Polskie przepisy dotyczące podatku u źródła są uważane za jedne z najbardziej niejasnych i nieprecyzyjnych w Europie, co - jak podkreślają przedsiębiorcy - negatywnie wpływa na postrzeganie nas przez zagranicznych inwestorów. Ministerstwo Finansów już ponad rok temu deklarowało, że chce zmienić te przepisy, ale nie przygotowało dotychczas projektu. Również przyjęty 11 marca przez rząd projekt ustawy deregulacyjnej nie odnosi się do kwestii WHT. Planowane są natomiast objaśnienia.
- W Ministerstwie Finansów finalizowane są prace związane z publikacją objaśnień, które dotyczą podatku u źródła (WHT) - odpowiedziało MF na pytanie Prawo.pl.
Pytanie o politykę podatkową
Prawnicy podkreślają jednak, że konieczne są kompleksowe rozwiązania w zakresie WHT.
- Co powinniśmy zrobić? Przede wszystkim Polska powinna wypracować politykę podatkową, która będzie realizować cele naszego kraju. Nie da się po prostu skorzystać z gotowych rozwiązań innych państw, ponieważ nie są one dostosowane do naszych realiów gospodarczych. Nie są mi znane żadne oficjalne dane, które potwierdzałyby, że polski system WHT jest wydajny i prowadzi do wzrostu dochodów budżetowych lub realizuje cele niefiskalne, na przykład wzrost inwestycji. Musimy więc najpierw odpowiedzieć na pytanie, jakie rezultaty chcemy osiągnąć. Z perspektywy zagranicznych inwestorów problemem jest niepewność, czy będą musieli odprowadzić podatek, czy nie, co jest uzależnione od zawiłej wykładni prostych przepisów – mówi dr Izabela Andrzejewska-Czernek, radca prawny.
Przypomnijmy, że od maja 2024 r. w Ministerstwie Finansów prowadzone były szerokie konsultacje w sprawie podatku u źródła (WHT) z udziałem przedstawicieli przedsiębiorców. Prace te prowadzone były przez trzy grupy robocze, każda odnośnie jednego z następujących zagadnień: beneficial owner (BO – rzeczywisty właściciel płatności), look-through approach (LTA - czyli możliwość zastosowania preferencji przysługujących rzeczywistemu właścicielowi w sytuacji, jeżeli ten nie jest faktycznym odbiorcą płatności) oraz subject to tax (STT - zasady podlegania opodatkowaniu). Prace grupy BO zostały pod koniec 2024 r. zawieszone, aby jak najszybciej zakończyć bardziej zaawansowane prace dwóch pozostałych grup.
Dotychczas wynikiem prowadzonych przez MF konsultacji są dwie interpretacje ogólne. Pierwsza z 15 listopada (nr DD9.8202.1.2024) dotyczy niektórych warunków stosowania zwolnienia dywidendowego określonego w art. 22 ust. 4 ustawy o CIT, druga z 20 listopada (nr DD9.8202.2.2024) - niektórych warunków stosowania zwolnienia odsetek i należności licencyjnych, określonego w art. 21 ust. 3 ustawy o CIT.
Zobacz w LEX: Kiedy przychód osiągany jest na terytorium Polski i należy pobrać podatek u źródła? > >
Pierwsza interpretacja, dotycząca zwolnienia dywidendowego, rzeczywiście zmniejszyła liczbę sporów w tym zakresie. Wydanie drugiej, dotyczącej odsetek i należności licencyjnych, budzi duże natomiast kontrowersje. Prawnicy zwracają uwagę, że ministerstwo odmiennie interpretuje identycznie brzmiące przepisy.
- W ramach grupy STT udało nam się wypracować konsensus dotyczący warunków zwolnienia dywidend z podatku u źródła. Interpretacja ogólna wyeliminowała kluczowe rozbieżności w rozumieniu warunku „niekorzystania ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów, bez względu na źródło ich osiągania”. Jednak druga interpretacja ogólna, dotycząca odsetek i należności licencyjnych, nie uwzględnia w pełni stanowiska strony społecznej. W praktyce może to budzić zdezorientowanie podatników, ponieważ MF wydało różne interpretacje, mimo tak samo brzmiących przepisów – mówi dr Izabela Andrzejewska-Czernek.
- Pomimo braku konsensusu, strona społeczna do ostatniej chwili była bardzo zaangażowana w prace nad interpretacją. Mamy nadzieję, że planowane objaśnienia dotyczące podatku u źródła, z licznymi przykładami praktycznymi, uwzględnią postulaty strony społecznej i ułatwią stosowanie przepisów - dodaje.
Czytaj również: MF interpretuje podatek u źródła, spółki w niepewności
Czytaj w LEX: Problemy praktyczne związane z poborem podatku u źródła > >
Cena promocyjna: 143.1 zł
|Cena regularna: 159 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 119.25 zł
Co należy poprawić, by zwiększyć pewność rozliczeń
Dr Mikołaj Kondej, menedżer w PwC, uważa, że objaśnienia MF mogą nie wystarczyć, by zwiększyć pewność w rozliczeniu podatku u źródła.
Według niego, od dłuższego czasu jednym z kluczowych obszarów niepewności, również w prawie międzynarodowym, jest interpretacja koncepcji rzeczywistego właściciela (BO). Kwestią sporną jest, czy koncepcja ta ma charakter alokacyjny, służący przypisaniu przychodu właściwemu podatnikowi, czy też posiada wymiar antyabuzywny, służący walce z unikaniem opodatkowania. Prowadzi to do sytuacji, w których organy podatkowe często kwestionują status odbiorcy płatności jako rzeczywistego właściciela w strukturach biznesowych posiadających uzasadnienie ekonomiczne. Wątpliwości organów budzą np. sytuacje, kiedy lokalne spółki holdingowe z grup kapitałowych, które stale generują nadwyżki finansowe i nie mają znaczących potrzeb finansowych, przekazują dywidendę swoim udziałowcom. Trudności pojawiają się również w odniesieniu do spółek joint venture, często pozbawionych substancji i finansowanych długiem udziałowców.
- Mam wątpliwości, czy przygotowywane przez MF objaśnienia zapewnią stabilność wykładni prawa. Ministerstwo skłania się ku antyabuzywnej koncepcji BO, uwzględniając zapewne brak klauzuli PPT (przeciwdziałającej przyznawaniu korzyści wynikających z umów o unikaniu podwójnego opodatkowania) w niektórych traktatach. Jeżeli stosowanie przepisów miałoby pójść w tym kierunku, to dla wyeliminowania sporów należałoby jednoznacznie przesądzić, że wymóg rzeczywistego właściciela jest spełniony tak długo, jak istnieje uzasadnienie gospodarcze dla danej transakcji czy struktury. Odmowa przyznania preferencji gdy struktura ma uzasadnienie ekonomiczne powinna być ograniczona do wąskiego kręgu przypadków takich jak powiernictwo, w odniesieniu do których jest ewidentne, że to nie faktyczny odbiorca płatności jest beneficjentem przysporzenia. To jednak wymagałoby zmian legislacyjnych – mówi dr Mikołaj Kondej.
- Innym obszarem, w którym warto - moim zdaniem - rozważyć zmiany legislacyjne, jest uregulowanie wprost dopuszczalności stosowania zasady lookthrough. Rozbieżne stanowiska sądów w tym zakresie może być trudno przełamać objaśnieniami. Rozważyłbym też ujednolicenie zasad zwrotu WHT, niezależnie od podstawy prawnej jego pobrania, by w każdym przypadku stosować ogólne zasady ordynacji podatkowej. Ułatwiłoby to składanie wniosków o zwrot w sytuacjach niejednoznacznych, kiedy np. wiadomo że beneficjent rzeczywisty znajduje się w określonej jurysdykcji, ale trudno wskazać który konkretnie podmiot z grupy kapitałowej (posiadający rezydencję w danym kraju) pełni tę role. W tym zakresie pomogłoby też dopuszczenie na gruncie legislacyjnym koncepcji współdzielenia substancji przez wszystkie spółki z grupy działające w ramach danej jurysdykcji – dodaje.
Czytaj również: Podwójne opodatkowanie zysków wypracowanych przed przekształceniem w spółkę kapitałową
Sprawdź w LEX: Znaczenie przesłanki rzeczywistego właściciela (beneficial owner) dla zastosowania zwolnienia dywidend z podatku u źródła > >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
