Starosta orzekł o utracie przez Marka A. (dane zmienione) statusu osoby bezrobotnej i utracie zasiłku, ponieważ ustalił, że podjął on zatrudnienie lub inną pracę zarobkową. Powodem było podpisanie przez niego umowy o dzieło i wystawienie jednego rachunku na kwotę 300 zł brutto. Usługę wykonywał przez kilka godzin. W odwołaniu od tego rozstrzygnięcia, Marek A. wyjaśnił, że nie wiedział o konieczności zgłoszenia tej umowy. Myślał, że musi informować urząd tylko w razie zawarcia umowy o pracę lub umowy zlecenia. Sporne rozstrzygnięcie zostało jednak utrzymane w mocy przez wojewodę. Marek A. wniósł więc skargę.
Status bezrobotnego nie zależy od uznania organu
Sprawą zajął się WSA w Olsztynie, który wskazał, że organy powinny dokonywać celowościowej i funkcjonalnej wykładni przepisów ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Na uwadze muszą też mieć zasadę proporcjonalności z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP. Przepis ten stanowi, że ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób. Ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw. Sąd podkreślił, że status bezrobotnego nie zależy od uznania organów, ponieważ treść art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy jest kategoryczna i żadne okoliczności poza wymienionymi w ustawie, nie mogą mieć znaczenia przy określaniu tego statusu. Nie przekreśla to jednak możliwości naruszenia zasady proporcjonalności przy jego pozbawianiu.
Czytaj także: WSA: Status bezrobotnego nie blokuje prawa do świadczenia pielęgnacyjnego >>
Jednorazowy przychód nie przekreśla zasiłku
Sąd wskazał, że zasiłek dla bezrobotnych ma zapewnić środki do życia w okresie między utratą dotychczasowej pracy a znalezieniem nowej. Jeśli dana osoba posiada środki z innych źródeł, to odpada uzasadnienie dla ich wypłacania przez państwo. Natomiast w sytuacji, gdy przychód bezrobotnego był jednorazowy, to cel przyznania zasiłku dalej istnieje. Ponadto art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. h ustawy nie posługuje się słowem „uzyskał”, tylko „uzyskuje”, czyli czasownikiem w trybie niedokonanym, który sugeruje czynność powtarzającą się. WSA zwrócił też uwagę na konsekwencje utraty statusu bezrobotnego. Taka osoba nie zostaje tylko pozbawiona prawa do zasiłku, ale także traci prawo do świadczeń z ubezpieczenia zdrowotnego.
Naruszono zasadę proporcjonalności
Konstytucyjne prawo do zabezpieczenia społecznego w powiązaniu z zasadą działania w zaufaniu do organów państwa, powinno przeważać nad zasadą legalizmu i praworządności. W przeciwnym razie zachwiana zostałaby zasada proporcjonalności wyrażona z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP. Mając to na uwadze, pozbawienie statusu osoby bezrobotnej, a w konsekwencji prawa do zasiłku i prawa do zabezpieczenia społecznego, w sytuacji gdy dana osoba tylko przez kilka godzin wykonywała usługę na podstawie umowy o dzieło i uzyskała niewielki dochód, jest nieadekwatne i narusza konstytucyjną zasadę proporcjonalności. W świetle powyższego, WSA uchylił zaskarżoną i poprzedzającą ją decyzję. Tym samym organ będzie musiał ponownie zająć się tą sprawą.
Wyrok WSA w Olsztynie z 22 czerwca 2021 r., sygn. akt II SA/Ol 276/21
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
