzyskała interpretację podatkową, która po 2 latach została zmieniona - czy taka praktyka jest dopuszczalna? >
Co ważne, wydawane interpretacje są też w większości przypadków korzystne dla podatników. W I półroczu 2023 r. dyrektor KIS w zdecydowanej większości (75 proc.) uznał stanowisko wnioskodawców za prawidłowe. Tylko w 1/4 wydanych interpretacji nie podzielił poglądu podatnika.
Niewielu podatników zdecydowało się też zaskarżyć interpretacje. W I półroczu 2023 r. zaskarżono do wojewódzkich sądów administracyjnych tylko 731 interpretacji na 11 832 wszystkich wydanych, co daje 6,18 proc. zaskarżalność.
Zobacz procedurę: Skarga na interpretację podatkową do WSA >
Pytanie o przyszłość interpretacji
Dla przedsiębiorców niepokojące są jednak zapowiedzi dotyczące zmian w ordynacji podatkowej oraz brak pewności co do przyszłości projektu. Chodzi o projekt, który Ministerstwo Finansów przedstawiło w czerwcu 2023 r. do prekonsultacji przez wszystkie zainteresowane podmioty.
Artur Soboń, wiceminister finansów, pytany o dalsze losy zmian, zaznaczył w odpowiedzi na interpelację poselską nr 42807 z 4 sierpnia 2023 r.: "nie był w br. procedowany projekt legislacyjny, który zakładałby podniesienie opłat za wydanie interpretacji indywidualnych oraz utratę ich ważności."
Taka odpowiedź nie jest jednak zadowalająca dla przedsiębiorców.
Omówienie orzeczenia: Utrwalona linia orzecznicza może zmienić interpretację podatkową >
- Mając na uwadze, iż Ministerstwo Finansów oficjalnie nie odwołało konsultacji, istnieje możliwość dalszych prac nad projektem - zauważa Anna Słomińska–Wernik, ekspertka Lewiatana.
- Zastrzeżenia budzi ogromna podwyżka opłaty za wydanie interpretacji indywidualnej prawa podatkowego, która dla dużych firm wzrośnie 70 razy oraz ograniczenie ważności wydanej interpretacji podatkowej do pięciu lat, a także wygaszenie ważności interpretacji indywidualnych wydanych przed 1 stycznia 2019 r. z dniem 1 stycznia 2024 r. – dodaje Anna Słomińska–Wernik.
Przedsiębiorcy liczą, że ministerstwo weźmie pod uwagę ich opinię w przypadku kontynuacji prac nad zmianami w ordynacji.
Sprawdź w LEX:
Czy indywidualna interpretacja podatkowa może stanowić tajemnicę przedsiębiorstwa? >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
