Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 21 października 2014 r. (sygn. akt K 38/13) uznał za niekonstytucyjne wypłacanie innych świadczeń różnym grupom opiekunów osób z niepełnosprawnością – opiekujących się dziećmi i osobami dorosłymi.
Czytaj więcej: Rząd nie wykonuje wyroku TK o zasiłku dla opiekunów niepełnosprawnych, gminy go stosują>>
Świadczenie pielęgnacyjne dla opiekuna dziecka
Art. 17 ust. 1b ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (tekst jedn. Dz. U. z 2020 r. poz. 111) jest sprzeczny z Konstytucją RP – uznał wtedy Trybunał Konstytucyjny. Przepis dotyczy świadczenia pielęgnacyjnego, które może być przyznane opiekunowi osoby niepełnosprawnej pod warunkiem powstania niepełnosprawności nie później niż do ukończenia 18. roku życia lub w trakcie nauki w szkole lub szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25. roku życia.
Od 1 maja 2014 r. świadczenie pielęgnacyjne wynosiło 1000 zł netto, co roku wzrastało, a obecnie podlega waloryzacji od 1 stycznia każdego roku. Od początku br. wynosi ono 2119 zł netto i nie jest uzależnione od kryterium dochodowego. Jednak przysługuje ono tylko opiekunom dzieci z niepełnosprawnością rezygnujących z pracy na rzecz opieki nad nimi. Do świadczenia pielęgnacyjnego nie mają prawa osoby, które mają ustalone prawo do emerytury, renty, renty rodzinnej z tytułu śmierci małżonka przyznanej w przypadku zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego świadczenia emerytalno-rentowego, renty socjalnej, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego lub rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego. Opiekun, który decyduje się na świadczenie pielęgnacyjne, nie może do niego dorabiać.
Czytaj też: Orzecznictwo o niepełnosprawności - poradnik na przykładach >
Inne świadczenia dla opiekunów dorosłych osób z niepełnosprawnością
Natomiast opiekunowie osób dorosłych z niepełnosprawnością mogą otrzymać tylko zasiłek dla opiekuna lub specjalny zasiłek opiekuńczy. Zasiłek dla opiekuna mogą otrzymać wyłącznie osoby, które wskutek nowelizacji ustawy o świadczeniach rodzinnych utraciły 1 lipca 2013 r. prawo do świadczenia pielęgnacyjnego i nie spełniły kryterium dochodowego do otrzymania specjalnego zasiłku opiekuńczego. Zasiłek dla opiekuna wynosi obecnie 620 zł netto.
Czytaj: Uzyskiwanie przez opiekuna emerytury a prawo do świadczenia pielęgnacyjnego >
Natomiast specjalny zasiłek opiekuńczy, który może otrzymać opiekun osoby dorosłej niepełnosprawnej, jeśli zrezygnuje z pracy z racji opieki, także wynosi 620 zł miesięcznie. Uzależniony jest jednak od kryterium dochodowego. Łączny dochód rodziny osoby sprawującej opiekę oraz rodziny osoby wymagającej opieki w przeliczeniu na osobę nie może przekroczyć kwoty 764 zł netto.
Dlatego m.in. Mirosław Sobolewski, przewodniczący Rady Przedstawicieli Stowarzyszenia Opiekunów Osób Niepełnosprawnych STOP Wykluczeniom od lat protestuje przeciw takiemu zróżnicowaniu świadczeń dla opiekunów osób niepełnosprawnych – dorosłych i dzieci. Środowisko opiekunów dorosłych osób z niepełnosprawnościami wielokrotnie wyrażało swój protest w licznych pismach do resortu rodziny czy Rzecznika Praw Obywatelskich.
Sprawdź również książkę: Świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Komentarz >>
Nowy system orzekania o niepełnosprawności na wiosnę
Dyrektor Olgierd Podgórski zaznaczył, że realizacja wyroku TK z 2014 r. jest priorytetem dla ministerstwa rodziny. – Jak wielokrotnie już było wskazywane, musi jednak dokonać się reforma systemu orzecznictwa. Prace są na ukończeniu, jak zapewnia wiceminister Paweł Wdówik, i wtedy będzie możliwa realizacja wyroku – powiedział na sejmowej Komisji ds. Petycji.
- Cały czas słyszymy, że prace nad tym systemem trwają, od kilku lat, ale kiedy on będzie – dopytywał poseł Sławomir Piechota. Dyrektor Podgórski podkreślił, że ostatnie publiczne deklaracje wiceministra Wdówika, mówiły o tym, że projekt nowego systemu orzecznictwa o niepełnosprawności będzie gotowy na wiosnę.
- Pierwotnie system miał być gotowy w 2016 r. Zakładam, że do końca wiosny, czyli do 20 czerwca 2022 r. wpłynie on do parlamentu – stwierdził poseł Piechota.
Barbara Socha, podsekretarz stanu w resorcie rodziny, odpowiadając w listopadzie 2021 r. na dezyderat Komisji ds. Petycji zaznaczyła, że wtedy prace nad systemem orzeczniczym skupiały się na ustalaniu ograniczeń w samodzielnym funkcjonowaniu. Celem tego ma być odpowiednie różnicowanie osób niepełnosprawnych ze względu na kryterium samodzielności, co z kolei ma przyczynić się do realizacji systemowego wsparcia dla opiekunów dorosłych niesamodzielnych osób z niepełnosprawnościami.
Czytaj również: Wyrok TK, czy niekonstytucyjna ustawa? OPS-y boją się wypłacać świadczenie pielęgnacyjne>>
Tymczasem przez te wszystkie lata wielu z nich dochodzi swoich praw drogą sądową i niektórym udaje się otrzymać świadczenie pielęgnacyjne, jednak to proste nie jest.
Na wysłane z początkiem stycznia br. do resortu rodziny pytanie Prawo.pl o to, kiedy opinia publiczna będzie mogła zapoznać się z projektem nowego systemu orzecznictwa, nie otrzymaliśmy odpowiedzi.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
