W wydanej kilka dni temu interpretacji ogólnej minister finansów wyjaśnił problem rozliczania VAT od kart paliwowych. Niejako przy okazji zwrócił jednak uwagę, że na mocy ustawy z 27 listopada 2020 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, 1 stycznia 2021 r. został uchylony przepis art. 7 ust. 8 ustawy o VAT. W momencie wyeliminowania tego przepisu z porządku prawnego, doszło do utraty aktualności, a tym samym mocy ochronnej interpretacji indywidualnych wydanych w zakresie tego przepisu.
MF podkreślił, że aktualność interpretacji indywidualnej jest bowiem ściśle powiązana z okresem, w jakim obowiązuje przepis, którego dana interpretacja dotyczy. Interpretacje indywidualne zachowują natomiast swoją moc ochronną (na zasadach wynikających z art. 14k-14m Ordynacji podatkowej) w odniesieniu do okresu, w jakim interpretowany przepis pozostawał w obrocie prawnym. Resort zaznacza jednak, że podatnicy posiadający interpretacje indywidualne wydane w zakresie przepisu art. 7 ust. 8 ustawy o VAT, mogą nadal korzystać z wynikającej z nich ochrony w odniesieniu do okresów rozliczeniowych sprzed 1 stycznia 2021 r. Zdaniem ekspertów, takie podejście jest dość kontrowersyjne.
Zobacz procedurę w LEX: Zakres ochrony indywidualnej interpretacji podatkowej >
Zdaniem ministra finansów, w momencie wyeliminowania tego przepisu z porządku prawnego, doszło do utraty aktualności, a tym samym mocy ochronnej interpretacji indywidualnych wydanych w zakresie tego przepisu.
Daniel Więckowski, doradca podatkowy, partner w kancelarii LTCA, zwraca uwagę, że stanowisko to oznacza, że podatnicy, którym dyrektor KIS potwierdził sposób opodatkowania transakcji łańcuchowych nie mogą już liczyć na ochronę swoich interesów.
Sprawdź w LEX: Jak prawidłowo rozliczyć transakcje łańcuchowe? >
Duże problemy z VAT od paliwa i kart paliwowych
Ekspert podkreśla jednak, że obrót międzynarodowy, a zwłaszcza transakcje łańcuchowe, od 2004 roku były kanwą niezliczonej ilości sporów pomiędzy podatnikami i urzędami skarbowymi. Wiele z tych spraw miało swój finał w Naczelnym Sądzie Administracyjnym. Podatnicy występowali więc dość powszechnie z wnioskami interpretacyjnymi, licząc na potwierdzenie, bądź skorygowanie przyjętego modelu rozliczania skomplikowanych transakcji.
- Od 1 stycznia jednak, dawno zapomniane problemy wyjdą zapewne znowu na światło dzienne – zauważa Daniel Więckowski.
Unieważnienie interpretacji niezgodne z prawem?
Pojawiają się jednak wątpliwości, czy stanowisko resortu finansów jest trafne. Czy z powodu uchylenia przepisu interpretacje faktycznie stracić swoją ważność?
Dr Radosław Bulejak, senior associate w Kancelarii Ożóg Tomczykowski, radca prawny, zwraca uwagę, że odnośnie mocy ochronnej interpretacji indywidualnych wydanych przed nowelizacją należy uznać, że stanowisko Ministerstwa Finansów jest zasadniczo prawidłowe. Kluczowe będzie jednak ustalenie, w jakim momencie wystąpiły skutki podatkowe związane ze zdarzeniem, któremu odpowiada stan faktyczny będący przedmiotem interpretacji.
- Nie jest tak, że w przypadku samego uchylenia przepisu interpretacje podatkowe wygasają ex lege. Wymaga to zatem po stronie podatników podjęcia odpowiednich działań w tym zakresie – podkreśla dr Radosław Bulejak.
Transakcje trójstronne do weryfikacji
Uchylenie art. 7 ust. 8 ustawy o VAT powoduje więc, że podmioty transakcji trójstronnych powinny zrewidować zasady rozliczeń związane z dostawami łańcuchowymi. Zdaniem dra Radosława Bulejaka, wymaga to analizy, czy zawarte porozumienia odzwierciedlają stanowisko Ministerstwa Finansów wyrażone w interpretacji ogólnej. Brak takiej analizy może zaś skutkować określeniem zobowiązania podatkowego oraz dodatkowego zobowiązania podatkowego w VAT.
Do problemu utraty mocy wydanych interpretacji poważne zastrzeżenia ma jednak Bartosz Kubista, adwokat, doradca podatkowy i partner w kancelarii GLC.
Jego zdaniem, problem dotknie w szczególności wszystkie podmioty działające w modelu „trójstronnym”, czyli na przykład w sytuacji, w której pomiędzy stacją paliw a posiadaczem karty w transakcji uczestniczą jeszcze inne podmioty (np. spółka matka dystrybuująca karty paliwowe do spółek córek, leasingodawca wobec leasingobiorcy, itd). Do nich wprost odnosi się bowiem wydana interpretacja. Niemniej, problem ten jest na pewno aktualny również wobec innych przedsiębiorców korzystających z kart paliwowych – oni również zostaną zmuszeni do zmiany stosowanego modelu rozliczeń z łańcuchowej dostawy towarów na zakup usługi finansowania.
Ekspert zwraca uwagę, że z uzasadnienia do projektu do ustawy nowelizującej, na mocy której doszło do uchylenia art. 7 ust. 8 ustawy o VAT wynika, że zmiana ta posiadała wyłącznie charakter doprecyzowujący, gdyż regulacja ta nie znajdowała odpowiedniej podstawy w przepisach Dyrektywy 2006/112/WE, stanowiąc pewnego rodzaju nadregulację względem przepisów prawa unijnego, zbędną wobec ogólnej zasady dotyczącej opodatkowania dostawy towarów oraz regulacji art. 22 ustawy o VAT dotyczącego transakcji łańcuchowych.
Zobacz procedurę w LEX: Miejsce dostaw towarów w przypadku dostaw łańcuchowych >
Okazuje się jednak, że stanowisko to należy uznać za spore niedopowiedzenie. Problem jest bowiem znacznie szerszy, a konsekwencje tego działania – jak wynika z informacji Ministerstwa Finansów w sprawie kart paliwowych – dużo poważniejsze.
Artykuł 7 ust. 8 zakładał pierwotnie, że w przypadku gdy kilka podmiotów dokonuje dostawy tego samego towaru w ten sposób, że pierwszy z nich wydaje ten towar bezpośrednio ostatniemu w kolejności nabywcy, uznaje się, że dostawy towarów dokonał każdy z podmiotów biorących udział w tych czynnościach.
- Wskazana regulacja stanowiła podstawę wielu interpretacji indywidualnych dotyczących kart paliwowych w Polsce potwierdzających prawo do pełnego odliczenia podatku VAT naliczonego z faktur zbiorczych wystawionych za towary i usługi nabyte na stacjach paliw przy użyciu tych kart. Interpretacje na tej podstawie były wydawane jeszcze w grudniu 2020 r., w przededniu uchylenia wspomnianego art. 7 ust. 8 ustawy o VAT – podkreśla Bartosz Kubista.
Rozliczenia VAT z dnia na dzień stały się nieprawidłowe
Pogląd MF o utracie mocy obowiązującej wydanych na tej podstawie interpretacji indywidualnych uderza we wszystkich podatników, którzy na podstawie posiadanych interpretacji indywidualnych traktowali rozliczenia związane z kartami paliwowymi jako łańcuchowe dostawy towarów, odliczając podatek naliczony od zakupu paliwa przy wykorzystaniu karty. Jeżeli taki „towarowy” model rozliczeń był przyjęty przez podatników jeszcze w roku 2021, z dnia na dzień stał się nieprawidłowy.
W ocenia Bartosza Kubisty, sprawia to, że fiskus może zakwestionować tym podatnikom prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z nabycia paliwa. Trudno już bowiem mówić w tej sytuacji o jakiejkolwiek dostawie towarów pomiędzy pośrednikiem, a posiadaczem karty – w to miejsce świadczona jest zwolniona z VAT usługa finansowania.
- Jednoznaczne stanowisko MF o utracie mocy ochronnej przez dotychczas wydane interpretacje indywidualne należy uznać za szkodliwe. Wielu podatników zostało tu z dnia na dzień pozbawionych przysługującej im ochrony i zmuszonych do reorganizacji swoich rozliczeń w zakresie kart paliwowych, pomimo tego, że zostały one oparte na otrzymanych przez nie interpretacjach. Co gorsza, informacja o utracie mocy obowiązującej przez te interpretacje nie została zawarta w samej interpretacji indywidualnej, a w nieformalnym komunikacie MF na stronie internetowej. Rodzi to poważne wątpliwości co do skuteczności takiego zastrzeżenia – podkreśla nasz rozmówca.
Zobacz w LEX: Kalendarz najważniejszych zmian w podatkach w 2021 r. >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
