Celem nowelizacji Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego jest zwłaszcza stworzenie warunków skutecznej ochrony małoletnich. Ujęte w ustawie zmiany zakładają wprowadzenie jasnych i spójnych standardów postępowania na wypadek krzywdzenia dzieci. Nowe przepisy są uzupełnieniem procedur ochrony dzieci przed przemocą, a także pierwszym kompleksowym systemem mającym na celu zabezpieczenie praw najmłodszych. Akt prawny, który został przedłożony przez przedstawicieli Suwerennej Polski jest odpowiedzią na apele m.in. organizacji społecznych niosących pomoc pokrzywdzonym dzieciom. Część przepisów zacznie obowiązywać już 28 sierpnia.
Czytaj: Ustawa Kamilka, zwiększająca ochronę dzieci pokrzywdzonych przemocą z podpisem prezydenta >>
Systemowe rozwiązania dla wzmocnienia ochrony
Sama nowela wprowadza standardy ochrony praw małoletnich, obowiązkowe szkolenia dla sędziów sądów rodzinnych czy ustawowy obowiązek raportowania przypadków wiążących się z krzywdzeniem dzieci ze skutkiem śmiertelnym lub zakończonych ciężkimi uszkodzeniami ciała.
Zgodnie z nowymi przepisami Rada Ministrów ma przyjąć Krajowy Plan Przeciwdziałania Przemocy na Szkodę Małoletnich oraz Krajowy Planu Przeciwdziałania Przestępstwom Przeciwko Wolności Seksualnej i Obyczajności na Szkodę Małoletnich. Ich celem jest tworzenie skutecznej ochrony małoletnich przed krzywdzeniem. Pierwsze plany mają zostać przyjęte do 31 grudnia 2026 r.
Krajowe plany określą m.in.: działania w zakresie profilaktyki przemocy oraz przeciwdziałania przestępstwom przeciwko wolności seksualnej i obyczajności na szkodę małoletnich czy też działania w zakresie resocjalizacji i oddziaływania na sprawców, sposób zaangażowania małoletnich w opracowanie i wdrażanie krajowych planów, organizację systemu wsparcia materialnego, psychologicznego, medycznego i prawnego dla pokrzywdzonych małoletnich.
Czytaj w LEX: Przesłuchanie małoletniego pokrzywdzonego przestępstwem >
Powyższe plany mają być opracowywane przez Zespół do Spraw Ochrony Małoletnich. Do jego zadań ma należeć również: analiza rozwiązań prawnych mających na celu ochronę małoletnich przed krzywdzeniem oraz inicjowanie zmian przepisów w tym zakresie, jak i sporządzanie sprawozdań z realizacji krajowych planów, a także przygotowywanie wytycznych do opracowania standardów (oraz ich aktualizacja co 2 lata).
Zobacz linię orzeczniczą w LEX: Reprezentowanie małoletniego przez rodzica w sprawie, w której oskarżonym albo podejrzanym jest drugi rodzic >
Zespół z ekspertami z różnych dziedzin
Zespół do Spraw Ochrony Małoletnich ma działać jako organ opiniodawczo - doradczy. Jego członkowie mają być powoływani na czteroletnią kadencję.
Co wynika z ustawy? Członków zespołu ma powoływać minister sprawiedliwości. W skład zespołu ma wejść: Koordynator Realizacji Działań na rzecz Ochrony Małoletnich przed Krzywdzeniem w randze sekretarza lub podsekretarza stanu w urzędzie obsługującym ministra, sprawiedliwości, pełniący funkcję przewodniczącego zespołu oraz siedmiu przedstawicieli organów administracji rządowej albo jednostek im podległych, przedstawiciel Rzecznika Praw Dziecka oraz Krajowego Koordynatora Realizacji Rządowego Programu Przeciwdziałania Przemocy Domowej, Krajowej Rady Kuratorów, a także straży granicznej i Żandarmerii Wojskowej, policji (w tym co najmniej jeden przedstawiciel Centralnego Biura Zwalczania Cyberprzestępczości) oraz jednostek samorządu terytorialnego, organizacji pozarządowych, związków i porozumień organizacji pozarządowych, kościołów i innych związków wyznaniowych, czy środowiska naukowego. Przedstawiciele mają być wybierani spośród osób zgłoszonych przez poszczególne podmioty.
Sprawdź w LEX: Kto może założyć Niebieską Kartę? >
Wraz z wejściem w życie ustawy będą musiały wejść w życie także rozporządzenia, które mają określać tryb powoływania członków zespołu oraz jego organizację, tryb działania i zasady uczestnictwa w pracach, uwzględniając konieczność zapewnienia, aby w jego skład weszli przedstawiciele urzędów, instytucji i innych podmiotów, posiadających niezbędne kompetencje do realizacji zadań na odpowiednim poziomie.
Nowelizacja ustawy zakłada także możliwość odwołania członka zespołu przez ministra sprawiedliwości na wniosek danego członka lub podmiotu, którego przedstawicielem jest członek. Natomiast wygaśnięcie mandatu następuje m.in. w przypadku złożenia pisemnej rezygnacji złożonej przez członka lub prawomocnego skazania go za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe.
Czytaj w LEX: Prawo dziecka do wyrażania własnych poglądów >
Priorytetowe regulacje
Jak zaznaczał w wywiadzie dla Prawo.pl dr Marcin Romanowski, wiceminister sprawiedliwości, przepisy dotyczące zespołu do spraw analiz zdarzeń, na skutek których małoletni poniósł śmierć lub doznał ciężkiego uszczerbku na zdrowiu oraz zespołu do spraw ochrony małoletnich są traktowane jako najbardziej pilne. Wiążą się też nie tylko z koniecznością przygotowania towarzyszących im rozporządzeń, ale również kwestii logistycznych. Dr Romanowski wyjaśnił też, że polscy eksperci będą mogli oprzeć się na doświadczeniach ekspertów z innych krajów.
- Otrzymamy wsparcie w zakresie opracowania metodyki pracy przy analizie, czyli Serious Case Reviews, przy wykorzystaniu doświadczeń brytyjskich. Dzięki praktycznie nieograniczonemu dostępowi do wszystkich zasobów wiedzy i doświadczeń przedstawiciele UNICEF-u wesprą nas również w zorganizowaniu warsztatów ekspertów z Wielkiej Brytanii z powołanymi członkami zespołu do spraw analizy zdarzeń. Oczywiście mamy już swoje doświadczenia z IWS, ale na pewno każde doświadczenie z innego państwa, dobre praktyki są pomocne, ciekawe, choćby jako bank pomysłów. Będziemy mieli też wsparcie UNICEF-u przy tworzenie standardów ochrony małoletnich w instytucjach państwowych - mówił w wywiadzie minister Romanowski.
Czytaj w LEX: Hiszpański model prawnej ochrony przed przemocą domową >>
Chcesz zapisać ten artykuł i wrócić do niego w przyszłości? Skorzystaj z nowych możliwości na Moje Prawo.pl
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
