Oskarżony został prezes spółki, który organizował gry na automatach. Wyrokiem Sądu Rejonowego w Lwówku Śląskim z 2 października 2023 r., Marek B. został uniewinniony od prowadzenia gier hazardowych wbrew przepisom o koncesji.

Jak wskazano w kodeksie karnym skarbowym, za przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe odpowiada, jak sprawca, także ten, kto na podstawie przepisu prawa, decyzji właściwego organu, umowy lub faktycznego wykonywania zajmuje się sprawami gospodarczymi, w szczególności finansowymi, osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej.

 

Zarzuty prokuratora

Prokurator zaskarżył wyrok sądu rejonowego w całości, zarzucając obrazę przepisów prawa procesowego, mającą wpływ na treść orzeczenia poprzez błędną ocenę materiału dowodowego, przez:

  • pomniejszenie znaczenia dowodu z eksperymentów procesowych przeprowadzonych przez funkcjonariuszy Krajowej Administracji Skarbowej,
  • pomniejszenie znaczenia opinii biegłego,
  • przypisanie błędnego znaczenia opinii biegłego,
  • błędną ocenę zeznań świadków i oskarżonego przez przypisanie tym zeznaniom nadmiernego znaczenia w zakresie w jakim wskazali na brak elementu losowości gier na automatach zabezpieczonych w niniejszej sprawie,
  • błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał wpływ na treść tego orzeczenia, że gry za automatach HOT FUN, HOT FUN TURBO, ENERGY nie zawierały elementu losowości,
  • Marek B., pełniąc funkcję prezesa spółki, miał pełną świadomość, że jego działania pozostają całkowicie legalne, dokonał on sprawdzenia automatów, zapoznał się z ich opiniami technicznymi, prokurator wniósł o uchylenie zaskarżonego orzeczenia w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Lwówku Śląskim.

Naczelnik Dolnośląskiego Urzędu Celno-Skarbowego we Wrocławiu także zaskarżył wyrok sądu rejonowego w całości i zarzucił m.in. zaniechanie przez sąd I instancji szczegółowej i kompleksowej oceny uzyskanej opinii pisemnej i ustnej biegłego co do charakteru gier urządzanych na zatrzymanych automatach. Oskarżyciel skarbowy wniósł o uchylenie wyroku sądu rejonowego i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

 

Uchylenie wyroku uniewinniającego

Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze wyrokiem z 29 maja 2024 r. uchylił zaskarżony wyrok sądu I instancji i przekazał mu sprawę do ponownego rozpoznania.

Skargę wniosła obrońca oskarżonego, która zaskarżyła wyrok kasatoryjny w całości i zarzuciła naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na treść wyroku. Obrońca wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi okręgowemu w Jeleniej Górze w postępowaniu odwoławczym.

Sąd Najwyższy orzekł, że skarga okazała się zasadna i doprowadziła do uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy Sądowi Okręgowemu w Jeleniej Górze do ponownego rozpoznania w postępowaniu odwoławczym.

Czytaj w LEX: Kwalifikowany typ przestępstwa skarbowego nielegalnego urządzania gier na automatach o niskich wygranych z art. 107 § 3 k.k.s. > >

 

Zakaz orzekania na niekorzyść w II instancji

W ocenie Sądu Najwyższego rozstrzygnięcie sądu okręgowego o uchyleniu wyroku sądu I instancji z uwagi na zaistnienie reguły ne peius, czyli orzekania na niekorzyść, było przedwczesne.

W świetle uchwały Sądu Najwyższego z 20 września 2018 r. (I KZP 10/18) możliwość uchylenia wyroku uniewinniającego lub umarzającego postępowanie i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania związana z regułą ne peius określoną w art. 454 par. 1 k.p.k. (art. 437 par. 2 zd. drugie k.p.k.) zachodzi dopiero wtedy, gdy sąd odwoławczy po uzupełnieniu postępowania dowodowego, dokonaniu prawidłowej oceny dowodów, poczynieniu prawidłowych ustaleń faktycznych – stwierdza, że zachodzą podstawy do wydania wyroku skazującego. A temu stoi na przeszkodzie zakaz orzekania na niekorzyść. Sama tylko możliwość wydania takiego wyroku w ponownym postępowaniu przed sądem pierwszej instancji jest niewystarczająca dla przyjęcia wystąpienia reguły ne peius określonej w art. 454 par. 1 k.p.k. Jednocześnie w wypadku reguły ne peius kontrola skargowa obejmuje ocenę prawidłowości zastosowania tego przepisu pod kątem spełnienia warunku że sąd II instancji „nie może skazać oskarżonego.

Wymaga to wykazania przez ten sąd, że gdyby nie stwierdzone uchybienie, to mógłby zapaść wyrok skazujący, ale jego wydanie nie jest dopuszczalne w instancji odwoławczej z uwagi na zakaz takiego orzekania.

Sprawdź w LEX: Problematyka tożsamości i wielości czynów w odniesieniu do przestępstwa nielegalnego urządzania gier hazardowych na automatach > >

 

Działanie pod wpływem błędu

W tej sprawie sąd I instancji podał dwa powody uniewinnienia oskarżonego:

  1. brak losowego charakteru gier na automatach, których urządzanie i prowadzenie zarzucono oskarżonemu oraz
  2. działanie oskarżonego pod wpływem błędu z art. 10 par. 4 k.k.s.

W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku sąd odwoławczy odniósł się wyłącznie do pierwszego z powodów uniewinnienia, tj. kwestii losowego charakteru gier. Sąd okręgowy uznał, że gry urządzane i prowadzone przez oskarżonego miały w sobie – wbrew ustaleniu sądu rejonowego – „element losowości”, wymagany w tej sprawie do pociągnięcia do odpowiedzialności karno-skarbowej.

Na potrzeby tego stanowiska dokonał odmiennej oceny opinii biegłego, wypowiedział się o możliwości korzystania na automatach z funkcji „pomoc”. Pozwala ona zapoznać się z układami wygrywającymi, podnosząc, że można prowadzić gry na automatach w sposób dowolny i nie korzystać z tej funkcji urządzenia, co prowadzi do sytuacji, gdy gracz nie ma żadnego wpływu na wynik gry.

Suma tych rozważań doprowadziła sąd okręgowy do wniosku, że sąd I instancji dokonał błędnych ustaleń faktycznych co do braku elementu losowości w grach na automatach. Z kolei ten wniosek doprowadził sąd odwoławczy do wydania wyroku kasatoryjnego z powołaniem się na regułę ne peius.

Ta argumentacja sądu odwoławczego mogłaby być uznana za wystarczającą do orzekania kasatoryjnego, ale wyłącznie w sytuacji, gdyby kwestia losowości gier hazardowych była jedyną podstawą uniewinnienia oskarżonego przez sąd I instancji. Tymczasem w tej sprawie tak nie było. Zasadny jest zarzut skargi w tym zakresie, w którym wskazuje, że sąd odwoławczy w ogóle nie odniósł się do drugiego z powodów uniewinnienia, tj. kwestii działania oskarżonego pod wpływem błędu.

Sąd I instancji wyraźnie rozgraniczył oba te powody swojego rozstrzygnięcia, opisując kwestię błędu w przedostatnim z akapitów.

Orzekł, że oskarżonego należało uniewinnić „z uwagi na oba wskazane powyżej powody”. Takie rozstrzygnięcie sądu rejonowego nakazywało wypowiedzenie się sadu odwoławczego co do obu powodów uniewinnienia.

- Sąd okręgowy zaniechał realizacji tego obowiązku, ograniczając swoje rozważania wyłącznie do jednej z tych kwestii. Dopiero przedstawienie rzetelnej argumentacji także na temat tego, dlaczego stanowisko sądu I instancji o działaniu w warunkach błędach było niezasadne, pozwoliłoby sądowi odwoławczemu na wydanie wyroku kasatoryjnego - stwierdził Sąd Najwyższy. Zaznaczył, że dlatego też zaskarżony wyrok sądu drugiej instancji należy uznać za przedwczesny. - Rozpoznając sprawę ponownie sąd okręgowy rzetelnie rozpozna apelacje od wyroku uniewinniającego, a po wydaniu stosownego rozstrzygnięcia, w razie potrzeby sporządzenia pisemnego uzasadnienia wyroku, odniesienie się do każdego elementu, który będzie miał na nie wpływ - podsumował SN.

W orzekaniu brali udział sędziowie: Waldemar Płóciennik, Piotr Mirek i Małgorzata Wąsek-Wiaderek.

Wyrok Izby Karnej SN z 29 stycznia 2025 r., sygnatura akt I KS 38/24

Czytaj także w LEX: Zarys wybranych aspektów problematyki definicji "gry na automacie o niskich wygranych" > >

 

Przedsprzedaż
Prawo finansów publicznych i prawo podatkowe [PRZEDSPRZEDAŻ]
-15%
Przedsprzedaż

Elżbieta Chojna-Duch, Hanna Elżbieta Litwińczuk, Elżbieta Kornberger-Sokołowska

Sprawdź  

Cena promocyjna: 84.16 zł

|

Cena regularna: 99 zł

|

Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 74.26 zł