Obecny kryzys związany z pandemią COVID-19 generuje coraz to nowe problemy dla przedsiębiorców. Na całym świecie jako środek do walki z rozprzestrzenianiem się wirusa stosuje się kwarantannę, władze nakładają ograniczenia dotyczące przemieszania się, a granice wielu krajów zostały zamknięte. Może to mieć także negatywne konsekwencje podatkowe. Chodzi o wpływ na tzw. efektywne miejsce zarządu w sytuacji, w której z uwagi na obecne ograniczenia, często nie jest możliwe podejmowanie decyzji stacjonarnie w kraju, w miejscu rezydencji spółki.

Czytaj w LEX: Tarcza antykryzysowa - zmiany w podatkach >

Preferencje podatkowe w podatku u źródła tylko po spełnieniu warunków

Skorzystanie z preferencji lub zwolnień z podatku u źródła wynikających z umów o unikaniu podwójnego opodatkowania lub dyrektyw unijnych jest możliwe w stosunku do podmiotów będących rezydentami w danym kraju. W niektórych przypadkach konieczne jest także posiadanie statusu odbiorcy płatności jako tzw. rzeczywistych odbiorców płatności.

Czytaj w LEX: Rozliczanie straty podatkowej wywołanej przez koronawirusa >

Nie tak dawne nowelizacje polskich ustaw o podatkach dochodowych wprowadziły zmiany w definicji pojęcia rzeczywistego odbiorcy płatności, w szczególności poprzez odwołanie się do kryterium prowadzenia rzeczywistej działalności gospodarczej w miejscu siedziby spółki, a także pojęcia należytej staranności płatnika.

Koronawirus może zmusić do zapłacenia podatku w innym państwie >>

- W obu polskich ustawach o podatkach dochodowych znajdują się wskazówki, według których należy oceniać te przesłanki. Jedną z nich jest samodzielne wykonywanie przez jednostkę jej funkcji, w tym przy wykorzystaniu obecnych w miejscu prowadzenia działalności osób zarządzających. Z kolei w odniesieniu do należytej staranności płatnika ustawy nie zawierają wskazówek, w jaki sposób należy ją wykazać, w szczególności w zakresie analizy czy odbiorca płatności taką rzeczywistą działalność prowadzi.

Czytaj w LEX: Kto może skorzystać z ulg podatkowych przewidzianych w tarczy antykryzysowej? >

Przepisy te prowadziły do wielu wątpliwości i problemów dla płatników także przed ograniczeniami związanymi z epidemią, a obecnie wydają się być jeszcze mniej dopasowane do rzeczywistości – tłumaczy Urszula Uchmańska, starszy konsultant w Crido.

Zobacz również:
Trudno skorzystać z preferencji w podatku u źródła >>
Podatek u źródła też wymaga należytej staranności >>

Problematyczne udowodnienie miejsca faktycznego zarządu

Jak zatem w obecnej rzeczywistości udowodnić sprawowanie faktycznego zarządu w miejscu, gdzie spółka ma swoją siedzibę? Patrycja Szeląg, konsultant w Crido, tłumaczy, że na ten temat zaczynają już zwracać uwagę niektóre jurysdykcje podatkowe. Choć nie ma oficjalnego stanowiska, to o interesy podatników upomina się chociażby holenderska izba zrzeszająca doradców podatkowych. W oficjalnym piśmie prosiła o sprawdzanie rzeczywistej działalności z uwzględnieniem obecnej trudnej sytuacji komunikacyjnej.

- Należy mieć nadzieję, że organy podatkowe, weryfikując warunki do zastosowania zwolnienia lub obniżonej stawki podatku będą, z uwagi na obecną sytuację, przyjmować raczej łagodne podejście. Odbywanie posiedzenia zarządu przy pomocy urządzeń komunikowania się na odległość lub sprawowanie zarządu i podejmowanie decyzji w ten sposób powinny być w tej sytuacji traktowane jako norma – zwraca uwagę Patrycja Szeląg.

 

Tak samo wynika z rozważań OECD dotyczących skutków koronawirusa. Organizacja zwróciła uwagę, że kryzys nie powinien negatywnie wpływać na podatników, tj. na ewentualne powstanie zakładu podatkowego lub zmiany rezydencji podatkowej.

Czytaj w LEX: Stosowanie certyfikatu rezydencji na przykładach >

Warunki w podatku u źródła trudne do spełnienia

Problem z podatkiem u źródła w czasach pandemii nie zamyka się jednak wyłącznie w kwestii obiegowego podejmowania decyzji. Jednym z podstawowych warunków skorzystania z preferencji w podatku u źródła jest posiadanie przez płatnika oryginału certyfikatu rezydencji podatnika (kopia certyfikatu dopuszczalna jest jedynie dla płatności za tzw. usługi niematerialne o wartości poniżej 10 tys. zł). Jednak jak wskazuje Urszula Uchmańska, już dziś przedsiębiorcy podnoszą liczne głosy, że posiadanie oryginałów jest po prostu nierealne, gdyż podobnie zresztą jak w Polsce, większość administracji przeszła na tryb pracy zdalnej.

Czytaj w LEX: Zasady rozliczania zaliczek na PIT z tytułu dochodów z pracy zagranicznej >

 

Tarcza antykryzysowa. Szczególne rozwiązania w prawie podatkowym, rozliczeniach ZUS i wybranych aspektach prawa pracy związane z COVID-19

Adam Bartosiewicz

Sprawdź  

Weryfikacja możliwa bez certyfikatu

Przy weryfikacji możliwości zastosowania zwolnienia wymagane jest dochowanie przez płatnika reguł tzw. należytej staranności. - I choć ani przepisy ustawy o CIT, ani dotychczasowe orzecznictwo, nie precyzują co kryje się pod tym terminem, moim zdaniem należyta staranność wymusza na płatniku nie tylko dysponowanie certyfikatem rezydencji podatkowej odbiorcy, ale przede wszystkim uzyskanie od niego oświadczenia potwierdzającego posiadanie statusu rzeczywistego właściciela wypłacanych kwot – zwraca uwagę Aldona Leszczyńska-Mikulska, radca prawny, wspólniczka kierująca zespołem Private Client w kancelarii GWW. Ekspertka nie widzi jednak powodu, aby w dobie epidemii koronawirusa ich interpretacja miała ulec szczególnie istotnej zmianie.

Czytaj w LEX: Rozliczanie należności opodatkowanych „u źródła” krok po kroku >

 

- Choć od ponad miesiąca musimy mierzyć się z licznymi ograniczeniami naszego codziennego funkcjonowania, nie uniemożliwiają one przecież – przynajmniej na ten moment – przygotowania i podpisania stosownego oświadczenia przez członków zarządu kontrahenta i następnie udostępnienia go płatnikowi. Zwłaszcza w dobie powszechnej komunikacji pomiędzy przedsiębiorcami za pośrednictwem poczty elektronicznej – wskazuje ekspertka. Podkreśla także, że większość organów podatkowych państw unii europejskiej wydaje podatnikom certyfikaty rezydencji podatkowej na dotychczasowych zasadach.

Odrębnym zagadnieniem są jednak wątpliwości, jakie mogą się pojawić przy wykazywaniu rezydencji podatkowej osób prawnych w sytuacji, w której z powodu pandemii wszyscy członkowie zarządu danej spółki nie przebywają w państwie siedziby i podejmują decyzje z miejsc pobytu.

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.