Dla nieobecnej strony ustanowiony był kurator w osobie adwokata. Orzeczenie w tym przedmiocie wydał sąd rejonowy na wniosek organu podatkowego. Z postanowienia sądu wynikało, że kurator ma reprezentować interesy strony w postępowaniu administracyjnym z zakresem uprawnień umożliwiających działanie we wszystkich sprawach podatkowo-administracyjnych, w tym do działania przed sądami administracyjnymi. Podstawą ustanowienia kuratora były przepisy art. 34 k.p.a. w zw. z art. 601 k.p.c.

Reprezentacja nieobecnego przez kuratora

W skardze na decyzję organu podatkowego kurator nieobecnego złożył m.in. wniosek o zasądzenia kosztów postępowania, w tym zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego (adwokackiego). Autor skargi wskazał, że koszty te nie zostały opłacone ani w całości ani w części. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach odmówił zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Sąd wyjaśnił, że w razie uwzględnienia skargi przez sąd pierwszej instancji przysługuje skarżącemu od organu, który wydał zaskarżony akt lub podjął zaskarżoną czynność albo dopuścił się bezczynności lub przewlekłego prowadzenia spraw, zwrot kosztów postępowania niezbędnych do celowego dochodzenia praw. Powyższe wynika z art. 200 p.p.s.a. Jednocześnie na podstawie art. 250 p.p.s.a. adwokat, radca prawny, doradca podatkowy lub rzecznik patentowy uzyskuje wynagrodzenie za zastępstwo wykonane na zasadzie prawa pomocy oraz zwrot niezbędnych i udokumentowanych wydatków.

Zobacz również: NSA: Odsetki od niezapłaconej zaliczki nie zawsze konieczne >>

Zakres działania kuratora dla nieobecnego

Sąd podkreślił, że skarga kuratora została oddalona przez WSA. Jednocześnie adwokat nie reprezentował strony w ramach prawa pomocy. Nie było więc podstaw do uwzględnienia wniosku, w oparciu o żaden z przytoczonych wyżej przepisów. Ponadto w przepisach Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi nie ma regulacji, która dawałyby podstawę do przyznania kuratorowi żądanych kosztów, skoro orzeczenie o jego ustanowieniu wydał sąd rodzinny. W orzecznictwie podkreśla się, że koszty wynagrodzenia kuratora dla nieobecnej strony nie mieszczą się w kosztach postępowania sądowo-administracyjnego, skoro to nie sąd administracyjny domagał się ustanowienia kuratora dla nieobecnego. Na powyższe zwrócił uwagę Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 20 listopada 2018 r. w sprawie I GSK 2568/18 (LEX nr 2632433).

Sąd administracyjny podkreślił, że na mocy postanowienia sądu rejonowego adwokat został ustanowiony przedstawicielem nieobecnej strony. Ma on prawo żądać przyznania mu wynagrodzenia za podejmowane czynności. Wynagrodzenie to może być przyznane przez organ administracji, który domagał się wyznaczenia przedstawiciela dla strony. Na powyższe zwrócił uwagę Sąd Najwyższy w uchwale z 9 lutego 1989 r. w sprawie III CZP 117/88 (LEX nr 3514).

 

WSA zwrócił też uwagę, że w sprawie kluczowy był przepis art. 179 §1 k.r.o. W oparciu o ten przepis organ państwowy, który ustanowił kuratora, przyzna mu na jego żądanie stosowne wynagrodzenie za sprawowanie kurateli. Wynagrodzenie pokrywa się z dochodów lub z majątku osoby, dla której kurator jest ustanowiony, a jeżeli osoba ta nie ma odpowiednich dochodów lub majątku, wynagrodzenie pokrywa ten, kto żądał ustanowienia kuratora. Powyższe oznacza, że należało odmówić przyznania kosztów kuratorowi strony – zaznaczył WSA.

 


Kontrola rozstrzygnięcia o wynagrodzeniu dla kuratora

WSA zwrócił też uwagę, że wynagrodzenie dla kuratora strony stanowi koszt postępowania administracyjnego. Po wydaniu przez organ rozstrzygnięcia w przedmiocie wniosku o przyznaniu wynagrodzenia, kurator będzie mógł domagać się kontroli orzeczenia przez sąd administracyjny, zgodnie z art. 3 §2 pkt 4 p.p.s.a. 

Postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach z dnia 16 stycznia 2020 r., II SA/Ke 854/19, LEX nr 2773184