W sytuacji, gdy polscy przedsiębiorcy dokonują płatności na rzecz zagranicznych dostawców usług, mają obowiązek pobrania zryczałtowanego podatku dochodowego. Chodzi o tzw. podatek u źródła (WHT). Płaci się go z uwzględnieniem umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, których stroną jest Polska. Ustawa o CIT nakazuje najczęściej stosowanie 20 lub 19-proc. podatku. Umowy przewidują jednak możliwość zastosowania niższych stawek, niż określone w polskich przepisach. W wielu przypadkach dopuszczalne jest także skorzystanie ze zwolnienia z podatku.
Należyta staranność coraz bardziej kłopotliwa
Od stycznia br., jeśli płatnicy chcą skorzystać ze zwolnienia lub z niższych stawek podatku, muszą dochować należytej staranności. Obowiązek ten dotyczy wszystkich płatności, niezależnie od ich wartości. Problemem okazuje się jednak brak definicji należytej staranności. Przepisy podatkowe nie wskazują też żadnych przesłanek, które należy spełnić. Art. 26 ust. 1 ustawy o CIT wskazuje tylko, że przy ocenie dochowania należytej staranności uwzględnia się charakter oraz skalę działalności prowadzonej przez płatnika. Zdaniem ekspertów, to jednak za mało. Podatnicy starają się więc zabezpieczać swoje interesy i składają wnioski o interpretacje. Z jednego z ostatnich pism dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (nr 0114-KDIP2-1.4010.527.2018.2.JC) wynika, że dla dochowania należytej staranności wystarczy zweryfikować status kontrahenta na podstawie np. aktualnych certyfikatów rezydencji i jego oświadczenia, że będzie on rzeczywistym właścicielem otrzymanych środków. Pomocny będzie także odpis (wydruk) z zagranicznego rejestru handlowego, potwierdzający prowadzenie działalności gospodarczej w danym państwie.
Przeczytaj w LEX: Zaostrzenie reguł pobierania podatku u źródła >
- Stopień należytej staranności jest uzależniony tylko od dwóch czynników, tj. od rozmiaru i charakteru prowadzonej przez płatnika działalności. Oznacza to, że działania podejmowane przez płatnika WHT powinny być proporcjonalne. W konsekwencji, w szczególności podmioty prowadzące działalność na dużą skalę powinny dostosować procesy weryfikacji warunków płatności korzystających z preferencji w WHT – tłumaczy Rafał Ciołek, doradca podatkowy, partner w dziale doradztwa podatkowego, szef zespołu ds. CIT w KPMG w Polsce.
Przeczytaj w LEX: Obowiązki dokumentacyjne związane z poborem podatku u źródła >
W podatku u źródła pomocny VAT
Ekspert wyjaśnia, że w celu wyznaczenia standardu należytej staranności warto odnieść się do innych regulacji podatkowych. W szczególności na gruncie podatku VAT, w oparciu o rozwinięte orzecznictwo przyjmuje się, że działania w ramach dochowywania należytej staranności powinny być racjonalne. Oznacza to, że organ podatkowy powinien weryfikować jedynie to, czy podatnik podjął wszelkie środki, jakich można od niego racjonalnie wymagać w danych okolicznościach. Zdaniem Ciołka, warto przyjąć, że należyta staranność zostanie przez płatnika dochowana, jeśli podejmie on racjonalne i możliwe działania w celu weryfikacji odbiorcy płatności, jak i warunków płatności podlegających WHT. Przy tym, działania racjonalne powinny być z góry zdefiniowane, a weryfikacja warunków dokonywana z wyprzedzeniem. - Wymagania dotyczące należytej staranności powinny być wyższe w przypadku, gdy płatność dokonywana jest do podmiotu powiązanego z płatnikiem – podkreśla ekspert.
Zobacz również: Podatek u źródła podwyższa koszty działalności >>
Anna Sińczuk, partner w dziale doradztwa podatkowego w zespole ds. CIT w KPMG w Polsce, zwraca z kolei uwagę, że w stosunku do płatności podlegających WHT organy mogą stosować klauzule przeciwdziałające unikaniu opodatkowania, zarówno ogólną, jak i szczególne. Płatnik przed dokonaniem wpłaty, powinien więc wykluczyć ryzyko ich zastosowania. Powinien też znać i rozumieć uzasadnienie gospodarcze transakcji, za którą dokonuje zapłaty oraz strukturę właścicielską i kapitałową odbiorcy.
Kosztowne sankcje za brak staranności
Brak dochowania należytej staranności okazuje się być kosztowny. Płatnik narażony jest na zapłatę podstawowej stawki WHT ustalonej zgodnie z ustawą o CIT wraz z odsetkami za zwłokę. Dodatkowo grozi mu także sankcja wynikająca z ordynacji podatkowej. Chodzi o tzw. dodatkowe zobowiązanie podatkowe. Ustala się je na poziomie 10 proc. podstawy opodatkowania WHT, czyli wartości należności podlegających podatkowi u źródła. Ponadto, niezależnie od powyższych konsekwencji, organy podatkowe mogą również stosować dotkliwe kary na podstawie przepisów karnych skarbowych w stosunku do osób indywidualnych odpowiedzialnych za WHT w firmie.
Sprawdź w LEX:
Rozgraniczenie jurysdykcji podatkowej w zakresie należności licencyjnych >
Dywidendy otrzymywane w Polsce i wypłacane z Polski >
Czy korekta faktur wpływa na wysokość podatku u źródła? >
Jak naliczać podatek u źródła od należności licencyjnych? >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
