To już trzecia edycja badania „Diagnoza przemocy wobec dzieci w Polsce 2023” przeprowadzona na ogólnopolskiej reprezentatywnej próbie 2026 nastolatków w wieku 11-17 lat. - Dzięki temu, że przygotowujemy nasz raport cyklicznie, możemy obserwować, jak zmienia się sytuacja dzieci i jakie nowe zagrożenia pojawiają się na horyzoncie. Pomaga nam to wyznaczać własne kierunki działania oraz formułować rekomendacje dla rządzących i instytucji publicznych – mówi dr Szymon Wójcik, koordynator działu badawczego fundacji.

Coraz więcej Polaków przeciwnych biciu dzieci, ale 43 proc. nadal klapsa dopuszcza >>

Ustawa Kamilka, zwiększająca ochronę dzieci pokrzywdzonych przemocą z podpisem prezydenta​ >>

Więcej przemocy rówieśniczej

Dwoje na troje dzieci w Polsce doświadczyło przemocy rówieśniczej. Jest to najczęściej wskazywana przez respondentów badania kategoria przemocy, a jej skala zwiększa się na przestrzeni ostatnich lat. Odsetek osób, które doświadczyły ze strony rówieśników przemocy fizycznej, wzrósł z 41 proc. w 2013 r. do 48 proc. w 2023 r. Długotrwałego znęcania się w 2013 r. doświadczyło 11 proc. badanych dzieci, w 2023 – już 18 proc. Przemoc psychiczna w ciągu ostatniej dekady także wyraźnie wzrosła - z 28 proc. do 43 proc.

Czytaj też w LEX: Prawnokarna ocena bezprawności zachowań znieważających w Internecie >

Sprawcami przemocy rówieśniczej w zdecydowanej większości są koledzy, koleżanki i inne dzieci spoza rodziny. To oni najczęściej są odpowiedzialni za psychiczną i fizyczną przemoc rówieśniczą (odpowiednio 87 proc. i 54 proc.) oraz znęcanie się (76 proc.).

Zobacz nagranie szkolenia w LEX: Przeciwdziałanie przemocy domowej – rewolucyjne zmiany 2023 >

 

Statystycznie mniej przemocy fizycznej ze strony dorosłych

Jedno na troje dzieci doświadczyło natomiast przemocy fizycznej lub (i) psychicznej ze strony bliskich dorosłych. I tu nastąpił spadek. W 2018 r. o doświadczeniu przemocy fizycznej od bliskiej osoby dorosłej mówiło 33 proc. dzieci i nastolatków, w 2023 r. – 24 proc.

- To bardzo pozytywny trend i dowód na to, że kampanie społeczne i działania edukacyjne podejmowane przez wiele organizacji pozarządowych i podmiotów publicznych przynoszą efekty – udaje nam się zmieniać życie dzieci na lepsze. Jednak mimo tego spadku w dalszym ciągu prawie jedna czwarta nastolatków doświadcza przemocy fizycznej, a ponad jedna piąta (22 proc.) przemocy psychicznej – mówi Renata Szredzińska, członkini zarządu Fundacji.

Czytaj też w LEX: Nowe przepisy wykonawcze w zakresie przeciwdziałania przemocy domowej >

Przemocy ze strony bliskich dorosłych dzieci i nastolatki najczęściej doświadczają od rodziców. Ojcowie nieco częściej dopuszczają się przemocy fizycznej (35 proc.), w przypadku matek to 31 proc. Z kolei matki częściej stosują przemoc psychiczną - 43 proc., w przypadku ojców to 39 proc.

 

Dziewczynki częściej doświadczają przemocy domowej

Dziewczyny częściej niż chłopcy deklarują, że doświadczyły przemocy ze strony bliskich dorosłych - 36 proc., w przypadku chłopców - 29 proc., one też częściej były świadkami przemocy w domu - 18 proc. do 11 proc. i były zaniedbywane fizycznie - 9 proc. w przypadku chłopców - 7 proc.

Zobacz procedurę: Postępowanie z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie >

Częściej były też wykorzystywane seksualnie, zarówno bez kontaktu fizycznego - 34 proc., chłopcy - 17 proc., jak i z kontaktem fizycznym - 13 proc., w przypadku chłopców to 3 proc.

Czytaj w LEX: Przeciwdziałanie przemocy domowej >

 

Więcej słownej przemocy seksualnej i ekshibicjonizmu

Więcej niż co czwarte badane dziecko (26 proc.) została w swoim życiu wykorzystana seksualnie bez kontaktu fizycznego. Oznacza to, że zetknęło się z ekshibicjonizmem, słowną przemocą seksualną, było uwodzone w internecie lub doświadczyło niechcianego sekstingu (udostępnienie innym zdjęć lub filmu przedstawiającego kogoś nago lub prawie nago bez jego zgody).

Nastolatki coraz częściej doświadczają również słownej przemocy seksualnej (wzrost z 8 proc. w 2013 r. do 11 proc. w 2023 r.). Coraz częściej także stykają się z ekshibicjonizmem (wzrost z 9 proc. w 2018 r. do 14 proc. w 2023 r.).

Czytaj też w LEX: 

Prawna odpowiedź szkoły na przemoc >

Prze – moc … wybrane konteksty zjawiska z perspektywy uczniów i pedagoga szkolnego >

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.