Tarcza finansowa przygotowana przez Polski Fundusz Rozwoju zadziałała – twierdzą zgodnie organizacje pracodawców. Z programu skorzystało prawie 346 tysięcy małych i średnich firm, a na ich konta trafiło już 60,5 miliarda złotych. Na tym jednak rola PFR się nie kończy. Fundusz musi pilnować, czy pieniądze zostały przyznane, a następnie wydane zgodnie z regulaminem. Pomóc w tym ma specjalny algorytm. Pracownicy PFR nie ruszą więc masowo na kontrole do beneficjentów. Skontaktują się tylko z tymi, których wskaże system komputerowy.
- Obecnie przygotowujemy odpowiednie algorytmy antyfraudowe. Jak już zakończy się proces przyznawania subwencji, będziemy mieli zamkniętą bazę firm, będziemy ją przeszukiwać algorytmami, w celu wyszukania anomalii. Pierwsze kontrole mogą ruszyć na przełomie sierpnia i września – mówi serwisowi Prawo.pl Bartosz Marczuk, wiceprezes Polskiego Funduszu Rozwoju. Na celownik PFR będzie jednak łatwo trafić.
Czytaj również: rozmowa z Bartoszem Marczukiem, wiceprezesem PFR >>
Trzeba być gotowym na kontrole
Bartosz Marczuk, zaznacza, że nie chodzi tu o masowe kontrole firm, ale o wyszukiwanie anomalii. - System przyznawania subwencji oparty jest na zaufaniu do przedsiębiorców – składają oświadczenia, nie dołączają papierowych załączników – nie chodzi zatem teraz o to, by straszyć kontrolami – podkreśla. Prawnicy nie mają wątpliwości, że organy kontrolne nie potraktują ulgowo przedsiębiorców wydatkujących środki publiczne niezgodnie z ich przeznaczeniem. I wskazują, że PFR ma wiele możliwości.
Sprawdź w LEX: Jak ewidencjonować wydatki, które zostały poniesione z otrzymanej subwencji w ramach tarczy finansowej? >
– Po pierwsze PFR może sprawdzić zgodność oświadczeń składanych wraz z podpisaniem umowy o subwencję ze stanem faktycznym, zwłaszcza tych, które nie były weryfikowane z systemami KAS i ZUS - mówi Karol Wątrobiński, radca prawny, partner w kancelarii WN Legal Wątrobiński Nartowski. - Po drugie PFR może zweryfikować, czy otrzymane środki są wydatkowana zgodnie z regulaminem. Być może ta druga kwestia będzie mocniej sprawdzana dopiero za jakiś czas. Nie wszyscy przedsiębiorcy, którzy otrzymali subwencję w całości ją wydali. – dodaje.
Krzysztof Brysiewicz, partner zarządzający w Kancelarii Brysiewicz i Wspólnicy również uważa, że PFR skupi się na dwóch kwestiach: weryfikacji oświadczeń i prawidłowości wydatkowania środków. - Do najistotniejszych oświadczeń oczywiście należały warunki potwierdzające określony status przedsiębiorcy, spadek przychodów czy liczbę zatrudnionych pracowników. Na pewno zatem kontrole będą ogniskować się na tych kwestiach - mówi mec. Brysiewicz.
Sprawdź w LEX: Czy wspólnik spółki cywilnej może złożyć wniosek o subwencję w ramach tarczy finansowej? >
Co może wykazać system
Algorytm opracowywany przez PFR, tak jak system do składania wniosków, będzie powiązany z publicznymi bazami danych, np. JPK. Może zatem ponownie zweryfikować spadek obrotów. - Niewątpliwie, w ramach kontroli organy podejmą czynności sprawdzające w zakresie rzeczywistego spadku obrotu gospodarczego wywołanego epidemią – uważa Rafał Dąbrowski, kierownik Departamentu Podatków w Russell Bedford. - Istotną kwestią będzie faktyczna przyczyna spadku przychodów, nie mogą nią być błędne decyzje biznesowe – dodaje.
Ponadto do ustalania statusu małej i średniej firmy należało brać pod uwagę powiązania kapitałowe. Teraz, gdy funkcjonuje już Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych można łatwo sprawdzić, czy dany beneficjent na pewno nie złożył fałszywego oświadczenia. Jeśli okaże się, że jednak ma powiązania, a nie zsumował danych dotyczących zatrudnienia, przychodów oraz sumy bilansowej, może liczyć się z kontrolą PFR. - Można spodziewać się, że rzeczywisty status przedsiębiorstw będzie podlegał skrupulatnej kontroli, mając na uwadze, że jego badanie przy udzieleniu wsparcia nie było prowadzone w oparciu o zautomatyzowane algorytmy i weryfikowane w oparciu o dane z KAS i ZUS – inaczej niż np. spadek poziomu przychodów czy liczba zatrudnionych pracowników - potwierdza Krzysztof Brysiewicz.
Sprawdź w LEX: Czy subwencja otrzymana w związku z COVID-19 będzie stanowiła przychód dla spółki? >
Ważne jest również przestrzeganie limitów pomocy publicznej. Dofinansowania ze środków publicznych podlegają limitom określonym przez Komisję Europejską. Z powodu epidemii zostały one znacznie podwyższone. Co do zasady środki przyznane z pomocy publicznej jako pomoc de minimis mogą wynieść 200 tys. euro w okresie 3 lat kalendarzowych, ale dla tych mające przeciwdziałać skutkom epidemii COVID-19 limit wynosi co do zasady 800 tys. euro. - Przedsiębiorca powinien monitorować przyznane środki z pomocy publicznej na przeciwdziałanie skutkom epidemii, gdyż po przekroczeniu limitu 800 tys. euro powstała nadwyżka będzie podlegała zwrotowi – mówi Rafał Dąbrowski.
O co muszą zadbać firmy
Zgodnie z regulaminem tarczy finansowej przedsiębiorca może przeznaczyć środki z subwencji wyłącznie na pokrycie kosztów prowadzonej działalności gospodarczej. – W mojej ocenie mogą to być przede wszystkim wynagrodzenia pracowników, koszty zakupu towarów i materiałów, opłaty - np. za najem biura, stale używane programy graficzne, za usługi obce (np. podwykonawcy, księgowość itp.), koszty należności publicznoprawnych (ZUS, podatki), koszty zakupu urządzeń i innych środków trwałych niezbędnych do prowadzenia działalności gospodarczej – wylicza mec. Wątrobiński.
Sprawdź w LEX: Jakie płatności można realizować z subwencji PFR? >
Dodatkowo firma może przeznaczyć maksymalnie 25 proc. subwencji na przedterminową spłatę kredytów. Subwencja nie może zostać przeznaczona na nabycie (przejęcie) w sposób bezpośredni lub pośredni innego podmiotu, subwencja nie może zostać przeznaczona na płatności do właściciela ani osób lub podmiotów powiązanych ze wspólnikami.
- Środki z subwencji nie mogą być więc przeznaczone na wypłatę zysku właścicielom ani zapłatę ich wynagrodzenia – mówi Karol Wątrobiński. I radzi, by bardzo dokładne dokumentowanie wydawania środków z subwencji. Jeśli będzie ona przeznaczana na zapłatę wynagrodzeń dla pracowników lub współpracowników (np. podwykonawców), to należy dokonywać przelewu z konta, na którym znajdują się środki subwencji. Tam, gdzie to możliwe, należy wydatek dokumentować fakturą lub rachunkiem. Rekomendujemy unikanie płatności gotówkowych, ponieważ trudno będzie wykazać, że zostały dokonane ze środków z subwencji – mówi mec. Wątrobiński. To ważne, bo PFR może żądać wszelkich dokumentów związanych z umową, również tych, które dokumentują poniesione koszty.
- Dlatego warto jak najszybciej przygotować się do ewentualnych kontroli, które ze względu na skale i rozmiar przyznawanych środków pomocowych mogą okazać się bardziej rygorystyczne – podsumowuje Rafał Dąbrowski.
Sprawdź w LEX: Jakie dane księgowe należy wykazać by otrzymać 25% umorzenie subwencji z Polskiego Funduszu Rozwoju? >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.