Choć od uchwalenia ustawy z 9 maja 2025 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw, podnoszącej zasiłek pogrzebowy z obecnych 4000 zł do 7000 zł od 1 stycznia 2026 r., minął miesiąc (prezydent podpisał ją 30 maja 2025 r.), Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej szykuje kolejną nowelizację przepisów dotyczących tej kwestii. Tym razem w ramach tzw. deregulacji. Do wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów został właśnie wpisany projekt ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (nr UDER65). Najwyraźniej dopiero teraz resort się dopatrzył, że w obowiązującym stanie prawnym ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych nie zawiera szczególnych regulacji odnoszących się do wydawania decyzji w sprawie zasiłku pogrzebowego oraz zasad wypłaty tego zasiłku.

- Ustawa emerytalna nie reguluje także możliwości pośrednictwa zakładów pogrzebowych przy składaniu wniosku o zasiłek pogrzebowy. Praktyka przyjęta przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych polega na dopuszczeniu możliwości występowania zakładów pogrzebowych w imieniu swoich klientów, na podstawie udzielonego przez nich upoważnienia, do ZUS w sprawie wypłaty zasiłku pogrzebowego zakładowi pogrzebowemu za udzielone usługi. ZUS przyjął ten tryb wyjątkowo, tylko w odniesieniu do wniosków składanych przez członków rodziny. Konieczne jest zatem uregulowanie tej kwestii w ustawie emerytalnej – podkreśla MRPiPS. I zauważa, że na podstawie art. 118 ust. 1 ustawy emerytalnej termin na wypłatę zasiłku pogrzebowego wynosi 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do stwierdzenia uprawnień do zasiłku. - Z uwagi na to, że zasiłek pogrzebowy wypłacany jest w szczególnych okolicznościach, z powodu śmierci osoby bliskiej, a organizacja pochówku łączy się z koniecznością pokrycia jego kosztów, należy wprowadzić do ustawy emerytalnej krótszy termin na wypłatę tego świadczenia – dodaje ministerstwo.

Czytaj również: Sejm za podniesieniem zasiłku pogrzebowego do 7 tys. zł od 1 stycznia 2026 r.>>

Istota planowanych rozwiązań

MRPiPS chce wprowadzić regulacje, zgodnie z którą co do zasady ustalenie prawa do zasiłku pogrzebowego oraz jego wysokości nie będzie wymagało wydania decyzji przez ZUS. Wyjątkiem, kiedy decyzja taka będzie wydawana, będzie poniesienie kosztów pogrzebu przez:

  • więcej niż jedną osobę lub podmiot (pracodawca, dom pomocy społecznej, gmina, powiat, osoba prawna kościoła lub związek wyznaniowy), tj. gdy zasiłek pogrzebowy ulega podziałowi między te osoby lub podmioty – proporcjonalnie do poniesionych kosztów pogrzebu,
  • inną osobę niż członek rodziny, pracodawcę, dom pomocy społecznej, gminę, powiat, osobę prawną kościoła lub związku wyznaniowego, tj. gdy zasiłek pogrzebowy przysługuje w wysokości udokumentowanych kosztów pogrzebu (nie wyższej niż określona w art. 80).

- Ustalenie prawa do zasiłku pogrzebowego nie będzie wymagało wydania przez ZUS decyzji, jeżeli zasiłek pogrzebowy przysługuje w kwocie 4000 zł niezależnie od kwoty poniesionych kosztów pogrzebu (od 1 stycznia 2026 r. - 7000 zł), tj. gdy koszty te poniosła jedna osoba – członek rodziny zmarłego. Natomiast jeżeli koszty pogrzebu poniosła osoba obca dla zmarłego lub inny podmiot albo zasiłek pogrzebowy przysługuje proporcjonalnie do poniesionych kosztów pogrzebu (a nie w kwocie zryczałtowanej), ZUS będzie wydawał decyzję ustalającą prawo do zasiłku pogrzebowego - czytamy.

W związku z tą zmianą, za nienależnie pobrane świadczenie będzie również uważany zasiłek pogrzebowy wypłacony z przyczyn niezależnych od organu rentowego osobie nieuprawnionej.

Ministerstwo chce też wprowadzić regulację, zgodnie z którą wniosek w sprawie przyznania zasiłku pogrzebowego będzie mógł zostać złożony bezpośrednio do organu rentowego lub za pośrednictwem zakładu pogrzebowego.
Dzięki temu, jak twierdzi resort, nastąpi uregulowanie trybu pośrednictwa zakładów pogrzebowych we wnioskowaniu o zasiłek pogrzebowy.

- Rozwiązanie to wpisuje się w model składania wniosków o świadczenia emerytalno-rentowe. W ustawie emerytalnej przyjęto bowiem, że wnioski w sprawie przyznania świadczeń zgłasza się w organie rentowym bezpośrednio lub za pośrednictwem płatnika składek. Tryb ten będzie dotyczył wszystkich wniosków o zasiłek pogrzebowy, w tym także wniosków składanych przez inne osoby niż członkowie rodziny. Natomiast upoważnienie udzielane przez świadczeniobiorcę (wnioskodawcę) zakładowi pogrzebowemu obejmować będzie, tak jak obecnie, prawo do złożenia w imieniu świadczeniobiorcy wniosku o zasiłek wraz z dokumentami oraz do wypłaty zasiłku pogrzebowego na rachunek bankowy tego zakładu. Szczegółowe zasady określające tryb składania wniosków o zasiłek pogrzebowy, dane jakie powinien zawierać wniosek oraz załączniki i oświadczenia składane z tym wnioskiem zostaną określone w projekcie rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. poz. 1412). W związku z tym proponuje się także wprowadzenie regulacji, zgodnie z którą wypłata zasiłku pogrzebowego w całości lub w części będzie mogła nastąpić na konto bankowe zakładu pogrzebowego wskazane w upoważnieniu – twierdzi ministerstwo.

Skrócony ma zostać też termin wypłaty zasiłku pogrzebowego do 14 dni, co jest korzystne dla osób uprawnionych do zasiłku. - Projektowane rozwiązanie przewiduje wprowadzenie zasady gwarantującej wydanie decyzji w sprawie prawa do zasiłku pogrzebowego w ciągu 14 dni od dnia wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji. Jeżeli w wyniku decyzji zostanie ustalone prawo do zasiłku pogrzebowego oraz jego wysokość, ZUS wypłaci zasiłek również w ciągu 14 dni od dnia wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji. Natomiast w przypadku gdy ustalenie prawa do zasiłku pogrzebowego oraz jego wysokości nie wymaga wydania decyzji, zasiłek będzie wypłacony w ciągu 14 dni od dnia wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do ustalenia prawa do zasiłku.

Rząd ma przyjąć projekt w lipcu 2025 r.

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.