Dotychczas w klasycznej sprawie frankowej kredytobiorca podnoszący zarzut nieważności swojej umowy kredytu, co do zasady konstruował dwa roszczenia:
- o zapłatę wszystkich wpłaconych do banku kwot z tytułu realizacji umowy kredytu (na tę kwotę składały się raty kapitałowo-odsetkowe, ubezpieczenia, prowizje, inne opłaty),
- o ustalenie nieważności umowy kredytu względnie o ustalenie nieistnienia stosunku prawnego wynikającego z umowy kredytu (zgodnie z literalnym brzmieniem art. 189 k.p.c.).
Po ogłoszeniu upadłości konstrukcja pozwów w sprawach dotyczących kredytów hipotecznych powiązanych z walutą obcą z upadłego banku będzie odmienna. Przede wszystkim nie będzie można już w procesie sądowym dochodzić roszczeń o zapłatę wpłaconych do banku środków. Takie uprawnienie będzie przysługiwało wobec syndyka w postępowaniu upadłościowym. W procesie cywilnym pozostanie jedynie roszczenie o ustalenie nieważności umowy kredytu. Stroną procesu będzie teraz syndyk reprezentujący masę upadłości.
Czytaj też: Nowa rzeczywistość frankowiczów po upadku Getin Noble Bank
Trzeba także wskazać, co z pewnością nie jest dobrą informacją dla kredytobiorców z tego banku, że sądy na podstawie art. 174 par. 1 pkt 4 k.p.c. będą zawieszały wszczęte postępowania aż do czasu zakończenia postępowania upadłościowego, które może potrwać nawet kilka lat. W przypadku Idea Bank S.A. trwa już około dwóch lat. Getin Noble Bank S.A. jest zdecydowanie większym bankiem, więc i ten czas zapewne będzie zdecydowanie dłuższy.
Zobacz procedurę w LEX: Wpływ ogłoszenia upadłości na cywilne postępowanie rozpoznawcze toczące się z udziałem upadłego >
Zgłoszenie wierzytelności, czyli zegar tyka
Kredytobiorca, który będzie chciał uczestniczyć w postępowaniu upadłościowym Getin Noble Bank S.A., jest zobowiązany do zgłoszenia syndykowi swojej wierzytelności względem tego banku. Zgłoszenia dokonuje się wyłącznie za pośrednictwem systemu teleinformatycznego – Portal Rejestrów Sadowych / Krajowy Rejestr Zadłużonych. Wielu kredytobiorców może mieć jednak trudności z opanowaniem zasad funkcjonowania systemu, więc tym bardziej należy się za to zabrać odpowiednio wcześniej i na pewno nie warto czekać do końca tego 30 dniowego terminu. Moje doświadczenie pokazuje, że np. w przypadku Idea Bank S.A. system teleinformatyczny na kilka dni przed zakończeniem terminu przestał prawidłowo działać, co spowodowało, że wiele osób nie mogło skutecznie zgłosić swoich wierzytelności. Analizując aktualnie działanie systemu, mam duże wątpliwości, czy udźwignie on tak duże obciążenie. Musimy pamiętać, że skala osób zgłaszających wierzytelności w tym przypadku będzie ogromna, a nawet rekordowa.
Zobacz procedurę w LEX: Zgłoszenie wierzytelności w postępowaniu upadłościowym >
Niezwykle istotny jest także czas przewidziany na zgłoszenie takiej wierzytelności. Wynosi on 30 dni i jest liczony od dnia obwieszczenia, czyli od 20 lipca 2023 roku. Koniec terminu przypada na 19 sierpnia 2023 roku, ale rekomenduję zrobić to zdecydowanie wcześniej, szczególnie, że mamy okres urlopowy. Zgłoszenie wierzytelności w tym terminie jest całkowicie bezpłatne. Trzeba także pamiętać, że zgłoszeniu w systemie podlegają tylko roszczenia o zapłatę z tytułu nienależnego świadczenia. Z kolei roszczenie o ustalenie nieważności umowy kredytu (niezależnie od jego konstrukcji) nie podlega zgłoszeniu.
Czytaj w LEX: Wnoszenie pism procesowych i doręczanie orzeczeń w postępowaniu upadłościowym i restrukturyzacyjnym po nowelizacji >
Oprócz zgłoszenia wierzytelności należy także pamiętać o oświadczeniu o potrąceniu zgłaszanej wierzytelności z wierzytelnością upadłego banku z tytułu wypłaty kapitału. Bez takiego oświadczenia proces z bankiem może okazać się de facto gorszym rozwiązaniem niż pozostanie przy wadliwiej umowie kredytu. Jeżeli sąd stwierdzi nieważność umowy kredytu, a my nie dokonaliśmy potrącenia, może się okazać, że nie dosyć, że bank nie zwróci nam żadnych wpłaconych środków i będzie żądał zapłaty kwoty kapitału.
Zobacz w LEX: Zgłoszenie wierzytelności za pośrednictwem KRZ – jak odnaleźć się w nowej rzeczywistości prawnej? >
Niezgłoszenie wierzytelności co dalej?
Co do zasady można dokonać zgłoszenia wierzytelności po tym 30-dniowym terminie, ale wówczas będzie się to wiązało z koniecznością wniesienia opłaty. Opłata stanowi równowartość 15 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w trzecim kwartale roku poprzedniego, ogłoszonego przez Prezesa GUS, czyli na ten moment 1010,49 zł (przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w trzecim kwartale 2022 r. wyniosło 6736,60 zł).
Co istotne, kredytobiorca, który zgłosi wierzytelność po terminie, będzie związany czynnościami już dokonanymi w postępowaniu upadłościowym i nie będzie miał na nie wpływu (brak możliwości zaskarżenia dotychczasowych działań). Graniczną datą na ostateczne zgłoszenie wierzytelności jest zatwierdzenie ostatecznego planu podziału funduszy masy upadłości. Wierzytelności zgłoszone po tym zdarzeniu będą pozostawione bez rozpoznania.
Karolina Pilawska, adwokat, partner w Kancelarii Prawnej Pilawska Zorski Adwokaci
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
