PYTANIE OD CZYTELNICZKI
Czytelniczka zapytała, na jakie zadania (oczywiście poza przeciwdziałaniem alkoholizmowi) w związku z trwającą epidemią koronawirusa i przyjętą tarczą antykryzysową 4.0 można przeznaczyć środki pochodzące z funduszu korkowego – art. 182 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. z 2019 r. poz. 2277 z późn. zm.)?
Jak pisze dalej czytelniczka - "oczywiście znalazłam odpowiedź na pytanie dotyczące zakupu materiałów i środków dezynfekujących dla szkół, jednak nigdzie nie znalazłam szerszej interpretacji zapisów art 15qc ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. poz. 374) – dalej u.s.r.cov. Wiem że zapisy art. 15qb u.s.r.cov. i 15qc u.s.r.cov. nie konkretyzują rodzaju wydatków, na jakie mogą być przeznaczone środki, a nieprawidłowe wydatkowanie tych środków może stanowić naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Dlatego jako dysponent środków finansowych z tzw. korkowego w niewielkiej gminie chciałabym dowiedzieć się o możliwościach ich wydatkowania bez naruszenia dyscypliny finansów publicznych".
ODPOWIEDŹ EKSPERTA:
Co do zasady, ustawodawca pozostawił dysponentom tych środków samodzielność w przeznaczaniu środków z tytułu funduszu korkowego. Związek wydatku z przeciwdziałaniem COVID-19 może mieć charakter bezpośredni (jak podany w zapytaniu) jak i pośredni. W tym drugim wypadku jednostka powinna jednak uzasadnić powiązania danego wydatku z COVID-19, i udokumentować to pisemnie, aby w razie potrzeby umożliwić formalną weryfikację dokonywania ww. wydatków.
Uzasadnienie
Analiza podanego zapytania wymaga zasadniczo odniesienia się do regulacji ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. poz. 374) – dalej u.s.r.cov.
Otwarty katalog czynności
I tak, w art. 2 ust. 2 u.s.r.cov. postanowiono, że:
Ilekroć w ustawie jest mowa o ,,przeciwdziałaniu COVID-19" rozumie się przez to wszelkie czynności związane ze zwalczaniem zakażenia, zapobieganiem rozprzestrzenianiu się, profilaktyką oraz zwalczaniem skutków, w tym społeczno-gospodarczych, choroby, o której mowa w ust. 1.
Z kolei według art. 15qc u.s.r.cov.: Do dnia 31 grudnia 2020 r. wójt (burmistrz, prezydent miasta) może wykorzystać dochody z opłat za zezwolenia wydane na podstawie art. 18 lub art. 181 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz dochody z opłat określonych w art. 111 tej ustawy również na działania związane z przeciwdziałaniem COVID-19.
Zauważyć należy, że ustawodawca powiązał ustawowy wymóg - przeciwdziałania COVID-19, z otwartym katalogiem czynności, które mają służyć temu celowi. Mowa jest zarówno o zwalczaniu skutków, jak i zapobieganiu. Przy takiej konstrukcji prawnej kluczowe jest każdorazowe powiązanie poniesienia wydatku (np. ww. środków z art. 15qc u.s.r.cov.) z szeroko pojętym przeciwdziałaniem ww. chorobie.
Czytaj też: Fundusz korkowy do wykorzystania na pomoc przedsiębiorcom
Jakie to mogą być wydatki?
W praktyce trudno jednak określić zamknięty katalog takich sytuacji. Z pewnością do tych wydatków zalicza się wydatki ponoszone stricte na zakup m.in. materiałów i środków dezynfekujących dla szkół. Należy jednak dodać, że ów katalog będzie obejmował także inne typu wydatki, nawet nie powiązane stricte z zakupami środków chemicznych związanych z COVID-19. Równie dobrze środki mogą być wydatkowane np. na remont dodatkowych pomieszczeń szkoły, aby zapewnić większy dystans społeczny dla uczniów. Możliwe jest także wydatkowanie środków na zakup dodatkowego pojazdu np. dla pomocy społecznej, który służy transportowi podopiecznych.
Zasadniczo, z punktu widzenia ww. regulacji kluczowe jest powiązanie, choćby w sposób pośredni, danego wydatku z przeciwdziałaniem COVID-19. Należy jednak podkreślić, że każdy tego typu "pośredni" wydatek winien być uzasadniony, a jest to szczególnie istotne w kontekście następczej kontroli gospodarki finansowej przez regionalną izbę obrachunkową. W sytuacji więc, gdy służby finansowe np. gminy, uzasadnią konieczność zakupu pojazdu ze środków art. 15qc u.s.r.cov., to musi to być poparte pisemnym uzasadnieniem i powołaniem się na ww. możliwości prawne wydatkowania środków. Wówczas brak będzie podstaw do kwestionowania takiego wydatku z ww. środków.
Za trafnością ww. stanowiska pośrednio może także przemawiać to, że w przypadku środków tzw. funduszu inwestycji lokalnych – który jest zasilany środkami Funduszu Przeciwdziałania COVID-19 – na mocy art. 65 ustawy z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 568) – Ministerstwo Rozwoju prezentuje pogląd, że środki tego funduszu mogą być wydatkowane na różne cele samorządów, także cele inwestycyjne.
Jest to więc dodatkowy argument za dopuszczalnością szerokiego rozumienia możliwości wykorzystywania środków z art. 15qc u.s.r.cov.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
