Zakład Ubezpieczeń Społecznych opublikował informację „Rejestr umów o dzieło. Analiza danych z formularzy RUD przekazanych od 1 stycznia do 30 czerwca 2023 r.”. Wynika z niej, że w pierwszym półroczu 2023 r. złożono do ZUS o 56 tys. więcej formularzy RUD i zgłoszono więcej umów o dzieło niż w pierwszym półroczu 2022 r. i o 152 tys. więcej niż w pierwszym półroczu 2021 r. Natomiast liczba umów o dzieło, które zgłoszonych po dwóch kwartałach 2023 r. jest wyższa o 11,2 tys. niż w 2022 r. i 143,6 tys. niż 2021 r.
Z danych ZUS wynika, że w ciągu pierwszych sześciu miesięcy br. przekazano do Zakładu 610,4 tys. formularzy RUD, na których zgłoszono 850,7 tys. umów o dzieło. To nieco więcej niż w analogicznych okresach w latach 2021-2022. Nie zmieniła się charakterystyka podmiotów, które zgłaszają umowy o dzieło, oraz ich wykonawców.
WZÓR DOKUMENTU: Umowa o dzieło >
- Obowiązek informowania ZUS o umowach o dzieło został wprowadzony w 2021 r. Zgromadzone w rejestrze informacje są wykorzystywane do celów statystyczno-analitycznych. To doskonała baza wiedzy dla ekonomistów oraz ekspertów z dziedziny ubezpieczeń społecznych i rynku pracy – mówi prof. Gertruda Uścińska, prezes ZUS. I dodaje: - Dane o zawieranych w Polsce umowach o dzieło, które regularnie publikujemy, pokazują, że - wbrew przypuszczeniom - w Polsce nie zawiera się rocznie kilku milionów umów o dzieło.
Czytaj w LEX: Zgłoszenie do ZUS umowy o dzieło - obowiązek płatników składek >
Czytaj również: W 2022 r. zarejestrowano w ZUS 1,7 mln umów o dzieło>>
Kto zgłaszał umowę o dzieło
W omawianym okresie informacje przekazało 51,3 tys. podmiotów, z czego 50,3 tys. (98 proc.) to płatnicy składek. Osób fizycznych, które zgłosiły do ZUS umowę o dzieło, a nie są płatnikami składek, było 630. Jest to 1,23 proc. ogółu zgłaszających. - Wartym podkreślenia jest fakt, że w odniesieniu do liczby aktywnych płatników składek w ubezpieczeniach emerytalnym i rentowych, która wynosiła 2,2 mln (liczba płatników składek w ubezpieczeniu zdrowotnym wynosiła 2,8 mln), oznacza to, że na 10 tys. płatników składek tylko 229 wykazywało zawieranie umów o dzieło w formularzu RUD. Natomiast liczba osób wykonujących umowy o dzieło wyniosła 222,2 tys. W odniesieniu do liczby ubezpieczonych, która wynosi 16,3 mln, oznacza to, że na 10 tys. ubezpieczonych przypadało 137 osób zgłoszonych jako wykonujący umowy o dzieło w formularzu RUD – czytamy w analizie.
W okresie od stycznia do czerwca 2023 r., największa liczba formularzy RUD została złożona w maju – 114,9 tys. Zawierały one informacje o 151,6 tys. umów i zostały przekazane przez 18,1 tys. podmiotów.
Zobacz procedurę: Wybór właściwej formy zatrudnienia w przypadku umów cywilnoprawnych (umowa zlecenia, inne umowy o świadczenie usług, umowa agencyjna, umowa o dzieło) >
Jak podaje ZUS, umowy o dzieło zgłaszano przede wszystkim na Platformie Usług Elektronicznych ZUS (PUE ZUS). W ten sposób przekazano 547,7 tys. formularzy RUD, co stanowiło 89,74 proc. ogółu zgłoszeń. Drugim najczęstszym sposobem składania formularza RUD była przesyłka pocztowa. Tak złożono 57,3 tys. tych formularzy, czyli 9,39 proc. ogółu zgłoszeń. Rzadko natomiast składano je osobiście na sali obsługi klientów, bo tylko 0,87 proc. z ogólnej liczby zgłoszeń.
- Analiza zgłoszeń wykazuje również, że formularze RUD przekazywały także podmioty, które nie miały takiego obowiązku. Zgłaszających umowy o dzieło, których nie zidentyfikowano w Kompleksowym Systemie Informatycznym ZUS jako płatników składek lub osoby fizyczne, było 94 (0,04 proc. ogółu zgłaszających). Podmioty, które nie były płatnikami składek ani osobami fizycznymi, ale złożyły formularz RUD, to m.in. wspólnoty mieszkaniowe, fundacje, stowarzyszenia – czytamy.
Zobacz procedurę: Kontrola umów o dzieło przez ZUS >
Kto był wykonawcą umów o dzieło
W pierwszy półroczu 2023 r. na formularzach RUD częściej zgłaszane były umowy o dzieło zawierane z mężczyznami - stanowili oni 52,81 proc. wykonawców. Największą grupą wykonawców umów o dzieło były osoby w wieku 30–39 lat. Było ich 56,1 tysięcy, czyli stanowili oni 25,74 proc. wszystkich zgłoszonych.
Umowy o dzieło zawierano najczęściej na jeden dzień i na osiem dni.
Najwięcej osób wykonywało umowy o dzieło zgłoszone w sekcji J – informacja i komunikacja – 57,3 tys. wykonawców (21,94 proc.). Na dalszych miejscach znalazły się sekcje: M – działalność profesjonalna, naukowa i techniczna – 50,3 tys. wykonawców (19,28 proc.), R – działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją – 34,2 tys. wykonawców (13,09 proc.), P – edukacja – 31,8 tys. wykonawców (12,19 proc.), S – pozostała działalność usługowa – 26,7 tys. wykonawców (10,24 proc.) oraz C – przetwórstwo przemysłowe – 10,3 tys. wykonawców (3,94 proc.).
Zobacz procedurę: Umowa o dzieło jako tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych >
Czytaj również: ZUS: W 2021 roku zgłoszono ponad 1,7 mln umów o dzieło>>
Umowy o dzieło z cudzoziemcami
Umowy o dzieło zawierano również z cudzoziemcami. Liczba obcokrajowców wykazanych w formularzach RUD wyniosła prawie 13 tys., co stanowi 5,73 proc. wszystkich wykonujących umowy o dzieło. Najczęściej podpisywano umowy z obywatelami Ukrainy – 43,64 proc. Dalej znaleźli się obywatele Białorusi – 21,96 proc., Niemiec – 3,08 proc., Rosji – 2,84 proc., Wielkiej Brytanii – 2,33 proc., USA – 1,99 proc., Francji – 1,89 proc., Włoch – 1,82 proc. i Hiszpanii – 1,49 proc. Natomiast liczba umów o dzieło zawarta z cudzoziemcami wyniosła 29,4 tys., co stanowi 3,46 proc. umów o dzieło zawartych w pierwszym półroczu 2023 r.
Czytaj też w LEX: Optymalizacja opodatkowania oraz ubezpieczeń - obywatel Unii Europejskiej wykonujący pracę w Polsce >
Sprawdź również książkę: Prawo pracy ebook >>
Umowy o dzieło – sytuacja na rynku pracy stabilna
- Najnowszy raport ZUS za I półrocze 2023 roku pokazuje, że sytuacja z umowami o dzieło na rynku pracy jest w miarę stabilna. Owszem liczba umów w porównaniu do analogicznego okresu roku 2022 nieco wzrosła, ale nie jest to jakiś znaczący wzrost. Myślę, że powody tego mogą być różne. Jednym z nich może być pogarszająca się sytuacja ekonomiczna wielu Polek i Polaków, którzy po prostu szukają dodatkowej pracy i dodatkowego źródła dochodów. Należy pamiętać, że jest to stosunkowo nowy wymóg, wprowadzony z początkiem 2021 r., czyli w pandemii. Poza tym nie można też wykluczyć, że ten wzrost liczby zgłaszanych umów o dzieło wynika z tego, że firmy z różnych branż, próbują np. z umów zlecenie przechodzić właśnie na umowy o dzieło, albo że rozbijają zadania zlecane jednej i tej samej osobie na kilka, osobnych umów, ze względów np. formalnych prowadzonej działalności gospodarczej – mówi Oskar Sobolewski, ekspert emerytalny i rynku pracy w HRK Payroll Consulting, założyciel Debaty Emerytalnej.
Jak twierdzi, nie jest zaskoczony tym, że najwięcej umów zgłoszono w województwie mazowieckim. Jego zdaniem, to natomiast, że najwięcej osób wykonujących umowy o dzieło jest w przedziale wiekowym 30-39 lat i 40-49 lat, a najmłodsi w wieku 20-29 lat są dopiero na trzecim miejscu, to jest dobra informacja. – To znaczy, że umowa o dzieło nie jest formą, na podstawie której najmłodsze osoby wykonują pracę – podkreśla Oskar Sobolewski.
Sprawdź w LEX:
Czy emeryt zatrudniony na umowę o dzieło podlega składkom ZUS? >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
