Także sami kuratorzy przyznają, że są swoistymi oczami sądu. Znają dane środowisko, mają stały kontakt z podopiecznymi. - Powinniśmy więc mięć możliwość podejmowania bardziej autonomicznych decyzji - dodają.

Kompetencje kuratorów zbyt wąskie? 

W ocenie kierownika Katedry Prawa Karnego Wykonawczego Uniwersytetu Wrocławskiego prof. Tomasza Kalisza, kurator sądowy jest dobrym przykładem wyspecjalizowanego organu postępowania wykonawczego, który ma wystarczające kompetencje merytoryczne, by móc podejmować szereg decyzji. Jak doprecyzowuje, chodzi m.in. o kwestie związane z karami ograniczenia wolności, dozorem elektronicznym, obowiązkowymi okresami próby, warunkowym umorzeniem, zawieszeniem wykonywaniu kary, czy warunkowym przedterminowym zwolnieniem. 

- Kompetencje kuratora powinny być zdecydowanie szersze, nawet do władczego kształtowania pewnych elementów jeśli chodzi o ograniczenia kary wolności. Obecnie nadal zachowana jest ta konstrukcja, że to sąd podejmuje określone decyzje. Moim zdaniem, powinno to zostać zmieniono tak by kurator miał w tym zakresie autonomię. To oczywiście wymaga uruchomienia pewnego mechanizmu kontrolnego. Ale to jest już zupełnie inna sytuacja, kiedy sąd kontroluje jako organ drugiej instancji rozstrzygnięcia kuratora, niż wtedy gdy sąd najpierw wydaje określone postanowienie - na wniosek kuratora, a następnie rozpatruje zażalenie np. skazanego - wyjaśnia profesor w rozmowie z Prawo.pl. 

Czytaj: Wkrótce zmiany w ustawie o kuratorach?>>

Jego zdaniem, takie rozwiązanie odciążyłoby sądy.

- Nie wiele osób zdaje sobie sprawę, że średnio, rocznie w sądach jest rozptrywanych milion spraw karno wykonawczych, a to jest tylko wierzchołek góry lodowej. Te sprawy dodatkowo obciążają sądy, które przecież są już mocno obciążone. Dodatkowo - postępowania wykonawcze są często bolączką sędziów. Wymagają bowiem nie tylko wiedzy z zakresu prawa karnego, cywilnego, konstytucyjnego, prawa pracy, ale też wiedzy z obszaru psychologii, socjologii, czy np. kryminologii. Sędzia nie ma w tym zakresie wsparcia - przekazanie części kompetencji kuratorom poprawiłoby jakość postępowania - dodaje. 

 


Sędzia: jest potrzeba większej swobody kuratorów

Także prezes Sądu Okręgowego we Wrocławiu sędzia Maciej Skórniak przyznaje, że "istnieje potrzeba większej swobody kuratorów" w podejmowaniu decyzji. - Bardzo często stanowisko, opinia, wniosek kuratora jest wprost podstawą decyzji sędziego. Bardzo drażliwe są też sprawy opiekuńcze, tu również potrzebne są często konkretne rozwiązania. W pewnym więc zakresie, można powiedzieć, że byłaby potrzeba większej swobody kuratora. Być może wystarczyłoby, by o swojej decyzji zawiadamiał sąd - mówi sędzia. 

Zwraca jednak uwagę, że obecnie obowiązujące przepisy a także podejście pryncypialne do kompetencji sędziego - takiej furtki nie daje.  Jak dodaje prezes, nadal są też problemy kadrowe jeśli chodzi o zespoły kuratorskie. - Potrzebny jest system rotacji etatów kuratorskich. O takie działania postulowaliśmy i - z tego co wiemy - trwają prace nad rozwiązaniem tego problemu - dodaje.

Czytaj: Dozór elektroniczny będzie częściej stosowany>>

Widzimy więcej, kompetencje powinny być większe

Jak mówi Beata Czajkowska, prezes zarządu Stowarzyszenia Kuratorów Sądowych FRONTIS, kurator jest swoistymi oczami sądu, pracuje bezpośrednio w danym środowisku. Jest w stanie czasem uzyskać więcej niż sąd podczas rozprawy na sali sądowej. 

- Poniważ widzimy o wiele więcej, powinniśmy mieć możliwość reagowania w odpowiedni sposób. Podejmowania decyzji bardziej autonomicznie, niekoniecznie zwracając się każdorazowo o zgodę do sądu. Dlaczego? Bo to wydłuża procedurę, a są sytuacje, które wymagają natychmiastowej interwencji - mówi.