Ministerstwo Finansów zapowiedziało w lutym szerokie konsultacje i powołanie grup roboczych w sprawie podatku u źródła (WHT) z udziałem przedstawicieli przedsiębiorców, co ma doprowadzić do zmian przepisów.
- Podatek u źródła jest jednym z kluczowych zagadnień. Inicjatywa okrągłego stołu jest drogą szukania kompromisu: z jednej stromy mamy oczekiwaniu rynku, a z drugiej - szczelność systemu podatkowego. Orzecznictwo poszło w jednym kierunku, a oczekiwania idą w drugim. Wydaje się, że jest to praca na okres minimum roku. Mam nadzieję, że w wyniku tych prac powstałby docelowy kształt systemu opodatkowania u źródła. Myślę o zmianach ustawowych w tym zakresie. Wydaje mi się, że tylko w ten sposób można przeciąć rzeczy, które już narosły – zapowiedział Jarosław Szatański, dyrektor Departamentu Podatków Bezpośrednich MF.
Na zmiany trzeba będzie poczekać
Jednak na wyniki tych prac trzeba jeszcze będzie poczekać. Wciąż też na stronach Ministerstwa Finansów znajduje się projekt objaśnień podatkowych do przepisów o podatku u źródła, który został opublikowany przez poprzednie kierownictwo resortu w październiku 2023 r. i wzbudza ogromne kontrowersje.
- To dobrze, że Ministerstwo Finansów zauważa problemy i chce rozmawiać o zmianach w podatku u źródła. Jednak te rozmowy będą trwały około roku. A to oznacza, że w 2024 r., a być może także w 2025 r., nie nastąpią oczekiwane przez podatników zmiany przepisów. Wciąż też nie wiadomo co dalej z projektem objaśnień, który zawiera wiele niekorzystnych rozwiązań, mających na celu ograniczenie prawa do preferencji – mówi Michał Kwaśniewski, adwokat, partner w Quidea.
Jak zaznacza, przedsiębiorcy powinni też sprawdzić, do jakiego terminu mogą posługiwać się opinią o stosowaniu preferencji w podatku u źródła.
Przypomnijmy, że polski płatnik, w przypadku płatności pasywnych (odsetki, dywidendy i należności licencyjne) w części przekraczającej w trakcie jego roku podatkowego kwotę 2 mln zł na rzecz jednego podmiotu powiązanego, powinien co do zasady pobrać podatek według podstawowej stawki wynikającej z przepisów - 19 proc. lub 20 proc.
Czytaj też w LEX: Zasady poboru podatku u źródła (WHT) od 1 stycznia 2023 r. >
Nie pobiera podatku w przypadku:
- uzyskanie opinii o stosowaniu preferencji – czyli urzędowego potwierdzenia prawa stosowania preferencyjnych zasad do konkretnego rodzaju płatności dokonywanych na rzecz konkretnego zagranicznego powiązanego odbiorcy płatności, lub
- złożenia oświadczenia o posiadaniu dokumentów wymaganych przez przepisy prawa podatkowego dla zastosowania stawki podatku albo zwolnienia lub niepobrania podatku wynikających z przepisów szczególnych lub umów o unikaniu podwójnego opodatkowania (oświadczenie składa się elektronicznie na formularzu WH-OSC).
Płatnicy, którzy w 2023 r., po złożeniu tzw. pierwotnego oświadczenia WH-OSC, dokonywali dalszych wypłat pasywnych na preferencyjnych zasadach, mają obowiązek złożenia tzw. następczego oświadczenia WH-OSC. W przypadku płatników, których rok podatkowy odpowiada kalendarzowemu, termin upłynął z końcem stycznia 2024 r. Dla płatników, których rok podatkowy nie pokrywa się z kalendarzowym, termin ten upływa ostatniego dnia miesiąca następującego po zakończeniu roku podatkowego.
Czytaj też w LEX: Obowiązki dokumentacyjne związane z poborem podatku u źródła >
Opinie ważne tylko do końca 2024 r.
- Należy pamiętać, że opinie wydane pomiędzy 2019 - 2021 r. chronią płatników przed obowiązkiem poboru WHT według stawki ustawowej od wybranych płatności pasywnych na rzecz podmiotów powiązanych powyżej 2 mln zł na rok tylko do końca 2024 r. To oznacza, że aby w 2025 r. płatności korzystały z ochrony, należy odpowiednio wcześniej wystąpić z wnioskiem o wydanie nowej opinii. Nie należy zwlekać, ponieważ w praktyce czas oczekiwania przekracza niejednokrotnie ustawowy termin 6 miesięcy. Obecnie wynosi nawet do 14 miesięcy. Organy podatkowe korzystają często z możliwości wydłużenia terminu oraz wzywają do złożenia dokumentów czy wyjaśnień. Co więcej, obecnie opinie wydaje wyłącznie Lubelski US w sytuacji, gdy historyczne, tzw. opinie zabezpieczające w WHT wydawał jeden z mazowieckich urzędów skarbowych. W tym przypadku zmiana właściwości może mieć o wiele bardziej doniosłe konsekwencje niż tylko kwestia do kogo powinniśmy zaadresować nowy wniosek o wydanie opinii – mówi Michał Kwaśniewski.
Wyjaśnia, że co do zasady opinia jest ważna przez 36 miesięcy od dnia jej wydania. Jednak, wraz z wprowadzeniem 1 stycznia 2022 r., tzw. reżimu pay & refund w WHT w drodze przepisów przejściowych termin obowiązywania opinii, które zostały wydane do końca 2021 roku, przedłużono do końca 2024 r.
We wniosku o wydanie opinii podatnik musi wykazać spełnienie warunków niezbędnych do zastosowania zwolnienia lub preferencyjnej stawki albo niepobrania podatku. Trzeba tez dołączyć dokumenty, które potwierdzają spełnienie przewidzianych w przepisach wymogów.
- Podatnicy powinni zachować ostrożność, ponieważ 36-miesięczny termin ważności opinii może zostać skrócony w przypadku istotnej zmiany okoliczności faktycznych, mających wpływ na warunki zastosowania preferencyjnej stawki lub zwolnienia w podatku u źródła – mówi Michał Kwaśniewski.
Coraz trudniej o opinię o stosowaniu preferencji
Eksperci zwracają też uwagę, że coraz trudniej jest uzyskać opinię o stosowaniu preferencji. Co więcej sądy stają często po stronie skarbówki. W wyrokach z 19 grudnia 2023 r. (sygn. II FSK 28/23, sygn. II FSK 29/23) Naczelny Sąd Administracyjny przyznał fiskusowi rację w kwestii odmowy stosowania preferencji w podatku u źródła. Sąd zgodził się, że organ podatkowy może odmówić wydania opinii w tej sprawie, opierając się na pojęciach nieokreślonych, takich jak uzasadnione wątpliwości. Według NSA, organ podatkowy prawidłowo ocenił, że powstają bardzo poważne wątpliwości, czy charakter działania spółki holenderskiej nie jest sztuczny i czy ta struktura nie została stworzona po to, żeby dokonać transferu należności poza UE i skorzystać z preferencji. Powstają więc wątpliwości co do rzeczywistego charakteru działania spółki holenderskiej.
Sprawdź w LEX: Czy przy refakturowaniu usług występują obowiązki w zakresie podatku u źródła? >
Jak wskazuje Katarzyna Nosal, partner w Dziale Doradztwa Podatkowego w KPMG w Polsce, opinia o stosowaniu preferencji miała być dla podatników instrumentem umożliwiającym uzyskanie stanowiska organu w zakresie prawa do stosowania właściwych stawek podatku u źródła i ochrony w tym zakresie.
- Wyroki NSA powodują wiele wątpliwości co do zasadności tego instrumentu w tym kształcie, w sytuacji w której organ podatkowy nie musi podejmować żadnych działań co do uzasadnienia swojej interpretacji faktów. Jednocześnie w wyrokach NSA zabrakło odniesienia się do stosowania art. 22c ustawy o CIT, który jest zasadniczą przesłanką odmów wydania opinii o stosowaniu preferencji - mówi Katarzyna Nosal.
Czytaj również: Podejście NSA ogranicza preferencje w podatku u źródła >>
Projekt objaśnień niekorzystny dla podatników
Nie wiadomo też, jakie będą dalsze losy przygotowanego przez poprzednie kierownictwo MF projektu objaśnień w sprawie podatku u źródła (WHT), który zakłada szereg niekorzystnych rozwiązań, które ograniczą prawo do preferencji. Projekt zakłada m.in. nowe warunki uznania zagranicznego podmiotu otrzymującego płatność za rzeczywistego właściciela (BO - beneficial owner). Przypomnijmy, że poboru podatku można uniknąć, m.in. jeśli zarząd podmiotu wypłacającego ponad 2 mln zł (z tytułu dywidendy, odsetek lub należności licencyjnych do pojedynczego powiązanego odbiorcy płatności) złoży oświadczenie m.in. że dochowując należytej staranności, zweryfikował, iż zagraniczny podmiot otrzymujący płatność jest jej rzeczywistym właścicielem i prowadzi rzeczywistą działalność gospodarczą.
Sprawdź w LEX: Czy o zwrot podatku u źródła może wystąpić podatnik, czy płatnik? >
MF zaznacza, że z definicji BO wykluczone są podmioty, które w odniesieniu do otrzymywanej należności pełnią funkcję administratora dochodu. Administrator nie może być uznany za rzeczywistego właściciela i korzystać z preferencji, gdyż jego prawo do dysponowania dochodem jest ograniczone zobowiązaniem do przekazania otrzymanej należności innemu podmiotowi.
Sprawdź w LEX: Czy podatek u źródła zapłacony z własnych środków jest kosztem? >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
