Zmiany w prawie upadłościowym oraz niektórych innych ustawach zakłada projekt, którego założenia w ubiegłym tygodniu zostały opublikowane w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów (UD260W). Główny cel to zwiększenie efektywności prowadzenia spraw upadłościowych osób fizycznych.
Nowe przepisy zaproponowała Komisja Kodyfikacyjna Prawa Cywilnego, a nad ich opracowaniem pracuje Ministerstwo Sprawiedliwości. Według zapowiedzi, projekt ma być przyjęty przez rząd jeszcze w bieżącym kwartale.
- Przypomnieć należy, że w 2024 roku liczba upadłości konsumenckich wyniosła ponad 20 tysięcy w skali kraju, w związku z czym, aby uniknąć „scenariusza frankowego”, tj. znaczącego obciążenia sądów prowadzącego do wydłużenia czasu oczekiwania na rozstrzygnięcia spraw, zmiany zwiększające efektywność są nieuniknione – komentuje Paweł Niedziałek, adwokat i doradca restrukturyzacyjny prowadzący własną kancelarię.
Czytaj też w LEX: Kozłowski Marcin, Kania Marcin, Upadłość konsumencka wg znowelizowanych przepisów prawa upadłościowego>
Nadzór sądu tylko na wniosek wierzycieli
Główna zmiana ma na celu zwiększenie efektywności realizacji planu spłaty, czyli ostatniej fazy postępowania oddłużeniowego osób fizycznych (zarówno prowadzących, jak i nieprowadzących działalności gospodarczej).
Obecnie nadzór nad wykonywaniem tego planu sprawuje z urzędu sąd. Po zmianach czynności nadzoru sądowego w tym zakresie będą podejmowane tylko na wniosek interesariuszy, czyli wierzycieli. Z założeń projektu wynika, że plan realizuje przede wszystkim ich prywatny interes i nie stanowi sprawowania wymiaru sprawiedliwości.
- Liczę, że usprawni to postępowania i zmniejszy obciążenie sądów – ocenia Michał Dudziński, adwokat, doradca restrukturyzacyjny w BWHS Wojciechowski Springer i Wspólnicy.
- Zmiany te należy ocenić pozytywnie, bo to rolą wierzyciela jest dbanie o swoje sprawy – dodaje Paweł Niedziałek.
>> Czytaj także: Syndyk Getinu na cenzurowanym
Asystent i sekretariat obsłużą KRZ
Projekt przewiduje też, że obwieszczenia publikowane w Krajowym Rejestrze Zadłużonych (w tym te dotyczące prawomocności orzeczeń w postępowaniu upadłościowym) będą zamieszczane nie tylko przez sędziego, ale także przez asystenta sędziego lub pracownika sekretariatu.
- Zmiana ta jest korzystna z punktu widzenia szybkości postępowania. Obecnie w niektórych sprawach na stwierdzenie prawomocności oczekuje się kilka miesięcy. Opóźnia to chociażby realizację postanowień o ustaleniu planu spłaty o ten czas i wprowadza niepewność co do daty początkowej realizacji przez upadłego planu spłaty – komentuje mec. Niedziałek.
Także mec. Dudziński jest zdania, że zmiany te zasługują na uznanie. Zwraca uwagę, że prowadzą one do odciążenia sędziów w kwestiach technicznych.
Czytaj też w LEX: Witosz Antoni, Układ w upadłości konsumenckiej>
Cena promocyjna: 233.1 zł
|Cena regularna: 259 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 181.3 zł
Umorzenie zobowiązań z mocy prawa
Projektodawca chce też, by umorzenie zobowiązań upadłego następowało z mocy prawa. Stanie się to z upływem trzeciego miesiąca od upływu okresu, na który został ustalony plan spłaty wierzycieli. Nie będzie więc postanowienia dotyczącego umorzenia zobowiązań, a jedynie obwieszczenie, którego nie można będzie zaskarżyć. W zamian wierzyciele będą mogli wnosić o zmianę lub uchylenie planu spłaty nie tylko w okresie jego realizacji, ale również w ciągu trzech dodatkowych miesięcy.
Informacja o zasadach przyszłego umorzenia zobowiązań upadłego będzie obowiązkowym elementem postanowienia o ustaleniu planu spłaty wierzycieli. Po jego uprawomocnieniu nastąpi kolejne obwieszczenie – tym razem z datą, po której zobowiązania upadłego zostaną umorzone z mocy prawa. - Dzięki temu możliwe będzie ustalenie przez wierzyciela w łatwy sposób do kiedy może korzystać z środków prawnych zmierzających do uchylenia lub zmiany planu spłaty – zwraca uwagę mec. Niedziałek. - Wydaje się przy tym, że nie ma przeszkód, aby termin ten był wskazywany już w obwieszczeniu o stwierdzeniu prawomocności postanowienia o ustaleniu planu spłaty, co pozwoliłoby także sądom na ograniczenie liczby koniecznych obwieszczeń po jego uprawomocnieniu - dodaje.
Projekt zakłada ponadto, że dane upadłego przestaną być ujawniane w Krajowym Rejestrze Zadłużonych po upływie trzech lat od dnia obwieszczenia informującego o dacie umorzenia zobowiązań. - Zmiana ta może realnie poprawić sytuację konsumentów, których wpisy w rejestrze blokują dostęp do finansowania mimo umorzenia długów po przeprowadzonej upadłości – mówi Michał Dudziński.
Czytaj też w LEX: Kowalczyk Rafał, Zamieszczanie i usuwanie danych z KRZ – zagadnienia dotyczące postępowania restrukturyzacyjnego i upadłościowego>
Wynagrodzenie syndyka w sprawach konsumenckich
Ustawa ma ponadto uregulować wynagrodzenie syndyka w postępowaniu upadłościowym wobec osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej i skorelować je z wysokością przeciętnego wynagrodzenia podawaną przez Główny Urząd Statystyczny. Nie jest to do końca jasne, już dziś bowiem zasady wynagradzania syndyka w takich postępowaniach odwołują się do wysokości średniej pensji według GUS (art. 491 (9) ust. 2 prawa upadłościowego).
Być może zmiana sprowadzi się jedynie do wzięcia po uwagę przeciętnego wynagrodzenia w trzecim, a nie w czwartym kwartale roku poprzedniego. Być może natomiast nie będą już brane pod uwagę inne czynniki, które dziś sąd musi wziąć pod uwagę zgodnie z ust. 1 przytoczonego wyżej artykułu. Są to: wysokość funduszów masy upadłości, stopień zaspokojenia wierzycieli, nakład pracy, zakres czynności podejmowanych w postępowaniu, stopień ich trudności oraz czas trwania postępowania.
Mec. Dudziński mówi, że do zapowiadanych zmian „podchodzi ostrożnie”. - Postępowania upadłościowe konsumentów są często bardziej skomplikowane niż postępowania wobec przedsiębiorców i wymagające większego zaangażowania niezależnie od wielkości masy upadłości. Dlatego mechanizm wynagradzania syndyków musi być bardziej elastyczny – zwraca uwagę.
Innego zdania jest Norbert Frosztęga, adwokat, doradca restrukturyzacyjny z kancelarii Zimmerman Sierakowski Frosztęga, który opowiada się za wprowadzeniem stałej stawki podstawowej, która zachęci syndyków do sprawnego prowadzenia sprawy i jej możliwie szybkiego zakończenia.
- Dojdzie również do odciążenia sądów, które nie będą musiały ustalać wynagrodzenia, a to zawsze zabiera czas. W konsekwencji powinno więc dojść do przyspieszenia rozpoznawania wszystkich spraw w sądach upadłościowych. Wyższe wynagrodzenie będzie możliwe tylko wtedy, gdy syndyk realnie zwiększy fundusze masy upadłości. Taki model preferuje syndyków działających szybko i sprawnie, a nie tych, którzy prowadzą postępowania zbyt długo – mówi mec. Frosztęga.
Zaliczka na koszty zryczałtowane
Projekt przewiduje ponadto, że zaliczka na koszty postępowania zostanie zastąpiona zaliczką na zryczałtowane koszty postępowania. Sąd przyzna syndykowi wyższą zaliczkę tylko wówczas, gdy będzie to uzasadnione znacznym rozmiarem masy upadłości.
Mec. Niedziałek ocenia zmiany w tym zakresie pozytywnie. - Są potwierdzeniem rozwiązań wypracowanych w praktyce przez sądy upadłościowe, które w większości przyznawały takie zaliczki w postanowieniu o ogłoszeniu upadłości konsumenckiej w wysokości pozwalającej syndykom na pokrycie kosztów korespondencji, zapytań, czy poszukiwania majątku, ale np. już nie na opinie biegłych rzeczoznawców w przypadku konieczności wyceny składników masy upadłości – wskazuje.
Jego zdaniem dzięki temu syndycy nie będą czekać z podejmowaniem czynności na wpływy do masy upadłości, zaś sądy zostaną odciążone od wniosków o przyznanie zaliczek. Uważa natomiast, że wartym rozważenia jest różnicowanie wysokości zryczałtowanych zaliczek – choćby w zależności od tego, czy w masie upadłości są nieruchomości, czy ich nie ma. - Takie rozwiązanie również korzystnie mogłoby wpłynąć na skrócenie czasu trwania postępowań, a wydaje się, że nie byłoby niekorzystne z punktu widzenia Skarbu Państwa, bowiem zaliczki te rozliczane są w ramach kosztów postępowania upadłościowego – kwituje mec. Niedziałek.
Czytaj też w LEX: Partyk Tomasz, Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną na skutek nienależytego wykonywania obowiązków przez syndyka, nadzorcę lub zarządcę>
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
