Jak działa oszustwo? Klient negocjuje cenę pojazdu lub sprzętu - np. 120 tys. zł. Pośrednik potwierdza warunki, ale w umowie leasingowej wpisuje wyższą wartość kapitału, np. 130 tys. zł. Rata miesięczna rośnie nieznacznie, więc klient często nie zauważa różnicy, a przez cały okres leasingu spłaca tysiące złotych więcej.
Dlaczego ludzie się na to nabierają? Leasingodawcy często koncentrują uwagę klienta na miesięcznej racie, a nie na całkowitym koszcie leasingu. Jeśli rata różni się tylko o kilkadziesiąt złotych, klient rzadko wnika w szczegóły. Przykłady z rynku są łatwe do znalezienia. Według serwisu RealCarTips podobne praktyki występują w USA - dealerzy “poprawiają” cenę w umowie, a klient dopiero po kilku miesiącach odkrywa, że całkowity koszt leasingu jest wyższy niż wartość samochodu.
Wniosek płynie więc prosty - zawsze należy porównywać cenę z umowy leasingowej z ceną ustaloną przy negocjacjach. Jeśli kwoty się różnią - to sygnał, aby działać i podważać wystawioną fakturę.
Nieuwzględnienie zaliczki lub wartości auta oddawanego w rozliczeniu
W tym wypadku oszustwo polega na tym, że klient wnosi zaliczkę (np. 20 tys. zł) albo oddaje dotychczasowe auto w rozliczeniu. Te kwoty powinny zmniejszyć podstawę obliczania rat leasingowych. Nieuczciwy leasingodawca może jednak nie uwzględnić wpłat w kalkulacji. Klient płaci raty tak, jakby nigdy nie przekazał zaliczki, a leasingodawca zatrzymuje dodatkowe pieniądze. Umowy leasingowe są obszerne i trudne w interpretacji, stąd wielu klientów łapie się w te sidła. Wpłata zaliczki jest traktowana jako “formalność”, więc klient nie zawsze sprawdza, czy faktycznie obniżyła wartość kapitału leasingowego.
Przykład z Polski: Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów wskazywał, że niektóre firmy leasingowe nieprawidłowo rozliczały zaliczki klientów, wprowadzając ich w błąd. W konsekwencji musiały zwracać środki i płacić kary administracyjne. Zalecam więc, aby każdą zaliczkę lub trade-in (oddanie dotychczasowego auta w rozliczeniu) mieć jasno wpisane w umowie leasingowej i w kalkulacji rat.
Czytaj też w LEX: Rozliczanie samochodów elektrycznych na gruncie podatków dochodowych i VAT >
Cena promocyjna: 176 zł
|Cena regularna: 220 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 153.99 zł
Zatajanie rzeczywistej stopy oprocentowania
Leasing nie używa klasycznego oprocentowania kredytowego, tylko tzw. money factor. Dla klienta to niezrozumiała liczba, np. 0,0025. Nieuczciwy pośrednik przedstawia ją jako „bardzo niskie oprocentowanie”, podczas gdy po przemnożeniu przez 2400 daje to 6 proc. realnej stopy. Większość przedsiębiorców nie zna mechanizmu przeliczania money factor na rzeczywistą stopę procentową. W efekcie podpisują umowę, myśląc, że leasing jest tańszy niż w rzeczywistości.
Przykład z Hiszpanii: organizacja konsumencka OCU ujawniła przypadki firm leasingowych reklamujących „leasing 0 proc.”, podczas gdy faktyczne oprocentowanie wynosiło kilka procent. Firmy otrzymały wysokie kary za wprowadzanie klientów w błąd.
Money factor koniecznie należy więc zawsze przeliczyć - wystarczy pomnożyć tę liczbę przez 2400, aby znać realne oprocentowanie.
Sprawdź też w LEX: Czy przekazanie środka trwałego po wykupie z leasingu operacyjnego do majątku prywatnego pozostaje poza VAT? >
Ukryte opłaty i dodatkowe prowizje
Poza ratą leasingową w umowie mogą pojawić się dziesiątki dodatkowych opłat:
- opłata wstępna lub przygotowawcza,
- opłata za obsługę administracyjną,
- opłata za zakończenie umowy,
- kary za ponadnormatywne zużycie pojazdu,
- dodatkowe koszty serwisowe narzucone przez leasingodawcę.
Część opłat jest ukryta w aneksach albo w regulaminach, do których klient nie przywiązuje wagi. Pośrednicy koncentrują rozmowę na wysokości raty i zaliczce, pomijając szczegóły dotyczące dodatkowych kosztów. Klient orientuje się dopiero w trakcie trwania umowy, co może potwierdzić przykład z Wielkiej Brytanii: Financial Conduct Authority (FCA) nałożyła kary na brokerów leasingowych, którzy naliczali klientom dodatkowe prowizje i niejasne opłaty administracyjne. Przed podpisaniem umowy należy sprawdzić całościowy koszt leasingu i listę wszystkich opłat, a nie tylko wysokość rat.
Sprawdź też w LEX: W jaki sposób przy leasingu operacyjnym należy rozliczyć opłatę wstępną oraz raty leasingowe? >
>> Czytaj także: Żurek: Kto ma zakaz prowadzenia auta, nie będzie go leasingował ani pożyczał
Podejrzane propozycje podnajmu leasingowanego auta
W tym oszustwie przestępcy oferują “łatwy zarobek” - leasingobiorca ma podnająć auto firmie zewnętrznej, np. za granicą. Początkowo raty są opłacane, ale po kilku miesiącach auto znika, zostaje uszkodzone lub wykorzystane do działalności przestępczej. Leasingodawca obciąża kosztami leasingobiorcę, bo to on formalnie odpowiada za pojazd.
Sprawdź też w LEX: Czy wydatki związane ze szkodą całkowitą auta w leasingu z winy korzystającego stanowią koszty? >
Dlaczego ludzie się na to nabierają? Perspektywa szybkiego zysku - np. ktoś obiecuje, że “będzie płacił raty za Ciebie” - bywa kusząca. Klienci nie analizują zapisów umowy, która wprost zakazuje podnajmu bez zgody leasingodawcy. Swego czasu Związek Polskiego Leasingu ostrzegał przed oszustami, którzy przejmowali auta w leasing i odsprzedawali je do innych krajów. Leasingobiorcy zostawali bez samochodu, ale z pełnym zobowiązaniem do spłaty.
Pamiętać należy więc, że nie wolno oddawać leasingowanego auta w podnajem bez pisemnej zgody firmy leasingowej. Każda propozycja takiego “zarobku” to sygnał ostrzegawczy.
Sprawdź też w LEX: Jakie skutki na gruncie estońskiego CIT rodzi przejęcie leasingu bez odstępnego? >
Podsumowanie, czyli jak uniknąć strat i problemów
Leasing to korzystne narzędzie finansowe, ale podatne na nadużycia. Pięć sygnałów ostrzegawczych, które trzeba znać, to:
- Różnice między uzgodnioną a finalną ceną.
- Brak uwzględnienia zaliczki lub auta oddanego w rozliczeniu.
- Manipulacja money factor i ukrywanie realnego oprocentowania.
- Ukryte opłaty i prowizje.
- Podejrzane propozycje podnajmu leasingowanego auta.
Świadomość tych zagrożeń pozwala uniknąć strat finansowych i problemów prawnych, które mogą ciągnąć się latami.
Czytaj też w LEX: Leasing w podatkach dochodowych na przykładach >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
