Od kilku lat mamy do czynienia z wytężonym działaniem ustawodawcy, który podejmuje kolejne kroki celem ograniczania wszelkich praktyk służących wyłudzeniom podatkowym.
Skąd sukces w uszczelnianiu systemu?
Czym tłumaczyć osiągnięcia ostatnich lat w zakresie ściągalności podatków (zwłaszcza na gruncie podatku od towarów i usług)? Co leży u źródła ostatnich sukcesów w zmniejszaniu luki VAT? Naukowcy i praktycy przytaczają różne powody. Nie bez znaczenia jest dobra koniunktura ekonomiczna, dostrzegalna w tej części Europy. Mówi się o skutkach programu 500+.
Odpowiadając na podobne pytania, podkreślić należy rolę licznych zmian w przepisach polskiego prawa podatkowego. Zaznaczyć można, że bezpośrednio ukierunkowane one były właśnie na przeciwdziałanie wszelkim formom oszustw podatkowych. Proces uszczelniania systemu podatkowego w Polsce wciąż jest w toku. Niektóre prawne nowości są właśnie wprowadzane, inne czeka wkrótce podobny los. Na pewno w ostatnich latach tempo tych przemian jest szybsze niż dotychczas. Istotną rolę odgrywały tutaj raporty o wysokości luki VAT, wydawane na przestrzeni ostatnich lat. Świadomość skali problemu i wysokości kwot, o które chodzi, motywowały działania kolejnych europejskich rządów.
Można bowiem zauważyć, że Polska wpisuje się tutaj w pewien nurt, zauważalny w całej Unii Europejskiej, zwłaszcza w tej części regionu. Choć zgodnie ze statystykami, istnieją kraje, które wyprzedzają nas pod kątem skuteczności podobnych działań (np. Bułgaria, Łotwa), to i tak należymy do liderów takich klasyfikacji. W wielu publikacjach nasz kraj stawiany jest za wzór, zaś przepisy u nas obowiązujące przedstawia się niejednokrotnie jako modelowe. Można tutaj zauważyć, że niektóre ze zmian w naszym ustawodawstwie były zbliżone do tych, które wprowadzono w innych krajach, w których podobnych rezultatów nie odnotowano. Takie zestawienie rodzi naturalnie pytanie o przyczyny tak różnych tendencji. Istotnym zagadnieniem jest też kwestia technologicznego rozwoju, który umożliwia natychmiastową komunikację. To dzięki temu można było wprowadzić szczególne obowiązki w zakresie ewidencji dokonywanych transakcji, takie, które jeszcze kilkanaście lat temu byłyby niemożliwe.
Zobacz również: Rozliczenie kosztów w zamian za donos do urzędu >>
Uszczelnienie głównie w zakresie VAT
Polski ustawodawca jednoznacznie skupił się na uszczelnianiu systemu podatkowego w zakresie VAT. Często wspomina się przy tym, że podatek dochodowy od osób prawnych – drugie największe źródło nadużyć podatników – został w toku przemian pominięty. Nie oznacza to, że nie były podejmowane zmiany, na gruncie CIT. Jednak nasuwa się kolejne pytanie, czy są one wystarczające w dobie globalizacji i optymalizacji podatkowej wykorzystywanej przez holdingi międzynarodowe. Czy nowe regulacje, dotyczące m.in. cen transferowych, czy zmiany w konstrukcji klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania, niwelują problem międzynarodowego unikania opodatkowania? Analizując poziom uszczelnienia luki CIT należy skonstatować, że wciąż stoimy na początku „drogi” zmian systemowych. Niewątpliwie jest to zdecydowanie trudniejszy aspekt uszczelniania systemu podatkowego, bowiem wymaga zdecydowanie innych działań, angażujących potencjał intelektualny z zakresu wysoko zaawansowanych technologii podatkowych.
Dyskusja praktyków i przedstawicieli nauki
Te i podobne dylematy będą stanowiły przedmiot dyskusji praktyków i środowiska naukowego w ramach nadchodzącej konferencji SGH pt. „Uszczelnienie systemu podatkowego w Polsce”, która odbędzie się 23 października 2019 r. w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie. Konferencja odbywa się pod honorowym patronatem Komisji Europejskiej. Praktycy i naukowcy zastanawiać się będą nad fenomenem opisanych tutaj przemian. Rozwadze poddanie zostanie to, co stanowiło ich motor napędowy. Zarazem, analizy nie uniknie faktyczne przełożenie treści przepisów prawnych na kształt ekonomicznej sytuacji w kraju. Prelegenci zestawią kontekst narodowy z transgranicznym. Analizie poddana zostanie również problematyka luki CIT. Wśród Gości-prelegentów będzie wiele znamienitych autorytetów m.in.: Prof. Marek Zirk-Sadowski – Prezes NSA, Prof. Leonard Etel – Przewodniczący Komisji Kodyfikacyjnej Ogólnego Prawa Podatkowego, Prof. Witold Modzelewski. Konferencja jest bezpłatna, a liczba miejsc ograniczona.
Serwis Prawo.pl jest patronem medialnym wydarzenia.
Rejestracja i szczegóły konferencji tutaj. >>
dr hab. Prof. SGH Dominik J. Gajewski, kierownik Centrum Analiz i Studiów Podatkowych, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
