Tak do wydawanych m.in. przez niektóre polskie samorządy zakazów lub ograniczeń w sprzedaży detalicznej „cywilnych” wyrobów pirotechnicznych, ich używania lub organizowania z ich wykorzystaniem widowisk czy pokazów odnoszą się autorzy opinii z Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners. Ich zdaniem obowiązujące w tej mierze przepisy, które mają mieć charakter wyjątkowy, wielokrotnie są przez samorządy stosowane zbyt często w stosunku do wydarzeń bez charakteru nadzwyczajnego czy nieprzewidywalnego. Tym samym można, według tej opinii, mówić o swego rodzaju nadużywaniu tych unormowań.
Przeciwnicy petard powołują się m.in na prawa zwierząt. Warto przypomnieć, że huk powoduje ogromny strach i panikę wśród zwierząt. Dotyczy to zarówno zwierząt żyjących na wolności, jak i domowych.
- Huk petard wywołuje u zwierząt olbrzymie przerażenie, a nawet ataki paniki, które mogą okazać się groźne dla ich zdrowia i życia. Zdarzało się, że spłoszone zwierzęta, np. kozice, w trakcie ucieczki ulegały śmiertelnym wypadkom – wyjaśnił dyrektor TPN Szymon Ziobrowski.
Ustawowy zakaz fajerwerków
Temat, nie tylko ze względu na zbliżające się sylwester i karnawał, rozgrzewa emocje miłośników rozrywki na wolnym powietrzu. Z propozycją wprowadzenia całkowitego zakazu używania fajerwerków wystąpiła ostatnio grupa polskich parlamentarzystów. Ich zdaniem, miałoby to m.in. zapobiec takim skutkom jak nadmierny – według nich - hałas czy krzywda zwierząt. Przedstawione przez posłów zmiany miałyby znaleźć się w znowelizowanej wersji ustawy o ochronie zwierząt oraz ustawy o materiałach wybuchowych. Obecnie obowiązujące przepisy (m.in. w ustawie z dnia 21 czerwca 2002 r. o materiałach wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego.) w tym obszarze regulują m.in., jak, kiedy i gdzie używać można legalnych i „cywilnych” wyrobów pirotechnicznych. Przyznają też samorządom prawo do decydowania w tych sprawach. Choć obecne prawo szeroko precyzuje te zasady, to i tak, jak uważają prawnicy z poznańskiej kancelarii Krystian Ziemski & Partners, niektóre unormowania budzić mogą zastrzeżenia. Podobnie jest z praktycznym stosowaniem tych przepisów przez upoważnione do tego organy władzy publicznej i samorządowej.
- Korzystanie z tych wyrobów jako sposób celebrowania szczególnych wydarzeń jest powszechnie znane, wpisuje się w tradycję społeczną i nie spotkało się z interwencją ustawodawcy, która ograniczałaby tego rodzaju zachowania – zauważają autorzy opinii prawnej na ten temat.
WZORY dokumentów w LEX:
- Wniosek o wydanie pozwolenia na nabywanie, przechowywanie, używanie materiałów wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego lub wytwarzanie materiałów wybuchowych metodą in situ >
- Wniosek o nadanie kodu oznaczenia obiektu produkcyjnego, w którym wytwarzane są materiały wybuchowe przeznaczone do użytku cywilnego >
- Wniosek o wydanie zgody na przemieszczanie materiałów wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego >
Samorządy mogą wprowadzać ograniczenia
Szczegółowe przepisy normują dziś sytuacje, kiedy używanie fajerwerków czy tzw. „sztucznych ogni” podlegają zakazom lub ograniczeniom. Stosowne decyzje w tej mierze wydawać mogą np. samorządy.
- Określone przez ustawodawcę charakterystyczne przesłanki stanowienia przepisów porządkowych pozwalają uznać, że mają one charakter wyjątkowy – zaznaczają prawnicy z Kancelarii Krystian Ziemski & Partners. Zwracają oni przy tym uwagę, że wydanie przez gminę uchwały porządkowej w tej materii musi być uwarunkowane wystąpieniem nadzwyczajnych, trudnych do przewidzenia sytuacji w funkcjonowaniu lokalnej społeczności. - Ich pojawienie się wymaga od organów gminy szybkiej reakcji w postaci uchwalenia przepisu porządkowego, który ma zapobiec naruszaniu określonych ustawowo dóbr mieszkańców gminnej wspólnoty samorządowej – przypominają autorzy opinii prawnej.
Czytaj także: Fajerwerki zgodnie z prawem>>
Według nich władze, zwłaszcza samorządowe, bo to w ich gestii leży decydowanie o możliwości lub jej braku używania fajerwerków na danym obszarze, sięgają dziś po stosowanie wyjątkowych przepisów niemal tak często, jakby unormowania te miały charakter zwykły. Możemy mieć przez to do czynienia ze swego rodzaju nadużyciem, gdyż głównymi przesłankami do stosowania tych przepisów powinny być m.in. nadzwyczajność czy nieprzewidywalność wykorzystywania legalnie dostępnych wyrobów pirotechnicznych.
Czytaj w LEX: Prace niebezpieczne pod względem pożarowym >>>
Nie ma nagłego, nieprzewidzianego zagrożenia
- Trudno racjonalnie dowodzić, by używanie wyrobów pirotechnicznych przeznaczonych do użytku cywilnego stwarzało nagłe, nieprzewidziane przez ustawodawcę zagrożenia. Używanie wyrobów pirotechnicznych nie jest zjawiskiem nowym w rzeczywistości społecznej – stwierdzają prawnicy, którzy stworzyli opinię. Dodają przy tym, że w obowiązującym stanie prawnym nie istnieje tzw. obiektywna luka prawna pozwalająca na unormowanie w drodze przepisów porządkowych ograniczeń i zakazów związanych ze sprzedażą detaliczną wyrobów pirotechnicznych, używaniem tych wyrobów oraz organizowaniem widowisk (pokazów) z ich wykorzystaniem, przeciwnie reglamentacja tych sfer wyznaczona jest szczegółowo licznymi przepisami prawnymi o zasięgu ogólnokrajowym, a nadto przepisami unijnymi. - Obowiązujące przepisy ogólnokrajowe dotyczące sprzedaży detalicznej wyrobów pirotechnicznych, używania tych wyrobów oraz organizowania widowisk (pokazów) z ich wykorzystaniem zostały uchwalone w celu zapewnienia wymaganego poziomu bezpieczeństwa tych wyrobów dla życia i zdrowia ludzkiego, mienia oraz środowiska naturalnego, stąd też nie sposób przyjąć, że potrzeba ochrony tych dóbr przed naruszeniem lub zagrożeniem legitymuje organy gminne do wprowadzania przepisów porządkowych w omawianej materii – w ten sposób przedstawiciele kancelarii Krystian Ziemski & Partners odnoszą się do zbyt licznych – jak twierdzą – przypadków sięgania przez władze samorządowe po zakazy lub ograniczenia w używaniu dostępnych powszechnie środków pirotechnicznych.
- Przyznać trzeba, że od kilku lat trwa nasilona dyskusja o bezpieczeństwie i skutkach używania fajerwerków, petard oraz innych materiałów pirotechnicznych (zwłaszcza hukowych), jednakże ma ona charakter ogólnopolski – odnotowują prawnicy z Krystian Ziemski & Partners. Z drugiej jednak strony wskazują, że skoro ustawodawca nie dostrzegł jak dotąd potrzeby silniejszej reglamentacji omawianej materii, to tym bardziej do takiej ingerencji nie jest upoważniony organ gminy, zwłaszcza wobec szczegółowego uregulowania omawianej materii licznymi przepisami prawa powszechnie obowiązującego.
Tym bardziej, że według nich te działania władz samorządowych budzić mogą znacznie poważniejsze zastrzeżenia. - W konsekwencji, negatywnie ocenić należy obserwowane w praktyce samorządowej tendencje do reglamentowania obrotu i wykorzystywania wyrobów pirotechnicznych – uważają. Zwracają przy tym nawet uwagę na brak podstaw do takiego postępowania. - Działania takie nie znajdują umocowania ustawowego, godzą w konstytucyjnie chronioną swobodę działalności gospodarczej, podważając poczucie pewności i bezpieczeństwa prawnego przedsiębiorców działających na rynku obrotu tymi wyrobami – konkludują autorzy opinii prawnej dotyczącej prawnych aspektów korzystania z „cywilnych” wyrobów pirotechnicznych.
Ocena prawna dopuszczalności zakazów
Przypominają, że przedmiotem wykonanej przez nich ekspertyzy jest m.in. ocena prawna dopuszczalności wprowadzania w drodze przepisów porządkowych przez organy samorządu gminnego zakazów lub ograniczeń w zakresie:
- sprzedaży detalicznej i używania wyrobów pirotechnicznych przeznaczonych do użytku cywilnego,
- organizowania widowisk (pokazów) z ich wykorzystaniem z punktu widzenia przesłanek wydawania tego rodzaju aktów prawa miejscowego, zasad ograniczenia swobody działalności gospodarczej oraz innych zasad konstytucyjnych dotyczących ograniczania praw i wolności konstytucyjnych.
Znacznie dalej idących regulacji dotyczących tych zagadnień domaga się obecnie grupa posłów. Złożyła ona już w sejmowej komisji stosowny wniosek w tej sprawie. W jego myśl wszelkie „odpalanie” fajerwerków w miastach miałby objąć zakaz, a na terenach pozamiejskich miałoby to być mocno utrudnione. Wątpliwości prawne mogłyby się w związku z tym jeszcze pogłębić.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.