Minister sprawiedliwości podjął wstępną decyzję o powołaniu zespołu roboczego do prac nad stworzeniem sądu rynku kapitałowego. - Opracuje on koncepcję, jak mogłyby wyglądać te sądy, jaka byłaby ich kognicja, jak byłyby umiejscowione - powiedziała Agnieszka Gołaszewska, zastępca dyrektora departamentu legislacyjnego prawa cywilnego w Ministerstwie Sprawiedliwości, podczas walnego zgromadzenia Izby Domów Maklerskich. Dyskutowano na nim o potrzebie powołania takiego sądu. Jako pierwsze z taką inicjatywą wystąpiło Ministerstwo Finansów w projekcie Strategii Rozwoju Rynku Kapitałowego.
Waldemar Markiewicz, prezes IDM, wskazuje, że obecnie ci, co rozstrzygają przypadki łamania prawa na rynku kapitałowym nie mają wiedzy na ten temat, a procesy ciągną się po kilkanaście lat. - Aby zaś rynek kapitałowy odegrał większą rolę w finansowaniu potrzeb kapitałowych innowacyjnych przedsiębiorstw, musi zdobyć zaufanie rynku. Potrzebne są dobre regulacje chroniące przed nadużyciami, skuteczna egzekucja prawa i nieuchronność kary - mówi Waldemar Markiewicz. IDM proponuje, by specjalistyczny sąd działał przy Sądzie Okręgowym w Warszawie.
Wizja Ministerstwa Finansów
Według Ministerstwa Finansów należy rozważyć nie tylko odrębnego sądu podobnego w swym charakterze do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, ale też dedykowanego urzędu prokuratorskiego. Miałyby być im powierzane sprawy cywilne, karne i administracyjne (w ramach odrębnych izb) dotyczące rynku finansowego. sędziowie powinni specjalizować się w różnych segmentach rynku finansowego, w tym rynku kapitałowego. Dedykowana prokuratura natomiast powinna ściśle współpracować z Komisją Nadzoru Finansowego i innymi urzędami państwowymi sprawującymi nadzór nad rynkiem
finansowym (np. z Rzecznikiem Finansowym, Urzędem Ochrony Konkurencji i Konsumentów). - Niezbędne jest również wprowadzenie dodatkowych elementów edukacyjnych oraz szkoleń dla wszystkich prokuratorów i sędziów. Program wyższych studiów prawniczych powinien zostać uzupełniony o zagadnienia związane z rynkiem finansowym, uwzględniające najnowszy stan prawny i faktyczny - czytamy w strategii. Ta propozycja mająca poprawić ochronę inwestorów podoba się m.in. Polskiemu Instytutowi Dyrektorów, CFA Society Poland, Izbie Gospodarczej Towarzystw Emerytalnych.
Ministerstwo Sprawiedliwości popiera specjalistyczne sądy
Wywołane do tablicy Ministerstwo Sprawiedliwości napisało zaś, że propozycja utworzenia sądów specjalistycznych w dziedzinie finansów wpisuje się w kierunek wprowadzanych aktualnie w sądownictwie powszechnym zmian zmierzających do specjalizacji sądów w tych obszarach, w których dochodzi do daleko idącej specyfikacji spraw i stale rosnącej ich ilości. Ostateczne stanowisko poprzedzone będzie jednak analizą dotyczącą konkretnych już propozycji i przedstawionych szczegółowych rozwiązań. MS podkreślił też, że stworzenie dedykowanego urzędu prokuratorskiego leży, co do zasady, jest poza jego zakresem właściwości.
Dużo pytań bez odpowiedzi
Izba Domów Maklerskich chce powołać zespół roboczy, by rozpocząć pod egidą Ministerstwa Sprawiedliwości prace nad powołaniem sądu rynku kapitałowego. IBM reprezentuje profesor Andrzej Szumański, kierownik Katedry Prawa Gospodarczego Prywatnego Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zdaniem prof. Szumańskiego sąd powinien działać z mocy prawa, a nie - jak to jest przy arbitrażu - kiedy wymagane jest, aby strony wcześniej złożyły zapis na ten sąd. Powinien rozpatrywać spory cywilno-prawne pomiędzy uczestnikami tego rynku. Dyskusji wymaga zaś kwestia, czy mają być to spory powstałe tylko na tle ustaw z zakresu rynku kapitałowego czy także spory powstałe na gruncie kodeksu spółek handlowych w sprawach odnoszących się do spółek publicznych, np. zaskarżanie uchwał zgromadzeń spółek kapitałowych, czy nawet kodeksu cywilnego. Do rozważenia jest też to, czy kognicja sądu rynku kapitałowego powinna obejmować sprawy o odszkodowanie związku ze szkodą wyrządzoną przez funkcjonariuszy organów nadzoru przedsiębiorcom lub członkom ich organów, w razie działania lub zaniechania tych funkcjonariuszy niezgodnego z prawem. Powstaje także pytanie, czy sąd rynku kapitałowego powinien także orzekać w sprawach karnych, które wychodzą poza zakres kognicji sądu cywilnego, jakim z reguły jest w innych krajach sąd rynku kapitałowego.
Czwarty specjalistyczny sąd
Sąd rynku kapitałowego byłby czwartym wyspecjalizowanym sądem w Polsce. Obecnie działa już Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, który działa przy Sądzie Okręgowym w Warszawie. Powołanie kolejnego specjalistycznego sądy przy warszawskim SO zajmującego się sporami w sprawach o zamówienia publiczne przewiduje projekt nowego Prawa zamówień publicznych, autorstwa Ministerstwa Przedsiębiorczości i Technologii. Z kolei Ministerstwo Sprawiedliwości prowadzi prace nad projektem nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego przewidującym ustanowienie specjalistycznych sądów, które zajmą się rozstrzyganiem sporów z zakresu własności intelektualnej. Zajmowałaby się nimi cztery wydziały w sądach okręgowych w Gdańsku, Katowicach, Poznaniu i Warszawie oraz dwa wydziały w sądach apelacyjnych: w Katowicach i Warszawie.
