Nowy przepis ustawy o samorządzie gminnym, wprowadzony zmianą ze stycznia 2018 roku, czyli ustawą w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych, wprowadza obowiązek sporządzania raportu o stanie gminy. Regulacje prawne są analogiczne w odniesieniu do gmin, powiatów i województw.
Raport jest przygotowywany i przedstawiany przez wójta, burmistrza, prezydenta miasta – radzie gminy lub miasta, przez zarząd powiatu - i zarząd województwa sejmikowi. Organ wykonawczy przedstawia go co roku do 31 maja. Zgodnie z prawem raport obejmuje podsumowanie działalności jednostki w roku poprzednim, w szczególności realizację polityk, programów i strategii, uchwał rady czy sejmiku i budżetu obywatelskiego.
Czytaj też: Raport o stanie samorządu wzmocni kontrolę nad wójtem>>
Jak zaznacza Mateusz Karciarz, prawnik w Kancelarii Radców Prawnych Zygmunt Jerzmanowski i Wspólnicy sp.k., rada lub sejmik może podjąć uchwałę w sprawie szczegółowych wymogów dotyczących raportu o stanie gminy, jej podjęcie ma jednak charakter fakultatywny.
Ustawy ustrojowe przewidują, co ma znaleźć się w opracowaniu, nie zawierają jednak wzoru raportu. Proponowany jego zakres opracowany po dyskusji w gronie ekspertów z udziałem byłych prezydentów miast przygotował Związek Miasta Polskich.
Wadliwe sformułowanie przepisu dotyczącego raportu
Według Związku Miast Polskich, przepisy dotyczące raportu o stanie gminy utożsamiają stan gminy z działalnością wójta, co jest błędem. Zdaniem korporacji miał on być podstawą rzetelnej dyskusji o stanie gminy.
ZMP uważa, że raport powinien być przejrzysty i maksymalnie czytelny, ponieważ jest prezentowany na sesji absolutoryjnej rady gminy, ale ma charakter publiczny. W debacie mają prawo brać bowiem udział również mieszkańcy, a z tego wniosek, że dokument adresowany jest nie tylko do radnych, ale także do mieszkańców.
Miasta proponują wzór raportu
Przygotowane przez ZMP założenia raportu wskazują m.in., że powinien znaleźć się tam spis treści ze wstępem, informacjami ogólnymi o jednostce oraz informacje finansowe, o stanie mienia komunalnego, realizacji polityk, programów i strategii, realizacji uchwał rady. Jedną z części powinny być dane o współpracy z innymi samorządami oraz informacje o innych działaniach włodarza.
Część analityczna powinna dotyczyć efektów działań prowadzonych w 2018 roku, dotyczących m.in. ładu przestrzennego, mienia komunalnego, finansów, oświaty, polityki społecznej, kultury, turystyki i sportu, rozwoju gospodarczego itp. Wśród załączników ZMP proponuje m.in. Sprawozdanie z realizacji budżetu, Wyciąg z Wieloletniej Prognozy Finansowej i Informację o stanie mienia komunalnego.
Dublowanie danych ze sprawozdań
Grażyna Fila z Biura Rady Gminy Chrząstowice powiedziała nam, że raporty o stanie gminy powstawały od wielu lat na koniec każdej kadencji, bo przewidywał to statut samorządu.
W Chrząstowicach nie zaczęto jeszcze prac nad tworzeniem raportu, który jako nowy obowiązek gminy przewiduje znowelizowana ustawa o samorządzie gminnym. – Technikę wypracowaliśmy podczas tworzenia raportów na koniec kadencji, ja przygotowuję szkic, poszczególni pracownicy dodają dane do raportu ze swoich działów merytorycznych - mówi Grażyna Fila.
Jak podkreśla, gmina tworząc raport, będzie opierała się na zapisach ustawy o samorządzie gminnym. Jej zdaniem będzie to jednak w pewien sposób dublowanie danych ze sprawozdań, które gmina już przygotowuje. Urzędniczka jest zdania, że najwięcej danych będzie pochodziło ze sprawozdania z wykonania budżetu gminy.
Obowiązek ustawowy
Według prof. Anny Rakowskiej-Treli z Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego, w razie nieprzedstawienia raportu przez organ wykonawczy dojdzie do naruszenia ustawy ze wszystkimi tego konsekwencjami wynikającymi z ustawy o samorządzie gminnym, tj. możliwe będzie podjęcie środków nadzorczych wobec organu jednostki samorządu terytorialnego naruszającego ustawę. - Wydaje się, że w praktyce taka sytuacja rzutować też będzie na kwestie udzielenia absolutorium, debata nad raportem ma bowiem bezpośrednio poprzedzać rozpatrywanie sprawozdania z wykonania budżetu - mówi.
Zobacz też w LEX:
Raport o stanie jst - istota, zakres i przygotowanie
Uchwała rady jst w sprawie szczegółowych wymogów dotyczących raportu o stanie jst
Zmiany w statutach jst w związku z nowelizacją ustrojowych ustaw samorządowych
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
