Od 1 października wszystkie transakcje zawierane z pomiotami powiązanymi muszą być oznaczone w nowym JPK. 25 listopada, rozliczając VAT za październik, trzeba więc będzie zastosować całkowicie nowe zasady. Do wskazywania transakcji powiązanych konieczne będzie stosowanie specjalnego kodu TP. W praktyce jednak identyfikacja rozliczeń może być bardzo trudna lub wręcz niemożliwa. Może to oznaczać, że podatnicy nie będą w stanie wywiązać się z tego obowiązku w sposób właściwy, albo zostaną zmuszeni do ponoszenia dodatkowych kosztów.

Czytaj w LEX: Nowy plik JPK_VAT zamiast deklaracji VAT >

Raportowanie transakcji w nowych JPK

W celu ustalenia, które transakcje podlegają oznaczeniu kodem TP, podatnicy muszą  przeanalizować przepisy o podatkach dochodowych. Wynika z nich, że raportowaniem objęte są wszystkie transakcje pomiędzy podmiotami powiązanymi bez względu na ich wartość, czy też charakter danego świadczenia.

- Konia z rzędem temu, kto jest w stanie zidentyfikować wszystkie transakcje podlegające raportowaniu. Aby to zrobić, podatnicy musieliby zastosować niejasne i nieprecyzyjne przepisy o PIT i CIT, które same w sobie budzą wiele wątpliwości – zauważa Tomasz Kowalczyk, doradca podatkowy, senior manager w Enodo Advisors. Jego zdaniem, podstawowym problemem jest tu ocena, czy relacje istniejące pomiędzy nabywcą a dokonującym dostawy towarów lub usługodawcą spełniają definicję powiązań. Te określone zostały m.in. jako faktyczna zdolność osoby fizycznej do wpływania na podejmowanie kluczowych decyzji gospodarczych.

Czytaj w LEX: Oznaczenia dostawy i świadczenia usług (GTU) w JPK_V7M / JPK_V7K >

Problem potwierdza także Sylwia Loręcka, główny księgowy Podatki i Rachunkowość Rusek Sp. z o.o. Ekspertka tłumaczy, że kod TP ma być stosowany w ewidencji sprzedaży w przypadku istniejących powiązań między nabywcą a dokonującym dostawy towarów lub usługodawcą. Są to relacje - zdefiniowane w ustawie - między podmiotami powiązanymi. Dla stosowania kodu TP nie ma znaczenia, czy na przykład podmioty powiązane są zobowiązane do sporządzania dokumentacji cen transferowych, ważne jest tylko to czy stosowne powiązanie występuje.

- W praktyce niekiedy trudno będzie ocenić, czy daną transakcję należy oznaczyć kodem TP, czy nie. Ponadto raportowaniu będą podlegały nawet transakcje o niewielkich wartościach – zaznacza Sylwia Loręcka.

Czytaj w LEX: JPK_VAT z deklaracją - wypełnianie i wysyłanie >

 

Podatnicy będą gromadzić informacje i ciągle je aktualizować

Kolejną kwestią budzącą wiele kontrowersji jest konieczność gromadzenia informacji o małżonkach, pokrewieństwie i powinowactwie do drugiego stopnia. Konieczne będzie bowiem raportowanie ze specjalnym kodem transakcji, zawieranych w rodzinie. Chodzi tu o powiązania rodzinne.

Czytaj w LEX: Struktura JPK​_VAT z deklaracją JPK​_V7M, JPK​_V7K - broszura informacyjna Ministerstwa Finansów >

Jak podkreśla Tomasz Kowalczyk, nie zdecydowano się jednak wprowadzić jakichkolwiek limitów kwotowych, po przekroczeniu których transakcje dopiero byłyby oznaczane kodem TP. - W rezultacie każda transakcja, nawet o wartości 1 zł, musi być weryfikowana. Dla możliwości wypełniania tych obowiązków nie bez znaczenia jest również konieczność stałej aktualizacji zbieranych danych.  Dotyczy to zarówno danych o podmiotach, jak i  konkretnych osobach – zauważa Tomasz Kowalczyk.

Sprawdź w LEX: Czy spółka generując plik JPK_V7 może każdą fakturę oznaczać jako MPP? >

W praktyce podatnicy zmuszeni zostali nie tylko do dokonania interpretacji niejasnych przepisów i gromadzenia niekiedy bardzo dużej ilość informacji, ale również ciągłej ich aktualizacji. Spowoduje to wiele praktycznych trudności. - Mamy więc sytuację, w której z jednej strony kryteria definiujące powiązania są zupełnie nieostre, a z drugiej na tyle szczegółowe, że  uzyskanie wszystkich potrzebnych danych jest w praktyce  niemożliwe – podkreśla Tomasz Kowalczyk.

 

Faktura na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług. Pytania i odpowiedzi

Katarzyna Dokukin

Sprawdź  

W rezultacie, podatnicy będą zmuszeni do wprowadzania bardzo skomplikowanych sposobów identyfikacji transakcji. Ewentualnie będą musieli przyjąć, że przekazywane przez nich dane mogą być niepełne. W praktyce sprowadzi się to do konieczności ponoszenia dodatkowych kosztów wdrożenia nowych instrumentów służących raportowaniu, bądź też ponoszenia ryzyka poniesienia kary za każde tego typu przewinienie.

Czytaj w LEX: Nowy JPK_VAT - biura rachunkowe w dobie zmian od 1.10.2020 r. >

Zmiana przepisów lub spór z organami podatkowymi

Eksperci podkreślają, że obowiązujące regulacje są na tyle absurdalne, że w zasadzie jedynym rozwiązaniem powinna być szybka zmiana rozporządzenia wprowadzającego nowy JPK. Na to się jednak nie zanosi. Pozostaje więc dostosowanie do nowych obowiązków albo spór z organami podatkowymi. Zdaniem Tomasza Kowalczyka, skoro stuprocentowe wywiązanie się z nowych obowiązków jest tak wymagające, być może jedynym rozwiązaniem będzie spór z organami podatkowymi.

Sprawdź w LEX: Czy transakcje pomiędzy spółkami należy oznaczać symbolem TP, jako transakcje pomiędzy podmiotami powiązanymi, jeżeli w obu spółkach członkiem zarządu jest ta sama osoba? >

- O ile z dużym prawdopodobieństwem można zakładać, że w konfrontacji z fiskusem podatnik będzie raczej z góry skazany na niepowodzenie, o tyle sprawa nie jest oczywista na etapie postępowania przez sądami administracyjnymi. Uznanie bowiem wprowadzonych przepisów za niezgodnych z unijnymi regulacjami jest bardzo prawdopodobne i wydaje się, że jedynie kwestią czasu jest skierowanie przez sąd administracyjny pytania prejudycjalnego do TSUE – zauważa nasz rozmówca.

Sprawdź w LEX: Czy faktury dla prokurenta samoistnego oraz innych kierowników wystawiane w związku z wykorzystaniem samochodu osobowego w JPK-V7M należy oznaczyć TP? >

Na tym etapie trudno jednak powiedzieć, w jaki sposób organy podatkowe będą egzekwowały przepisy i – co szczególnie istotne - czy będą karać podatników za każdy błąd lub niedopatrzenie w oznaczeniu kodem TP.

Zobacz w LEX: Kalendarz najważniejszych zmian w podatkach w 2021 r. >

Duże ryzyko kary za błędy w JPK

Ryzyko kary wydaje się duże. Trzeba bowiem pamiętać, że każdy błąd w JPK, który zdaniem organu podatkowego uniemożliwia przeprowadzenie weryfikacji prawidłowości transakcji, może skutkować nałożeniem na podatnika kary pieniężnej w wysokości 500 zł. Zdaniem dr. Grzegorza Kelera, adwokata w kancelarii SPCG, aby się przed tym uchronić, należy odpowiedzieć w terminie na wezwanie organu dotyczące zidentyfikowanego błędu lub skorygować wskazane przez niego błędy. Niezależnie od tego, podanie w JPK błędnych danych w niektórych przypadkach może skutkować odpowiedzialnością karnoskarbową.

Zobacz więcej: Następne rozliczenie VAT już po nowemu, ale pełne wątpliwości >>

Zobacz też procedury w LEX:

Oznaczenia liczbowe w nowym pliku JPK_VAT  >

Oznaczenia transakcji w nowym pliku JPK_VAT  >

Oznaczenia dowodów sprzedaży w nowym pliku JPK_VAT  >

Oznaczenia dowodów zakupu w nowym pliku JPK_VAT  >

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.