SN odpowie, czy spółdzielnia za zarządzanie może obciążyć VAT-em

VAT nie może być doliczony do opłat wnoszonych na rzecz spółdzielni mieszkaniowej, jeśli wewnętrzne przepisy spółdzielni regulujące ustalanie wysokości wymiaru opłat pobieranych od osób, którym przysługują spółdzielcze prawa do lokali użytkowych, takiej możliwości nie przewiduje - uważają sędziowie sądu okręgowego. Czy jest to słuszny pogląd zdecyduje Sąd Najwyższy w Izbie Cywilnej.

Sąd Okręgowy w Szczecinie przedstawił Izbie Cywilnej Sądu Najwyższego zagadnienie, czy spółdzielnia mieszkaniowa może podwyższać opłaty od osób niebędących członkami spółdzielni, którym przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu użytkowego o kwotę VAT. Zwłaszcza, wtedy, gdy w uchwałach organów spółdzielni wydanych na podstawie statutu nie określono, że stawki tych opłat są stawkami netto?”

Czytaj też:  Długi spółdzielni nadal mogą obciążać właścicieli mieszkań>>

 Sąd Okręgowy zauważył, że czynności spółdzielni mieszkaniowej świadczone w związku z zarządzaniem nieruchomością, w skład której wchodził lokal użytkowy, są objęte podatkiem od towarów i usług.

Opłata podwyższona o VAT

Jednak wątpliwości budzi to, czy spółdzielnia mieszkaniowa może do ustalonej na podstawie uchwał swoich organów opłaty doliczyć podatek od towarów i usług czy też podatek ten powinien się w tych opłatach zawierać. To znaczy,  czy przy założeniu, że zachodzą przesłanki do naliczenia podatku od towarów i usług od czynności wykonywanych przez spółdzielnię mieszkaniową na rzecz osób, którym przysługują spółdzielcze własnościowe prawa do lokalu użytkowego, znajdującego się w zasobach spółdzielni mieszkaniowej, opłaty obliczone zgodnie z regulacjami wewnętrznymi spółdzielni należy traktować jako należność brutto, czy jako podstawę opodatkowania, którą dopiero następczo spółdzielnia mieszkaniowa podwyższa o stawkę podatku od towarów i usług.

Czytaj w LEX: Przedmiot działalności spółdzielni mieszkaniowej >

Analogia z notariuszem i komornikiem

W przedstawionej argumentacji Sąd Okręgowy nawiązał do sytuacji notariusza i komornika sądowego, którzy nie są uprawnieni do podwyższania ustalonych im należności o podatek od towarów i usług.

Skoro przepisy regulujące wynagrodzenie notariusza wyznaczonego przez sąd do dokonania czynności notarialnej, czy wysokość opłat stosunkowych komornika sądowego, nie przewidują wprost możliwości powiększenia tych opłat o stawkę podatku od towarów i usług, więc podatek ten mieści się w tych należnościach (uchwała Sądu Najwyższego z 26 czerwca 2014 r., III CZP 27/14, III CZP 34/16)

Sąd Okręgowy zaznaczył jednak, że przedstawione zapatrywanie dotyczyło ustalania należności dla przedstawicieli zawodów zaufania publicznego, w sytuacji, gdy w obydwu przypadkach obywatele są zmuszani do korzystania z ich usług, a ich wynagrodzenia regulują stosowne przepisy ustawy.

Doliczać nie wolno

W przypadku opłat, o których mowa w art. 4 ustawy z 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych, ustawodawca nie przewidział, aby po ich ustaleniu na podstawie stosownych regulacji wewnętrznych panujących w spółdzielni mieszkaniowej, spółdzielnia zarządzająca nieruchomością była uprawniona do podwyższenia opłat o podatek od towarów i usług.

Zobacz procedurę w LEX: Obowiązek podatkowy w VAT z tytułu świadczenia usług >

Brak regulacji uprawniającej wprost spółdzielnię do doliczenia podatku od towarów i usług mógłby uzasadniać to, że spółdzielnia mieszkaniowa nie może doliczyć tego podatku do ustalonej opłaty za korzystanie i zarząd lokalem użytkowym. Przy czym, skoro taki podatek spółdzielnia mieszkaniowa musi odprowadzić, a związany jest on z wykonywaniem usług na rzecz podmiotu, któremu przysługuje spółdzielcze prawo do lokalu, obowiązanemu w świetle art. 4  ustawy do partycypowania w kosztach związanych z eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości w częściach przypadających na jego lokal, to taki koszt powinien zostać doliczony do ustalonych przez spółdzielnię opłat.

Czytaj w LEX: Przekształcenie spółdzielni mieszkaniowej we wspólnotę mieszkaniową >

TSUE zabronił pobierać VAT

Sąd drugiej instancji nawiązał również do wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 7 listopada 2013 r., C-249/12 i C-250/12, teza 43, z którego wywiódł, że jeżeli cena towaru została ustalona przez strony bez żadnej wzmianki dotyczącej podatku od wartości dodanej, a dostawcą towaru jest podatnik, ustalona cena, gdy dostawca nie może odzyskać od nabywcy podatku od wartości dodanej, którego żąda organ podatkowy, powinna być uznana za cenę obejmującą już ten podatek.

Statut spółdzielni decyduje

Wspierałoby to stanowisko, że podatek od towarów i usług nie może być doliczony do opłat wnoszonych na rzecz spółdzielni mieszkaniowej, jeśli wewnętrzne przepisy spółdzielni regulujące ustalanie wysokości wymiaru opłat pobieranych od osób, którym przysługują spółdzielcze prawa do lokali użytkowych, takiej możliwości nie przewidują.

Obowiązek osoby uprawnionej z tytułu spółdzielczego prawa do lokalu w zakresie uiszczania na rzecz spółdzielni należności związanych z eksploatacją nieruchomości ogranicza się zatem jedynie do takich należności, które wprost zostały przewidziane w statucie. Również w odniesieniu do spółdzielni mieszkaniowych obowiązujące przepisy nie zezwalają na dowolność w ustalaniu opłat, ale muszą mieć oparcie w aktach wewnętrznych.

Sygnatura akt III CZP 103/20