Pracownikiem samorządowym jest osoba zatrudniona w jednej z jednostek wymienionych w art. 2 ustawy o pracownikach samorządowych. Przepis ten wskazuje:
- urzędy marszałkowskie oraz wojewódzkie samorządowe jednostki organizacyjne;
- starostwa powiatowe oraz powiatowe jednostki organizacyjne;
- urzędy gmin, jednostki pomocnicze gmin, gminne jednostki budżetowe i samorządowe zakłady budżetowe;
- biura (ich odpowiedniki) związków jednostek samorządu terytorialnego oraz samorządowych zakładów budżetowych utworzonych przez te związki;
- biura (ich odpowiedniki) jednostek administracyjnych jednostek samorządu terytorialnego.
Osobom tym, tak jak innym pracownikom, przysługuje odprawa. Jest to jednorazowe świadczenie pieniężne, którego obowiązek wypłaty powstaje w związku z wystąpieniem określonego zdarzenia (np. rozwiązaniem stosunku pracy z przyczyn określonych w przepisach prawa). Ustawodawca wyróżnia odprawę emerytalną lub rentową, odprawę pośmiertną oraz odprawę z tytułu rozwiązania stosunku pracy w ramach grupowego zwolnienia.
Kwestie związane ze stosunkiem pracy pracowników samorządowych reguluje ustawa o pracownikach samorządowych. Jednak, że w sprawach nieuregulowanych w tej ustawie stosuje się odpowiednio przepisy ustawy Kodeks pracy.
Odprawa dla wójta bez reelekcji
Zgodnie z art. 40 ust. 1 ustawy o pracownikach samorządowych, wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta), staroście, wicestaroście, członkom zarządu powiatu oraz marszałkowi, wicemarszałkowi i członkom zarządu województwa, których stosunek pracy został rozwiązany w związku z upływem kadencji, przysługuje odprawa w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia. Jednakże w sytuacji, gdy taka osoba zostanie ponownie zatrudniona w najbliższej kadencji na podstawie stosunku pracy z wyboru w tym samym urzędzie, odprawa jej nie przysługuje. Zastosowania w tej sytuacji nie znajduje art. 75 kp. Przepis ten stanowi, że pracownikowi, który nie pozostawał w związku z wyborem na urlopie bezpłatnym, przysługuje odprawa w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia.
Odprawa pracownika samorządowego: emerytalna lub rentowa
Na podstawie Kodeksu pracy, pracownikowi spełniającemu warunki uprawniające do renty z tytułu niezdolności do pracy lub emerytury, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na rentę lub emeryturę, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia. Jest ona jednorazowa. Tym samym pracownik, który już raz otrzymał odprawę, nie może ponownie nabyć do niej prawa.
Pragmatyki służbowe mogą modyfikować uprawnienia związane z odprawą. Takim przykładem jest ustawa o pracownikach samorządowych. Akt ten w art. 38 ust. 3 stanowi, że w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy, pracownikowi samorządowemu przysługuje jednorazowa odprawa. Jej wysokość jest uzależniona od stażu pracy:
- po 10 latach pracy - dwumiesięczne wynagrodzenie;
- po 15 latach pracy - trzymiesięczne wynagrodzenie;
- po 20 latach pracy - sześciomiesięczne wynagrodzenie.
Cena promocyjna: 24.5 zł
|Cena regularna: 49 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 24.5 zł
Odprawa pośmiertna
Zgodnie z art. 93 par. 1 kp, w razie śmierci pracownika w czasie trwania stosunku pracy lub w czasie pobierania po jego rozwiązaniu zasiłku z tytułu niezdolności do pracy wskutek choroby, rodzinie przysługuje od pracodawcy odprawa pośmiertna. Wysokość tego świadczenia jest uzależniona od okresu zatrudnienia pracownika u danego pracodawcy i wynosi:
- jednomiesięczne wynagrodzenie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 10 lat;
- trzymiesięczne wynagrodzenie, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 10 lat;
- sześciomiesięczne wynagrodzenie, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 15 lat.
Kodeks określa, którym członkom rodziny przysługuje odprawa pośmiertna. Art. 93 par. 4 kp wskazuje, że jest małżonek oraz inni członkowie rodziny spełniający warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej w myśl przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Odprawę tę dzieli się w częściach równych pomiędzy wszystkich uprawnionych członków rodziny. W sytuacji natomiast, gdy po zmarłym pracowniku pozostał tylko jeden członek rodziny uprawniony do odprawy pośmiertnej, to przysługuje mu odprawa w wysokości połowy odpowiedniej wyżej wskazanej kwoty.
Art. 93 par. 7 kp zastrzega, że odprawa pośmiertna nie przysługuje członkom rodziny, jeżeli pracodawca ubezpieczył pracownika na życie, a odszkodowanie wypłacone przez instytucję ubezpieczeniową jest nie niższe niż odprawa pośmiertna przysługująca zgodnie z przepisami prawa pracy. Natomiast jeśli odszkodowanie jest niższe od odprawy pośmiertnej, to pracodawca jest obowiązany wypłacić rodzinie kwotę stanowiącą różnicę między tymi świadczeniami.
Czytaj także: Zwolnionemu pracownikowi nie zawsze należy się odprawa >>>
Odprawa z tytułu rozwiązania stosunku pracy w ramach grupowego zwolnienia
Art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, stanowi, że przepisy ustawy stosuje się w razie konieczności rozwiązania przez pracodawcę zatrudniającego co najmniej 20 pracowników stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników(np. likwidacja zakładu pracy, restrukturyzacja pracodawcy), w drodze wypowiedzenia dokonanego przez pracodawcę, a także na mocy porozumienia stron, , jeżeli w okresie nieprzekraczającym 30 dni zwolnienie obejmuje co najmniej:
- 10 pracowników, gdy pracodawca zatrudnia mniej niż 100 pracowników,
- 10% pracowników, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 100, jednakże mniej niż 300 pracowników,
- 30 pracowników, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 300 lub więcej pracowników.
Przepisy tej ustawy w zakresie m.in. odpraw stosuje się także w razie wystąpienia indywidualnych zwolnień z przyczyn niedotyczących pracownika, jeżeli stanowią one wyłączny powód uzasadniający wypowiedzenie stosunku pracy lub jego rozwiązanie na mocy porozumienia stron, co wskazuje art. 10 ustawy.
Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy, pracownikowi, w związku z rozwiązaniem stosunku pracy w ramach grupowego zwolnienia, przysługuje odprawa pieniężna. Wysokość tego świadczenia jest uzależniona od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy:
- jednomiesięczne wynagrodzenie, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 2 lata;
- dwumiesięczne wynagrodzenie, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy od 2 do 8 lat;
- trzymiesięczne wynagrodzenie, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy ponad 8 lat.
Wysokość odprawy pieniężnej nie może jednak przekraczać kwoty 15-krotnego minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie odrębnych przepisów, obowiązującego w dniu rozwiązania stosunku pracy.
Ustawa nie różnicuje pracodawców ze względu na formę prawną i to czy jest on publiczny albo prywatny. Przepisy nie mają jednak zastosowania do jednostek zatrudniających mniej niż 20 pracowników. Ponadto ustawy nie stosuje się do pracowników zatrudnionych na podstawie mianowania, na co wskazuje treść art. 11.
Jedna odprawa nie wyklucza drugiej
W praktyce niejednokrotnie powstaje problem, co w sytuacji, gdy dochodzi do zbiegu praw do odpraw. Z takim przypadkiem mamy do czynienia na przykład, gdy pracownikowi samorządowemu wręczono wypowiedzenie umowy o pracę na podstawie art. 30 par. 1 pkt 2 Kodeksu pracy i art. 10 ust. 1 ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników i spełnia on jednocześnie warunki przejścia na emeryturę. Czy wówczas przysługuje mu zarówno odprawa z tytułu rozwiązania stosunku pracy, jak i odprawa emerytalna albo tylko jedno z tych świadczeń, które jest np. dla niego korzystniejsze? W takiej sytuacji, pracownikowi przysługują oba te świadczenia, jeśli nie jest on zatrudniony na podstawie mianowania i pracodawca zatrudnia co najmniej 20 pracowników. Odprawa z tytułu rozwiązania stosunku pracy w ramach grupowego zwolnienia przysługuje bowiem niezależnie od odprawy emerytalnej. Obecnie nie obowiązuje zasada wypłacania jednej, korzystniejszej odprawy w razie ich zbiegu. Było tak natomiast na gruncie już nieobowiązującej ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
